Η αναποτελεσματική έρευνα των αρχών για τα αίτια θανάτου και τραυματισμού άοπλων πολιτών από πυροβολισμούς στρατιωτών συνιστά παραβίαση του δικαιώματος της ζωής
ΑΠΟΦΑΣΗ
Karataş κ.α. κατά Τουρκίας της 12/9/2017 (αριθ. προσφ. 46820/09)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η υπόθεση αφορούσε θάνατο αόπλων πολιτών από τούρκους στρατιώτες στη νοτιοανατολική Τουρκία τον Σεπτέμβριο του 2007. Τούρκοι στρατιώτες πυροβόλησαν και σκότωσαν τον συγγενή των προσφευγόντων Bülent Karataş και τραυμάτισαν σοβαρά έναν από τους προσφεύγοντες, τον Ríza Çiçek. Η στρατιωτική δικαιοσύνη δεν άσκησε ποινική δίωξη κατά των δύο στρατιωτών μεταξύ δε άλλων και με το σκεπτικό ότι παρόλο που οι Bülent Karataş και Rıza Çiçek ήταν άοπλοι, υπήρξε ισχυρή υποψία ότι οι δύο άνδρες βρίσκονταν στην περιοχή για να βοηθήσουν τους τρομοκράτες. Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή εξαιτίας των αναποτελεσματικών ερευνών από τις τουρκικές αρχές.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 2
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες είναι δέκα Τούρκοι υπήκοοι, οι οποίο κατοικούν στο Tunceli (Τουρκία). Η υπόθεση αφορούσε ένοπλο συμβάν στη νοτιοανατολική Τουρκία τον Σεπτέμβριο του 2007. Οι προσφεύγοντες κατήγγειλαν ότι οι στρατιώτες είχαν σκοτώσει τον συγγενή τους Bülent Karataş και τραυμάτισαν σοβαρά έναν από τους προσφεύγοντες, τον Ríza Çiçek, στο ίδιο περιστατικό. Υποστήριξαν ότι οι αρχές δεν κατόρθωσαν να διενεργήσουν αποτελεσματική έρευνα αναφορικά με τα γεγονότα.
Αργά το πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου 2007, κοντά στο χωριό Yenibaş στη νοτιοανατολική Τουρκία, οι Bülent Karataş και Rıza Çiçek, οι οποίοι ήταν άοπλοι, χτυπήθηκαν από σφαίρες, από στρατιώτες της στρατιωτικής μονάδας που βρίσκονταν στην πόλη Hozat. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, μεταφέρθηκαν από αστυνομικούς στο στρατιωτικό νοσοκομείο του Elaziğ. Ο Bülent Karataş πέθανε κατά τη μεταφορά του προς το νοσοκομείο, όπου διεξήχθη ιατροδικαστική εξέταση. Οι γιατροί σημείωσαν ότι τον διαπέρασαν τρεις σφαίρες και ότι είχε πεθάνει λόγω της σημαντικής απώλειας αίματος, αποτέλεσμα των τραυμάτων. Σημείωσαν επίσης σημαντικό αριθμό εκδορών και ένα σπασμένο πλευρό.
Ο δημόσιος εισαγγελέας του Hozat ξεκίνησε έρευνα την επόμενη ημέρα μετά το περιστατικό, ωστόσο αρνήθηκε να επισκεφθεί την περιοχή του συμβάντος στις 27 Σεπτεμβρίου 2007, λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια, και έχοντας δώσει οδηγίες στους αστυνομικούς να κατασχέσουν αντικείμενα που βρέθηκαν στην περιοχή.
Έξι στρατιωτικοί που συμμετείχαν στην επιχείρηση εξετάστηκαν από τον εισαγγελέα στις αρχές Οκτωβρίου 2007. Ισχυρίστηκαν ότι η μονάδα τους βρίσκονταν στην περιοχή με σκοπό την αναζήτηση και σύλληψη μελών τρομοκρατικών οργανώσεων, οι οποίοι, σύμφωνα με τις πληροφορίες, μετέφεραν τρόφιμα και εξοπλισμό στα κρησφύγετα τους. Όταν οι στρατιώτες συνάντησαν τους δύο άνδρες στις 27 Σεπτεμβρίου το 2007, τους ζήτησαν να σταματήσουν, αλλά οι άντρες δεν υπάκουσαν τις διαταγές και άρχισαν να τρέχουν προς ένα λόφο.
Οι στρατιώτες πυροβόλησαν στον αέρα και επαναλάμβαναν τη ρίψη προειδοποιητικών βολών. Όταν, εκείνη τη στιγμή, έπεσαν πυροβολισμοί προς το μέρος των στρατιωτών προερχόμενοι από την περιοχή του ποταμού και έτσι οι στρατιώτες ανταπέδωσαν τους πυροβολισμούς.
Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Rıza Çiçek, ο οποίος ανακρίθηκε ως ύποπτος από τον εισαγγελέα στις 6 Νοεμβρίου 2007, αυτός και ο ξάδερφος του, ο Bülent Karataş, ο οποίος ήταν μελισσοκόμος, είχαν πάει στην περιοχή στις 27 Σεπτεμβρίου 2007, με σκοπό να συλλέξουν μέλι. Η ταυτότητά τους ελέγχθηκε από μια στρατιωτική ομάδα, η οποία τους είπε να φύγουν καθώς βρίσκονταν σε «περιοχή τρομοκρατών». Ο κ. Bülent είπε στους στρατιώτες ότι θα τελείωναν τη δουλεία τους και στη συνέχεια θα έφευγαν. Περίπου 20 λεπτά αργότερα οι στρατιώτες επέστρεψαν. Αρχικά τους είπαν να πέσουν στο έδαφος και στη συνέχεια τους είπαν να σηκωθούν και να φύγουν. Όταν ο Rizza Çiçek το έπραξε, έπεσαν αρκετοί πυροβολισμοί προς τη κατεύθυνσή του και στη συνέχεια χτυπήθηκε στο στήθος και στο χέρι του.
Τον Δεκέμβριο του 2008 ο στρατιωτικός εισαγγελέας του Elaziğ, στον οποίο διαβιβάστηκε ο φάκελος, αποφάσισε να περατώσει την έρευνα και να μην ασκήσει ποινική δίωξη κατά των στρατιωτών. Θεώρησε ότι η εκδοχή των ισχυρισμών του στρατιωτικού προσωπικού ήταν αληθινή και σημείωσε ειδικότερα ότι, παρόλο που οι Bülent Karataş και Rıza Çiçek ήταν άοπλοι, υπήρξε ισχυρή υποψία ότι οι δύο άνδρες βρίσκονταν στην περιοχή για να βοηθήσουν τους τρομοκράτες.
Ο Rıza Çiçek και δύο άλλοι ύποπτοι κατέθεσαν προσφυγή κατά της απόφασης του στρατιωτικού εισαγγελέα, υποστηρίζοντας ότι οι δύο άνδρες είχαν σκοπίμως πυροβοληθεί από τους στρατιώτες και ισχυρίστηκαν ότι δεν διενεργήθηκε διεξοδική έρευνα ούτε από τον εισαγγελέα του Hozat ούτε από τον στρατιωτικό εισαγγελέα, ο οποίος δεν είχε ποτέ εξετάσει τον Ríza Çiçek, ο οποίος ήταν και θύμα και μάρτυρας. Η προσφυγή απορρίφθηκε από το στρατιωτικό δικαστήριο της Malatya τον Μάρτιο του 2009.
Εν τω μεταξύ, ο Rīza Çiçek τέθηκε υπό κράτηση και κατηγορήθηκε για συνδρομή και συνέργεια σε τρομοκρατική οργάνωση. Το δικαστήριο όμως αρνήθηκε να κινήσει τις διαδικασίες και τον Μάιο του 2008, διέταξε την απελευθέρωσή του.
Οι προσφεύγοντες κατήγγειλαν παραβίαση του άρθρου 2 (δικαίωμα στη ζωή) της Σύμβασης αναφορικά με τους Bülent Karataş και Rıza Çiçek.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το ΕΔΔΑ αποφάσισε ότι διαπιστώθηκε παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή (άρθρο 2) τόσον αφορά το θάνατο του Bülent Karataş και όος και για τη σωματική βλάβη που προκλήθηκε στον Rīza Çiçek.
Επιδίκασε δε το ποσό των 20.000 ευρώ από κοινού στους Güler Karataş, Pınar Şafak Karataş και Berdan Ulaş Karataş για αποζημίωση και τα ποσά των 65.000 ευρώ από κοινού στους Güler Karataş, Pınar Şafak Karataş, Berdan Ulaş Karataş, Bıra Karataş, Kumru Karataş, Perince Ataş, Nebahat Ateş, Serincan Çiçek και Yıldız Deniz, για ηθική βλάβη, 30.000 ευρώ στον Ríza Çiçek για ηθική βλάβη και 3.750 ευρώ από κοινού στους δέκα προσφεύγοντες για τα δικαστικά έξοδα και τις δαπάνες(επιμέλεια echrcaselaw.com).
