Η προστασία των δημοσιογραφικών πηγών και η ελευθερία της έκφρασης

ΑΠΟΦΑΣΗ

Becker κατά Νορβηγίας της 5/10/2017 (αριθμ. προσφ. 21272/12)

Βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Αρθρογραφία δημοσιογράφων και προστασία των δημοσιογραφικών πηγών. Άρνηση κατάθεσης δημοσιογράφου ως μάρτυρα για να αποκαλύψει τις πηγές της. Τα εθνικά δικαστήρια για την άρνησή της να καταθέσει της επιδίκασαν ποσό 3.700 ευρώ ως χρηματική ποινή. Η καταδίκη της στη χρηματική ποινή παραβίασε το άρθρο 10 περί της  ελευθερίας της έκφρασης, δεδομένου ότι δεν αποδείχτηκε η αναγκαιότητα κατάθεσης της προσφεύγουσας δημοσιογράφου.

ΔΙΑΤΑΞΗ

Άρθρο 10 ΕΣΔΑ

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Η προσφεύγουσα, Cecilie Langum Becker, είναι υπήκοος της Νορβηγίας η οποία γεννήθηκε το 1980 και κατοικεί στο Όσλο. Είναι δημοσιογράφος για το DN.no, διαδικτυακή έκδοση της εφημερίδας Dagens Nœringsliv.

Τον Αύγουστο του 2007, η κα Becker έγραψε ένα άρθρο σχετικά με τη Νορβηγική Εταιρεία Πετρελαίου και την ενδεχόμενη κατάρρευσή της.  Το άρθρο της βασίστηκε σε μια τηλεφωνική συνομιλία με κάποιον κ. Χ και σε μια επιστολή που είχε στείλει ο τελευταίος με φάξ, το οποίο είχε συνταχθεί από δικηγόρο, προφανώς για λογαριασμό κατόχων ομολόγων στη πετρελαϊκή εταιρεία, εκφράζοντας σοβαρές ανησυχίες για την οικονομική κατάσταση της εταιρείας. Αργότερα έγινε γνωστό ότι ο πληρεξούσιος συνέταξε την επιστολή μόνο εξ ονόματος του κ. Χ, ο οποίος είχε στην κατοχή του ένα ομολογιακό δάνειο. Μετά τη δημοσίευση του άρθρου, η τιμή του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας έπεσε.

Η κα Becker στη συνέχεια ανακρίθηκε από την αστυνομία τον Ιούνιο του 2008 και επιβεβαίωσε το γεγονός ότι ο κ. Χ ήταν η πηγή της. Δήλωσε ότι ήταν πρόθυμη να πει ότι συνέταξε το άρθρα με βάση την επιστολή μέσω φαξ που έλαβε, αλλά αρνήθηκε να δώσει πρόσθετες πληροφορίες, αναφερόμενη στις δημοσιογραφικές αρχές περί προστασίας των δημοσιογραφικών πηγών.

Τον Ιούνιο του 2010 η πηγή της κας Becker κατηγορήθηκε για χειραγώγηση της αγοράς και για διαπραγμάτευση εμπιστευτικών πληροφοριών. Κατά τη διάρκεια της εκδίκασης της υπόθεσης, η κα Becker κλήθηκε ως μάρτυρας. Αρνήθηκε να καταθέσει σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, στηριζόμενη στον σχετικό εσωτερικό νόμο προστασίας των δημοσιογραφικών πηγών και στο άρθρο 10 (Ελευθερία της έκφρασης) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Τα πρωτοβάθμια δικαστήρια αποφάνθηκαν ότι όφειλε να αποδείξει με στοιχεία τις επαφές της με τον Χ. Τα ένδικα μέσα  που άσκησε απορρίφθηκαν. Τα εθνικά δικαστήρια συμπέραναν ότι, σε μια κατάσταση όπου η πηγή είχε αποκαλυφθεί, δεν υπήρχε λόγος να προστατευτεί και η αποκάλυψη της ταυτότητάς της  δεν θα είχε επομένως συνέπειες στην ελεύθερη ροή των πληροφοριών. Επιπλέον, αφορούσε σοβαρή ποινική υπόθεση, η οποία αφορούσε την κατηγορία ότι ο κ. Χ είχε χρησιμοποιήσει και χειραγωγήσει την κα Becker για την αγορά ομολόγων, και τα αποδεικτικά στοιχεία της θα μπορούσαν να βοηθήσουν σημαντικά τα δικαστήρια να διαλευκάνουν την υπόθεση.

Εν τω μεταξύ, τον Μάρτιο του 2011, ο κ. X καταδικάστηκε σε πρώτο βαθμό σε 18 μήνες φυλάκιση. Η καταδίκη του επικυρώθηκε τον Ιανουάριο του 2012. Σε  απόφαση  την ίδια ημερομηνία, η κα Becker καταδικάστηκε  να καταβάλει χρηματική ποινή ύψους 30.000 νορβηγικών κορόνων (περίπου 3.700 ευρώ) επειδή αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τις επαφές της με τον κ. X.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι ο βαθμός προστασίας των δημοσιογράφων αφορά και το δικαίωμά τους να κρατούν εμπιστευτικές τις πηγές τους. Όσον αφορά την κα Becker η δημοσιογραφική της μέθοδος δεν είχε ποτέ τεθεί υπό αμφισβήτηση και δεν είχε κατηγορηθεί για οποιαδήποτε παράνομη δραστηριότητα. Όσο για τον κ. Χ, είχε κριθεί ένοχος για σοβαρό έγκλημα και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης, και μάλιστα ομολόγησε ενώπιον των αστυνομικών αρχών ότι ο ίδιος ήταν η πηγή της κας Becker.

Αυτό σήμαινε ότι ο βαθμός προστασίας που θα εφαρμοζόταν στην περίπτωση αυτή δεν ήταν του ίδιου επιπέδου με αυτή η οποία θα μπορούσε να παρασχεθεί σε δημοσιογράφο ο οποίος είχε βοηθηθεί από άγνωστες πηγές σε θέματα δημοσίου ενδιαφέροντος.

Ωστόσο, το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι η προστασία του δημοσιογράφου δεν θα μπορούσε να καταργηθεί αυτόματα λόγω των ενεργειών της πηγής του. Ούτε θα μπορούσε να είναι καθοριστική η γνώση της ταυτότητας της πηγής για την αξιολόγησή της βάσει του άρθρου 10 της Σύμβασης.

Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, η αξιολόγησή του αφορούσε κυρίως την ύπαρξη αποδεικτικών στοιχείων της κας Becker κατά τη διάρκεια της ποινικής έρευνας και των επακόλουθων δικαστικών διαδικασιών εναντίον της πηγής της. Το Δικαστήριο επεσήμανε ότι η άρνησή της να αποκαλύψει την πηγή της δεν παρεμπόδισε σε καμία χρονική στιγμή ούτε την έρευνα ούτε τη διαδικασία εναντίον του κ. X. Συγκεκριμένα, η εισαγγελική αρχή υπέβαλλε το κατηγορητήριο εναντίον του  κ. X χωρίς να λάβει πληροφορίες από την κα Becker. Τα δικαστήρια ουδέποτε παρεμποδίστηκαν να εξετάσουν το βάσιμο των κατηγοριών και, στις αποφάσεις τους εναντίον του κ. X δεν έδωσαν καμία ένδειξη ότι η άρνηση της κας Becker να παρουσιάσει αποδεικτικά στοιχεία είχε προκαλέσει ανησυχίες.

Αντιθέτως, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο το οποίο καταδίκασε τον κ. Χ είχε ενημερωθεί από τον εισαγγελέα ότι δεν υποβλήθηκε καμία πρόταση παράτασης (εν αναμονή της τελικής απόφασης σχετικά με την υποχρέωση αποδείξεως) διότι η υπόθεση είχε διαλευκανθεί  επαρκώς ακόμη και χωρίς τη δήλωση της κας Becker.

Λαμβάνοντας επίσης υπόψη τις προηγούμενες αποφάσεις του, δίνοντας έμφαση στο αποτρεπτικό αποτέλεσμα όποτε οι δημοσιογράφοι καλούνται να βοηθήσουν στον εντοπισμό ανώνυμων πηγών, το Δικαστήριο δεν ήταν συνεπώς πεπεισμένο ότι είτε οι περιστάσεις της υπό κρίση υποθέσεως είτε οι προβαλλόμενοι λόγοι δικαιολογούν την ανάγκη η κα Μπέκερ να καταθέσει ως μάρτυρας. Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 10.

Το ΕΔΔΑ κατέληξε ότι η Νορβηγία έπρεπε να επιστρέψει στην κα Becker τη χρηματική ποινή που της επιβλήθηκε επειδή αρνήθηκε να παρουσιάσει αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με την πηγή της, σε περίπτωση που είχε ήδη καταβληθεί (επιμέλεια echrcaselaw.com).


ECHRCaseLaw
Close Popup

Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε καλύτερη εμπειρία στο διαδίκτυο. Συμφωνώντας, αποδέχεστε τη χρήση των cookies σύμφωνα με την Πολιτική Cookies.

Close Popup
Privacy Settings saved!
Ρυθμίσεις Απορρήτου

Όταν επισκέπτεστε μία ιστοσελίδα, μπορεί να λάβει κάποιες βασικές πληροφορίες από τον browser σας, κατά βάση υπό τη μορφή cookies. Εδώ μπορείτε να ρυθμίσετε τη συγκατάθεσή σας σε όλα αυτά.

These cookies allow us to count visits and traffic sources, so we can measure and improve the performance of our site.

Google Analytics
We track anonymized user information to improve our website.
  • _ga
  • _gid
  • _gat

Απορρίψη όλων των υπηρεσιών
Save
Δέχομαι όλες τις υπηρεσίες