Θάνατος από δηλητηρίαση σε νοσοκομείο. Ανεπαρκείς οι ποινικές και αστικές διαδικασίες για την εξέταση τυχόν ιατρικής αμέλειας

ΑΠΟΦΑΣΗ

Yirdem κ.α. κατά Τουρκίας της 04.09.2018 (αρ. προσφ. 72781/12)

βλ. εδώ 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Θάνατος ασθενή σε νοσοκομείο από δηλητηρίαση. Ιατροδικαστική έκθεση ότι οι ουσίες που ανιχνεύθηκαν δεν υπήρχαν στο νοσοκομείο. Άσκηση ποινικής δίωξης σε βάρος των ιατρών για ιατρική αμέλεια. Απαλλαγή τους από τα ποινικά δικαστήρια μετά από διαδικασία 9 ετών. Η αστική διαδικασία συνεχιζόταν επί 13 έτη. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση της διαδικαστικής πτυχής του δικαιώματος στη ζωή εξαιτίας των ανεπαρκών χρονοβόρων διαδικασιών στα ποινικά και αστικά δικαστήρια. Μη παραβίαση της ουσιαστικής πτυχής του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ.

ΔΙΑΤΑΞΗ

Άρθρο 2

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Οι προσφεύγοντες, Münüre Yirdem, Derya Şahin Yirdem και Gülay İlter Yirdem, είναι τρεις Τούρκοι οι οποίοι γεννήθηκαν το 1958, το 1973 και το 1979 αντίστοιχα και ζουν στην Κωνσταντινούπολη. Η υπόθεση αφορούσε τη διαδικασία σχετικά με τις συνθήκες θανάτου του συγγενή τους Nayim Yirdem στο Νοσοκομείο. Οι προσφεύγοντες είναι η χήρα του αποβιώσαντος και οι δύο κόρες του.

Τον Αύγουστο του 2003, τρεις ημέρες μετά την είσοδό του στο νοσοκομείο, ο Nayim Yirdem απεβίωσε από ανακοπή καρδιάς παρά τις προσπάθειες των γιατρών να τον επαναφέρουν. Μια αυτοψία έδειξε ότι ο θάνατός του είχε προκληθεί από καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο, αποτέλεσμα δηλητηρίασης με επτάνιο και τολουόλιο, δύο συστατικά οργανικών διαλυτών. Σύμφωνα με μια έκθεση που συντάχθηκε τον Αύγουστο του 2005 από το ιατροδικαστικό Ινστιτούτο, οι ουσίες αυτές δεν υπήρχαν στο νοσοκομείο.

Τον Απρίλιο του 2006, ο Εισαγγελέας άσκησε ποινική δίωξη κατά του ιατρικού προσωπικού του τμήματος νευρολογίας του Νοσοκομείου για αμέλεια κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Τον Μάιο του 2010 οι κατηγορούμενοι απαλλάχθηκαν από το Ποινικό Δικαστήριο, το οποίο βάσισε την απόφασή του στα πορίσματα έκθεσης πραγματογνωμόνων από το Εθνικό Συμβούλιο Υγείας, σύμφωνα με την οποία οι κατηγορούμενοι δεν ήταν ένοχοι για το παράπτωμα της ιατρικής αμέλειας και η εν λόγω ουσία πιθανότατα είχε χορηγηθεί πριν από την εισαγωγή του ασθενούς στο νοσοκομείο. Η απόφαση αυτή επικυρώθηκε από το Ακυρωτικό Δικαστήριο τον Μάρτιο του 2012.

Βασιζόμενοι ειδικότερα στο άρθρο 2 (δικαίωμα στη ζωή), οι προσφεύγοντες παραπονέθηκαν για το θάνατο του Naim Yirdem, υποστηρίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι οι εθνικές αρχές δεν είχαν καταφέρει να αποδείξουν την προέλευση των δύο υδρογονανθράκων που βρέθηκαν στο σώμα του αποθανόντος και ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν είχαν επαρκώς ταχέως, αντιδράσει ούτε επέδειξαν επιμέλεια στην αντιμετώπιση της κατάστασης.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Αποτελεσματική έρευνα

α) Ουσιαστική πτυχή . Εξαιρουμένων των περιπτώσεων αυθαιρεσίας ή σφάλματος, το καθήκον του Δικαστηρίου δεν ήταν να θέσει υπό αμφισβήτηση τις διαπιστώσεις των πραγματικών περιστατικών των εθνικών αρχών. Ακολούθως, η εξέταση των περιστάσεων που οδήγησαν στο θάνατο του συγγενή των προσφευγόντων και η φερόμενη ευθύνη των ιατρών του νοσοκομείου είναι ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν από την άποψη της επάρκειας των ισχυόντων μηχανισμών για να διαφωτιστεί η πορεία των γεγονότων.

Οι προσφεύγοντες δεν διαμαρτύρονταν για το γεγονός ότι ο συγγενής τους δεν είχε πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη εν γένει ούτε σε επείγουσα περίθαλψη ειδικότερα, αλλά παραπονέθηκαν ότι η ιατρική περίθαλψη που του παρασχέθηκε ήταν ανεπαρκής εξαιτίας της αμέλειας των ιατρών που τον είχαν θεραπεύσει.

Δεν προσκομίστηκαν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι υπήρχε, κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών, οποιαδήποτε συστημική ή διαρθρωτική δυσλειτουργία που επηρεάζει τα νοσοκομεία τα οποία οι αρχές γνώριζαν ή έπρεπε να γνωρίζουν και για τα οποία δεν είχαν αναλάβει τα αναγκαία προληπτικά μέτρα , και ότι μια τέτοια έλλειψη συνέβαλε αποφασιστικά στο θάνατο του συγγενή των αιτούντων.

Επίσης, δεν αποδείχθηκε ότι η προβαλλόμενη αμέλεια των ιατρών υπερέβαινε απλώς ένα απλό σφάλμα ή ότι όσοι ασχολούνταν με τη μεταχείριση των συγγενών των προσφευγουσών απέτυχαν, παραβιάζοντας τις επαγγελματικές υποχρεώσεις τους, τη θεραπευτική αγωγή του, παρά το γεγονός ότι είχαν πλήρη επίγνωση του γεγονότος ότι η ζωή του κινδυνεύει να απειληθεί εάν η θεραπεία αυτή δεν χορηγηθεί.

Η ιατρική περίθαλψη που παρασχέθηκε στον συγγενή των προσφευγόντων υποβλήθηκε σε έλεγχο σε εθνικό επίπεδο και κανένα από τα δικαστικά ή πειθαρχικά όργανα που εξέτασαν τους ισχυρισμούς των προσφευγόντων δεν βρήκε τελικά κάποιο λάθος στην ιατρική περίθαλψή του.

Ενόψει των προεκτεθέντων, το Δικαστήριο έκρινε ότι η παρούσα υπόθεση αφορούσε ισχυρισμούς περί ιατρικής αμέλειας. Υπό τις συνθήκες αυτές, οι ουσιαστικές θετικές υποχρεώσεις του εναγόμενου κράτους περιορίζονταν στη θέσπιση επαρκούς κανονιστικού πλαισίου που υποχρέωνε τα νοσοκομεία, ιδιωτικά ή δημόσια, να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία της ζωής των ασθενών. Το σχετικό κανονιστικό πλαίσιο δεν αποκάλυψε τυχόν ελλείψεις όσον αφορά την υποχρέωση του κράτους να προστατεύσει το δικαίωμα στη ζωή του συγγενή των προσφευγόντων.

Συμπέρασμα : καμία παραβίαση (ομόφωνα).

β) Διαδικαστική πτυχή – Οι προσφεύγοντες είχαν προσφύγει σε δύο διαδικασίες, μία ποινική και η άλλη αστική, για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Η ποινική διαδικασία είχε λήξει με την απαλλαγή των κατηγορουμένων μετά από διαδικασίες διαρκείας άνω των εννέα ετών. Η αστική διαδικασία εκκρεμούσε ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων από το 2004.

Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της ποινικής διαδικασίας, δεν υπήρχαν ελλείψεις που θα μπορούσαν να θέσουν υπό αμφισβήτηση τη συνολική επάρκεια της έρευνας που διενήργησαν οι εγχώριες αρχές. Εξάλλου, οι προσφεύγοντες είχαν πρόσβαση στις πληροφορίες που έλαβε η έρευνα σε βαθμό που να τους επιτρέπει να συμμετέχουν αποτελεσματικά στη διαδικασία.

Ωστόσο, η ποινική διαδικασία δεν ήταν έγκαιρη και η συνολική διάρκεια της – σε διάστημα 9 ετών – δεν ήταν λογική. Οι διαδικασίες που έχουν θεσπιστεί για να διαλευκανθούν οι κατηγορίες για ιατρική αμέλεια δεν θα πρέπει να διαρκέσουν τόσο πολύ πριν τα εθνικά δικαστήρια. Το ίδιο ισχύει και για την αγωγή αποζημιώσεως των προσφευγουσών ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων, η οποία εκκρεμούσε ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων για περισσότερα από 13 έτη. Στο φάκελο της υποθέσεως δεν υπήρχε κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι μια τέτοια μακρά διαδικασία δικαιολογούνταν από τις περιστάσεις της κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το αίτημα αποζημίωσης κατά του νοσοκομείου έπρεπε να κατατεθεί στα διοικητικά δικαστήρια και ότι δεν ήταν αρμόδιο να αποφανθεί για την υπόθεση.

Ένας τόσο μεγάλος χρόνος παρατείνει τη δοκιμασία της αβεβαιότητας όχι μόνο για τους προσφεύγοντες αλλά και για τους ενδιαφερόμενους ιατρούς.

Τα στοιχεία αυτά αρκούν για να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι οι διαδικασίες σε εθνικό επίπεδο ήταν ανεπαρκείς. Οι εθνικές αρχές δεν είχαν αντιμετωπίσει το αίτημα των προσφευγόντων που απορρέει από το θάνατο του συγγενή τους με το επίπεδο επιμέλειας που απαιτείται από το άρθρο 2 της Σύμβασης.

Συμπέρασμα : παραβίαση (ομόφωνα).

Το ΕΔΔΑ τελικά αποφάσισε:

Παραβίαση του άρθρου 2 (έρευνα)

Μη παραβίαση του άρθρου 2 (δικαίωμα στη ζωή)

Δίκαιη ικανοποίηση: 10.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 1.000 ευρώ για δικαστικά έξοδα και λοιπές δαπάνες στους προσφεύγοντες από κοινού(επιμέλεια echrcaselaw.com).