Ο θανάσιμος πυροβολισμός στρατευμένου από αξιωματικό παραβίασε το δικαίωμα στη ζωή. Η μη δυνατότητα άσκησης αγωγής αποζημίωσης για ψυχική οδύνη παραβίασε το δικαίωμα σε αποτελεσματική προσφυγή

ΑΠΟΦΑΣΗ

Mirzoyan  κατά Αρμενίας  της 23.05.2019 (αριθ. προσφ. 57129/10)

Βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Προστασία της ζωής. Θετική υποχρέωση του κράτους. Ο γιος του προσφεύγοντος, υπηρετούσε την υποχρεωτική του  θητεία στο στρατό και εν ώρα υπηρεσίας πυροβολήθηκε θανάσιμα από ανώτερο αξιωματικό. Τα εθνικά Δικαστήρια απέρριψαν την αγωγή του πατέρα του θανόντος για καταβολή αποζημίωσης για ψυχική οδύνη. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι υπήρχε παραβίαση του άρθρου 2 (δικαίωμα στη ζωή), γιατί η ζωή του  κάθε στρατευμένου τελεί υπό την προστασία του κράτους, και παραβίαση του άρθρου 13 (δικαίωμα πραγματικής προσφυγής) για μη επιδίκαση  αποζημίωσης για ψυχική οδύνη σε συγγενείς του θανόντος.  Ο θάνατος που επήλθε από την  αποτυχία των αρχών να προστατέψουν την ζωή ατόμων που βρίσκονται υπό την επίβλεψη του, αποτελεί βασική αρχή του δικαιώματος πραγματικής προσφυγής του άρθρου 13 και υπερισχύει του εσωτερικού δικαίου.

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 2

Άρθρο 13

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Η υπόθεση αφορούσε τη δολοφονία του γιου του προσφεύγοντος κατά τη διάρκεια στρατιωτικής θητείας.

Ο προσφεύγων Robert Mirzoyan, είναι Αρμένιος υπήκοος, ο οποίος γεννήθηκε το 1954 και ζει στο χωριό Marmarashen (Αρμενία).

Ο γιος του προσφεύγοντος Gegham Sergoyan, υπηρετούσε την υποχρεωτική στρατιωτική του θητεία στη μη αναγνωρισμένη Δημοκρατία του Nagorno Karabakh όταν πυροβολήθηκε στο κεφάλι από έναν από τους αξιωματικούς του,  τον Απρίλιο 2007. Πέθανε ​​τον Μάιο του ίδιου έτους.

Ο αξιωματικός, ο οποίος είχε δεχθεί επιπλήξεις  από τους προϊσταμένους του στο παρελθόν, παραδέχτηκε τον πυροβολισμό και καταδικάστηκε το 2009 σε ποινή κάθειρξης 15 ετών. Το δικαστήριο απέρριψε την αγωγή αποζημίωση κατά του κράτους,  που άσκησε ο προσφεύγων, διαπιστώνοντας ότι το εθνικό δίκαιο δεν προέβλεπε αποζημίωση για ψυχική οδύνη.

Τα ένδικα μέσα που άσκησε ο προσφεύγων  τόσο στο Εφετείο όσο και στο Ανώτατο Δικαστήριο απορρίφθησαν.

Αναφέρθηκε ειδικότερα στα δικαιώματα αποζημίωσης που απορρέουν από τη Σύμβαση, τα οποία όπως υποστήριξε υπερισχύουν του εσωτερικού δικαίου δυνάμει του άρθρου 6 του Συντάγματος της Αρμενίας.

Με βάση το άρθρο 2 (δικαίωμα στη ζωή) και το άρθρο 13 (δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο προσφεύγων παραπονέθηκε ότι οι κρατικές αρχές δεν είχαν καταφέρει να διασφαλίσουν το δικαίωμα του γιου του στη ζωή και ότι η αγωγή του εναντίον του κράτους για την ψυχική οδύνη που υπέστη ως αποτέλεσμα αυτής της απώλειας είχε απορριφθεί.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η πρώτη φράση του άρθρου 2 § 1 υποχρεώνει το κράτος όχι μόνο να απέχει από την εκ προθέσεως και παράνομη στέρηση της ζωής, αλλά και να λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για τη διαφύλαξη της ζωής των ατόμων που υπάγονται στη δικαιοδοσία του. Ωστόσο, η θετική υποχρέωση πρέπει να ερμηνεύεται κατά τρόπο ώστε να μην επιβάλλονται υπερβολικές επιβαρύνσεις στις αρχές, έχοντας κατά νου, ιδίως, την απρόβλεπτη συμπεριφορά του ανθρώπου.

Στο πλαίσιο της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, το Δικαστήριο έχει ήδη κρίνει ότι, όπως και με τα υπό κράτηση άτομα, οι στρατευμένοι βρίσκονται στον αποκλειστικό έλεγχο των αρχών του Κράτους, δεδομένου ότι οποιεσδήποτε ενέργειες στο στρατό ανήκουν εξ ολοκλήρου ή κατά μεγάλο μέρος στην αποκλειστική γνώση των αρχών και ότι οι αρχές έχουν καθήκον να τους προστατεύσουν.

Ο γιος του προσφεύγοντα, στρατιώτης, πυροβολήθηκε από τον υπολοχαγό H.G., ο οποίος υπηρέτησε στον αρμενικό στρατό με σύμβαση ορισμένου χρόνου. Όπως σημειώθηκε νωρίτερα, το περιστατικό συνέβη όταν ο H.G. ήταν εν υπηρεσία και επιπλέον είχε ορισθεί επικεφαλής  της στρατιωτικής του μονάδας.

Το ζήτημα που τίθεται εν προκειμένω είναι αν οι στρατιωτικές αρχές, ενόψει των πληροφοριών που έχουν στη διάθεσή τους και εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων τους, απέτυχαν να λάβουν  τα αναγκαία μέτρα για να προστατεύσουν τη ζωή του γιου του προσφεύγοντος, ο οποίος υπηρετούσε την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία του υπό την προστασία του κράτους.

Όπως προαναφέρθηκε, το Δικαστήριο είναι διατεθειμένο να δεχθεί ότι, υπό τις ιδιαιτερότητες της υπό κρίση υπόθεσης, η πειθαρχική διαδικασία κατά των διοικητών της στρατιωτικής μονάδας αποτελούσε παραδοχή των εγχώριων αρχών και, ως εκ τούτου, αναγνώριση από τους ίδιους της παραβίασης του κράτους της θετικής  υποχρέωσης προστασίας του δικαιώματος στη ζωή του γιου του προσφεύγοντος.

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Δικαστήριο δεν θεωρεί αναγκαίο να προβεί σε δική του εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών και διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 2 της Σύμβασης.

Επίσης ο  προσφεύγων  παραπονέθηκε για την απόρριψη της αγωγής του κατά του Δημοσίου για ψυχική οδύνη που υπέστη λόγω της απώλειας του γιου του. Στηρίχθηκε στο άρθρο 13 της Σύμβασης.

Όπως έχει επανειλημμένα δηλώσει το Δικαστήριο, το άρθρο 13 της ΕΣΔΑ εγγυάται τη διαθεσιμότητα σε εθνικό επίπεδο ενός ένδικου μέσου για την υλοποίηση της ουσίας των δικαιωμάτων και των ελευθεριών της Σύμβασης, ανεξάρτητα από τη μορφή που θα μπορούσε να εξασφαλιστεί στην εσωτερική έννομη τάξη. Το άρθρο 13 συνεπάγεται, επομένως, την παροχή εγχώριου ένδικου μέσου για την αντιμετώπιση της ουσίας μιας «εύλογης καταγγελίας» σύμφωνα με τη Σύμβαση και την παροχή κατάλληλης αρωγής, αν και τα συμβαλλόμενα κράτη διαθέτουν κάποια διακριτική ευχέρεια ως προς τον τρόπο με τον οποίο συμμορφώνονται με τις συμβατικές τους υποχρεώσεις σύμφωνα με αυτή τη διάταξη. Το πεδίο εφαρμογής της υποχρέωσης βάσει του άρθρου 13 ποικίλλει επίσης ανάλογα με τη φύση της καταγγελίας του προσφεύγοντος  βάσει της σύμβασης. Εντούτοις, το ένδικο βοήθημα που απαιτείται από το άρθρο 13 πρέπει να είναι «αποτελεσματικό» τόσο στην πράξη όσο και στο νόμο.

Βάσει των αποτελεσμάτων της ποινικής και πειθαρχικής διαδικασίας που διεξήχθη από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το καταδικαζόμενο  κράτος ήταν υπεύθυνο, σύμφωνα με το άρθρο 2, για την παράλειψη επαρκούς προστασίας της ζωής του Gegham Sergoyan κατά την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία του. Επομένως, το αίτημα του προσφεύγοντος ως προς το σημείο αυτό είναι “συζητήσιμο” κατά την έννοια του άρθρου 13.

Το Δικαστήριο παρατηρεί, ωστόσο, ότι ο ισχυρισμός αυτός δεν υποστηρίζεται από το υλικό που έχει υποβληθεί ενώπιόν του. Ειδικότερα, η αστική αξίωση που κατατέθηκε από τον στρατιωτικό εισαγγελέα κατά τη διάρκεια της δίκης του,  δήλωσε ρητά ότι το ποσό των 2.250.000 AMD που καταβλήθηκε στην οικογένεια του Gegham Sergoyan προοριζόταν να καλύψει τα έξοδα κηδείας και περιλάμβανε επιπλέον την ασφαλιστική αποζημίωση σε περίπτωση θανάτου. Υπό  τις συνθήκες αυτές, το Δικαστήριο δεν μπορεί να δεχθεί το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι το ποσό των 2.250.000 AMD θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι συνιστούσε αποζημίωση για την ψυχική οδύνη  που καταβλήθηκε στον προσφεύγοντα από το κράτος.

Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, η δυνατότητα να επιβληθεί εκτελεστή αποζημίωση για την ψυχική οδύνη που υπέστη λόγω της αδυναμίας των αρχών να προστατεύσουν το δικαίωμα στη ζωή του παιδιού του, αποτελεί ουσιώδες στοιχείο αποτελεσματικής έννομης προστασίας βάσει του άρθρου 13 για έναν τεθλιμμένο  γονέα .

Δίκαιη ικανοποίηση: το Δικαστήριο απονέμει το ποσό των 15.000 ευρώ στον  προσφεύγοντα για ψυχική οδύνη. (επιμέλεια echrcaselaw.com)


ECHRCaseLaw
Close Popup

Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε καλύτερη εμπειρία στο διαδίκτυο. Συμφωνώντας, αποδέχεστε τη χρήση των cookies σύμφωνα με την Πολιτική Cookies.

Close Popup
Privacy Settings saved!
Ρυθμίσεις Απορρήτου

Όταν επισκέπτεστε μία ιστοσελίδα, μπορεί να λάβει κάποιες βασικές πληροφορίες από τον browser σας, κατά βάση υπό τη μορφή cookies. Εδώ μπορείτε να ρυθμίσετε τη συγκατάθεσή σας σε όλα αυτά.

These cookies allow us to count visits and traffic sources, so we can measure and improve the performance of our site.

Google Analytics
We track anonymized user information to improve our website.
  • _ga
  • _gid
  • _gat

Απορρίψη όλων των υπηρεσιών
Save
Δέχομαι όλες τις υπηρεσίες