Ιατρική αμέλεια που οδήγησε σε απώλεια ζωής και ο νομοθετικός αποκλεισμός καταβολής ψυχικής οδύνης στους συγγενείς
ΑΠΟΦΑΣΗ
Sarishvili-Bolkvadze κατά Γεωργίας της 19.07.2018 (αριθ. προσφ. 58240/08)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο γιος της προσφεύγουσας τραυματίστηκε σε πτώση από γερανό. Μεταφέρθηκε σε μονάδα εντατικής θεραπείας με κάταγμα κρανίου και εγκεφαλική βλάβη καθώς και με αιμορραγία στο στομάχι. Στη συνέχεια εμφάνισε αιμορραγία στο έλκος του δωδεκαδακτύλου και υπεβλήθη επειγόντως σε χειρουργική επέμβαση, οπότε και αποβίωσε.
Διετάχθη ποινική έρευνα για ιατρικό λάθος κατά τη διάρκεια της νοσηλείας που οδήγησε σε θάνατο. Η προσφεύγουσα άσκησε αγωγή για αποζημίωση για τον θάνατο του γιου της.
Το Δικαστήριο κατέληξε ότι δεν είχε εκπληρωθεί η θετική υποχρέωση του κράτους για παροχή αποτελεσματικού πλαισίου για την προστασία των ασθενών και ότι ο εκ του νόμου αποκλεισμός αστικής αποζημίωσης για ηθική βλάβη ή ψυχική οδύνη ήταν αδικαιολόγητος παραβιάζοντας το δικαίωμα στη ζωή στην ουσιαστική και διαδικαστική του πτυχή (άρθρο 2).
ΔΙΑΤΑΞΗ
Αρθρο 2
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα, Gulnara Sarishvili-Bolkvadze, είναι υπήκοος της Γεωργίας, η οποία γεννήθηκε το 1950 και διαμένει στο Μπατούμι (Γεωργία).
Ο γιος της προσφεύγουσας, G.B., τραυματίστηκε μετά από πτώση από γερανό το Φεβρουάριο του 2004. Μεταφέρθηκε σε μονάδα εντατικής νοσοκομειακής περίθαλψης με κάταγμα κρανίου και εγκεφαλική βλάβη καθώς και με αιμορραγία στο στομάχι. Τον Μάρτιο μεταφέρθηκε σε γενικό θάλαμο, ωστόσο εμφάνισε αιμορραγία στο έλκος του δωδεκαδακτύλου και υπεβλήθη επειγόντως σε χειρουργική επέμβαση. Πέθανε στις 14 Μαρτίου 2004.
Οι αρχές άρχισαν ποινική έρευνα και τον Ιούνιο του 2004 μια ομάδα πραγματογνωμόνων δήλωσε ότι υπήρξε ιατρικό λάθος κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του. Η ποινική υπόθεση έκλεισε τον Αύγουστο του 2004 χωρίς αποτέλεσμα, άνοιξε εκ νέου το 2006 και έκλεισε και πάλι το 2008. Η προσφεύγουσα αρνήθηκε να επιτρέψει να εκταφεί το σώμα του υιού της G.B. για εξέταση. Στηριζόμενη στις διαπιστώσεις των πραγματογνωμόνων σχετικά με την αναγκαιότητα αυτού του μέτρου, οι Εισαγγελείς δήλωσαν ότι δεν μπορούσαν να βρουν κάποια απόδειξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ του ιατρικού σφάλματος και του θανάτου.
Στο μεταξύ, το νοσοκομείο απέλυσε τον νευροχειρουργό που ήταν υπεύθυνος για την θεραπεία του G.B. και επέπληξε δύο ειδικούς εντατικής θεραπείας και έναν χειρουργό.
Η προσφεύγουσα υπέβαλε επίσης αστική αγωγή κατά του Νοσοκομείου, του ιατρικού προσωπικού του και του Υπουργείου Εργασίας, Υγείας και Κοινωνικών Υποθέσεων της τοπικής περιφέρειας για ιατρική αμέλεια στην αντιμετώπιση της αιμορραγίας του δωδεκαδακτύλου.
Τα εγχώρια δικαστήρια συμφώνησαν με τα συμπεράσματα μιας ομάδας πραγματογνωμόνων ότι υπήρξε ιατρικό λάθος στη θεραπεία του G.B., ότι ορισμένοι από τους γιατρούς που είχαν φροντίσει τον γιο της προσφεύγουσας δεν είχαν τις κατάλληλες άδειες και ότι το ίδιο το Νοσοκομείο είχε πραγματοποιήσει ορισμένες ιατρικές δραστηριότητες χωρίς τις απαραίτητες άδειες.
Το Ανώτατο Δικαστήριο της Γεωργίας, τον Μάιο του 2008, απένειμε τελικά στην προσφεύγουσα περίπου 2.700 ευρώ ως αποζημίωση, αλλά διαπίστωσε ότι το εθνικό δίκαιο δεν προέβλεπε την καταβολή αποζημιώσεως για ψυχική οδύνη σε συγγενείς κάποιου που πέθανε λόγω ιατρικής αμέλειας.
TO ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ….
Το Δικαστήριο επανέλαβε τη νομολογία του σχετικά με τα καθήκοντα των κρατών όσον αφορά τους ισχυρισμούς ιατρικής αμέλειας. Ειδικότερα, έπρεπε να διαθέτουν κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο για να εξασφαλίζεται η ασφάλεια των ασθενών, συμπεριλαμβανομένου της κατάλληλης πρόβλεψης για την εξασφάλιση υψηλών επαγγελματικών προτύπων. Αναμένεται επίσης ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργεί αποτελεσματικά, συμπεριλαμβανομένης της εποπτείας και της εύρυθμης λειτουργίας του.
Σημείωσε ότι τα εγχώρια Δικαστήρια είχαν διαπιστώσει εμπλοκή ιατρών στην ιατρική θεραπεία του G.B. που δεν είχαν τις απαραίτητες άδειες και ότι το ίδιο το νοσοκομείο διενεργούσε χωρίς απαιτούμενη άδεια ιατρικές δραστηριότητες σε διάφορους τομείς, όπως η καρδιολογία και η κλινική μετάγγιση στο νοσοκομείο σε σχέση με τον προσφεύγοντα.
Η κυβέρνηση είχε αναγνωρίσει την ύπαρξη τέτοιων παρατυπιών, αλλά, εκτός από τις απαραίτητες εξουσιοδοτήσεις στην εθνική νομοθεσία, δεν εξηγούσε πώς οι κανονιστικές διατάξεις εφαρμόζονταν στην πράξη. Πράγματι, οι άδειες του νοσοκομείου σε ορισμένους τομείς καθώς και οι άδειες και οι πιστοποιήσεις μερικών από τους γιατρούς έρχονταν τουλάχιστον εκείνη την εποχή σε αντίθεση με τις διάφορες απαιτήσεις που αποσκοπούν στην προστασία της ζωής των ασθενών.
Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Γεωργία δεν εκπλήρωσε τη θετική της υποχρέωση να παράσχει ένα αποτελεσματικό ρυθμιστικό πλαίσιο για την προστασία των ασθενών και υπήρξε παραβίαση του άρθρου 2.
Το Δικαστήριο εξέτασε επίσης τις ποινικές και αστικές διαδικασίες στην υπόθεση υπό τον τίτλο το διαδικαστικό σκέλος του άρθρου 2, το οποίο απαιτεί από τα κράτη να δημιουργήσουν μια αποτελεσματική και ανεξάρτητη δικαστική αρχή για την εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών μιας υπόθεσης, ώστε οι υπεύθυνοι να παραπεμφθούν στην δικαιοσύνη με σκοπό να επιδικάζεται κατάλληλη αποζημίωση.
Διαπίστωσε ότι η ποινική διαδικασία ήταν σύμφωνη με τις απαιτήσεις του άρθρου 2. Δύο ποινικές διαδικασίες είχαν κινηθεί και ολοκληρωθεί και οι αποφάσεις αυτές δεν ήταν αυθαίρετες.
Αντίθετα, η αστική διαδικασία δεν προσέφερε επαρκή ένδικα μέσα στην προσφεύγουσα, διότι στην πρακτική το δίκαιο της Γεωργίας απέκλειε την καταβολή αποζημίωσης για ηθική βλάβη (ψυχική οδύνη) σε αυτό το είδος υποθέσεων, γεγονός αντίθετο με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Σύμβασης σύμφωνα με το άρθρο 2, όπου τέτοιες αποζημιώσεις σε γενικές αρχές πρέπει να χορηγούνται. Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ένας άνευ όρων νομοθετικός περιορισμός στερούσε αδικαιολόγητα από τον προσφεύγοντα την ευκαιρία να ζητήσει χρηματική αποζημίωση για ηθική βλάβη μέσω της αστικής διαδικασίας που διαθέτει και επομένως υπήρξε παραβίαση της διαδικαστικής υποχρέωσης του άρθρου 2.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο δεν προέβη σε καταβολή αποζημίωσης δεδομένου ότι η προσφεύγουσα δεν είχε υποβάλει αίτημα. Παρατήρησε ότι το εθνικό δίκαιο επέτρεπε την υποβολή αιτήσεων για την αναψηλάφηση της αστικής δίκης όταν διαπιστώνεται παραβίαση της ΕΣΔΑ (επιμέλεια echrcaselaw.com).
