Το δικαίωμα της χρησικτησίας έναντι της εκκλησιαστικής περιουσίας υπό το πρίσμα του ΕΔΔΑ
ΑΠΟΦΑΣΗ
Κοσμάς κ.α. κατά Ελλάδας της 29-06-2017 (αριθ. προσφ. 20086/13)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Οι προσφεύγοντες είναι πέντε Έλληνες υπήκοοι, πατέρας, μητέρα και παιδιά που ζουν στη Σκόπελο. Η υπόθεση αφορούσε τα προνόμια που απολαμβάνουν τα μοναστήρια στην Ελλάδα σχετικά με ακίνητη περιουσία, της οποίας διεκδικούσαν τη κυριότητα ενώπιον των δικαστηρίων.
Ο κ. Γιώργος Κοσμάς ισχυρίζεται ότι κατέχει έκταση στην τοποθεσία Γλυστέρι στο νησί της Σκοπέλου. Στην άκρη της έκτασης έχει χτίσει μια ταβέρνα, η οποία λειτουργεί εδώ και δεκαετίες.
Το 2004 η Μονή αποφάσισε να διεκδικήσει την ιδιοκτησία της εν λόγω έκτασης στα δικαστήρια και με δικαστική απόφαση αναγνωρίστηκε η κυριότητα της Μονής και αφού έχασαν όλες τις δικαστικές μέχρι τον Άρειο Πάγο εκδιώχθηκαν από την έκτασή τους .
Βασιζόμενοι ειδικότερα στο άρθρο 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 1 (προστασία της ιδιοκτησίας) οι προσφεύγοντες κατήγγειλαν, μεταξύ άλλων, ότι τα μοναστήρια ως ιδιοκτήτες ακινήτων, αντιμετωπίζονταν σε ισότιμη βάση με το κράτος, κάτι το οποίο είχε ως αποτέλεσμα να απαγορεύεται στους ιδιώτες το δικαίωμα της χρησικτησίας έναντι του εν λόγω ακινήτου και ενθαρρύνοντας τα ελληνικά δικαστήρια να απορρίψουν τυχόν ισχυρισμούς περί κατάχρησης των δικαιωμάτων από τα μοναστήρια.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του Πρώτου Πρωτοκόλλου περί προστασία της περιουσίας.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 1 του ΠΠΠ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες είναι πέντε Έλληνες υπήκοοι, ο Γιώργος Κοσμάς, η σύζυγός του, και τα τρία τους παιδιά, οι οποίοι ζουν στη Σκόπελο. Η υπόθεση αφορούσε τα προνόμια που απολαμβάνουν τα μοναστήρια στην Ελλάδα σχετικά με ακίνητη περιουσία, της οποίας διεκδικούσαν την κυριότητα ενώπιον των δικαστηρίων.
Ο κ. Γιώργος Κοσμάς ισχυρίζεται ότι κατέχει έκταση στην τοποθεσία Γλυστέρι στο νησί της Σκοπέλου. Στην άκρη της έκτασης έχει χτίσει μια ταβέρνα, η οποία λειτουργεί εδώ και δεκαετίες. Το χειμώνα, ο κ. Κοσμάς και η σύζυγός του είναι οι μόνοι κάτοικοι αυτής της έκτασης γης στο νησί. Η γειτονική γη ανήκει στην Ιερά Μονή της Μεγίστης Λαύρας και είναι ακατοίκητη. Τα παιδιά τους είχαν δύο βάρκες ώστε να μεταφέρουν τους τουρίστες από την πόλη της Σκοπέλου στην παραλία και στην ταβέρνα. Οι προσφεύγοντες ισχυρίζονται ότι η λειτουργική αξία των ακινήτων τους εκτιμάται σε 2.400.000 ευρώ.
Το 2004 η Μονή αποφάσισε να διεκδικήσει την ιδιοκτησία της εν λόγω έκτασης στα δικαστήρια. Το Δικαστήριο του Βόλου αποφάνθηκε υπέρ του μοναστηριού και αναγνώρισε στο τελευταίο την κυριότητα επί της εν λόγω έκτασης. Τον Φεβρουάριο του 2007 ο κ. Κοσμάς άσκησε έφεση ενώπιον του Εφετείου της Λάρισας, το οποίο επισήμανε ότι το μοναστήρι είχε αγοράσει την έκταση από τον πραγματικό ιδιοκτήτη με πράξη μεταβίβασης κυριότητας και ότι το είχε στην κατοχή του με καλή πίστη από το 1824. Το Εφετείο παρατήρησε ότι δεν υπήρχε τίποτα στους τίτλους κυριότητας του προκατόχου του κ. Κοσμά που να χρονολογείται από το 1883, 1902 και 1909, που να αποδεικνύει ότι οι προκάτοχοί του είχαν συντάξει κάποιο έγγραφο σχετικά με τη κυριότητα της σχετικής έκτασης. Το δικαστήριο απέρριψε την έφεση.
Τον Ιανουάριο του 2011, ο κ. Κοσμάς άσκησε αναίρεση, η οποία απορρίφθηκε. Οι προσφεύγοντες εκδιώχθηκαν από το ακίνητο τον Οκτώβριο του 2013.
Βασιζόμενοι ειδικότερα στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου (προστασία της ιδιοκτησίας) οι προσφεύγοντες κατήγγειλαν, μεταξύ άλλων, ότι τα μοναστήρια, όπως η Μεγίστη Λαύρα , ως ιδιοκτήτες ιδιωτικών ακινήτων, αντιμετωπίζονταν σε ισότιμη βάση με το κράτος, κάτι το οποίο είχε ως αποτέλεσμα να απαγορεύεται στους ιδιώτες το δικαίωμα της χρησικτησίας έναντι του εν λόγω ακινήτου και ενθαρρύνοντας τα ελληνικά δικαστήρια να απορρίψουν τυχόν ισχυρισμούς περί κατάχρησης των δικαιωμάτων από τα μοναστήρια.
Επίσης, καταγγέλλουν την ύπαρξη διαδικαστικών εμποδίων τα οποία τους εμποδίζουν να αποδείξουν ότι είχαν αποκτήσει την έκταση μέσω χρησικτησίας. Τέλος, επέκριναν την αόριστη μη εφαρμογή των νόμιμων περιορισμών των αξιώσεων των μοναστηριών επί των ακινήτων.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του δικαιώματος ιδιοκτησίας του προσφεύγοντος Γιώργου Κοσμά (άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου) και επιδίκασε 75.000 ευρώ για αποζημίωση και 3.000 ευρώ για δικαστική δαπάνη.
Μειοψηφία
βλ. εδώ (επιμέλεια echrcaselaw.com).
