Οι αποζημιώσεις που επιδικάζουν τα εθνικά δικαστήρια πρέπει να αποκαθιστούν το θύμα στη θέση που βρισκόταν πριν παραβιαστεί το δικαίωμά του.

ΑΠΟΦΑΣΗ

Portanier κατά Μάλτας της 27.08.2019 (αρ. προσφ. 55747/16)

βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Εφαρμογή ενοικιοστασίου. Επαναφορά του θύματος παραβίασης δικαιώματος στην προτέρα κατάσταση. Προσφυγή σχετικά με την εγχώρια ένδικη προστασία σε περίπτωση παραβίασης των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. Τα εθνικά δικαστήρια ναι μεν δέχτηκαν ότι το δικαίωμα ιδιοκτησίας του προσφεύγοντος ως εκμισθωτή ακινήτου είχε παραβιαστεί, ωστόσο του επιδίκασαν μικρή αποζημίωση και δεν διέταξαν την έξωση των ενοικιαστών. Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η αποζημίωση που επιβάλλεται από ένα εθνικό δικαστήριο πρέπει να αποσκοπεί στην κατά το δυνατόν επαναφορά του προσφεύγοντος στη θέση που θα βρισκόταν, εάν η παραβίαση δεν είχε συμβεί. Παραβίαση του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ και του άρθρου 13 της ΕΣΔΑ.

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 1 ΠΠΠ

Άρθρο 13

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Ο προσφεύγων Victor Portanier είναι υπήκοος της Μάλτας που γεννήθηκε το 1931 και ζει στο Swieqi (Μάλτα).

Ο προσφεύγων διαθέτει ένα διαμέρισμα στην πόλη Sliema το οποίο νοίκιασε σε ένα ζευγάρι από το 1974 με μακροπρόθεσμη σύμβαση, η οποία παρατάθηκε το 1991. Το 2008, το ζευγάρι των μισθωτών επικαλούμενο σχετικούς προστατευτικούς νόμους της Μάλτας περί στέγασης (Decontrol), μετέτρεψε τη σύμβαση σε μίσθωση με ετήσιο μίσθωμα ύψους 1.186,46 ευρώ.

Ο προσφεύγων και η σύζυγός του άρχισαν διαδικασίες προσφυγής, υποστηρίζοντας ότι ο νόμος ο οποίος επέτρεψε την μετατροπή αυτών των συμβάσεων, είχε επιβάλει μίσθωση σε αυτούς για αόριστο χρονικό διάστημα με αθέμιτο μίσθωμα, κατά παράβαση του άρθρου 1 (προστασία της περιουσίας) του Πρώτου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Τον Οκτώβριο του 2016, το Αστικό Δικαστήριο (First Hall) με τη συνταγματική του αρμοδιότητα απέρριψε τους ισχυρισμούς, αναφέροντας ότι οι Portaniers γνώριζαν τις τροποποιήσεις του 1979 κατά την παράταση της σύμβασης το 1991 και συνεπώς δεν μπορούσαν να διαμαρτύρονται για νομικές συνέπειες που είχαν προβλεφθεί τότε.

Ο προσφεύγων άσκησε έφεση, επικαλούμενος την απόφαση του Δικαστηρίου Zammit και Attard Cassar κατά Μάλτας. Τον Απρίλιο του 2016, το Συνταγματικό Δικαστήριο αντέστρεψε την πρωτόδικη απόφαση και διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 1 του ΠΠΠ. Διαπίστωσε ειδικότερα ότι το 1991 ο προσφεύγων είχε ως μόνη επιλογή την παράταση της σύμβασης ή τη μετατροπή της σε μίσθωση με λιγότερο ευνοϊκούς όρους. Το Συνταγματικό Δικαστήριο του χορήγησε 2.500 ευρώ για χρηματική ζημία και ηθική βλάβη. Δεν διέταξε την έξωση των ενοικιαστών, αλλά απλά έκρινε ότι δεν μπορούν πλέον να βασίζονται στον αμφισβητούμενο νόμο για να διεκδικήσουν δικαίωμα στο διαμέρισμα. Ο προσφεύγων χρησιμοποίησε ξεχωριστές διαδικασίες έξωσης για να πάρει στην κατοχή του το διαμέρισμα το Σεπτέμβριο του 2017.

Ο προσφεύγων προσέφυγε στο Στρασβούργο δηλώνοντας ότι εξακολουθεί να είναι θύμα παραβίασης του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου που είχε διαπιστωθεί από το Συνταγματικό Δικαστήριο λόγω του χαμηλού ποσού αποζημίωσης που του είχε επιδικαστεί και με βάση το άρθρο 13 (δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής) της Σύμβασης σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, και ότι η διαδικασία της συνταγματικής προσφυγής ήταν αναποτελεσματική.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ….

Παραβίαση του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου

Στην προκειμένη περίπτωση, το Δικαστήριο σημειώνει ότι έχει αναγνωριστεί παραβίαση από το εθνικό δικαστήριο. Όσον αφορά τη χορήγηση κατάλληλης και επαρκούς αποζημίωσης, το Δικαστήριο θεωρεί ότι η καταβολή του ποσού των 2.500 ευρώ – από το οποίο μέρος των εξόδων ύψους 1,291.15 ευρώ πρέπει να αφαιρεθεί – δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί επαρκής για παραβίαση που διήρκησε για περισσότερο από οκτώ χρόνια κατά τη διάρκεια της οποίας καταβαλλόταν στον προσφεύγοντα ένα δυσανάλογα χαμηλό ποσό μισθώματος.

Επομένως, η προσφυγή που παρείχε το Συνταγματικό Δικαστήριο δεν προσέφερε επαρκή ελάφρυνση στον προσφεύγοντα, ο οποίος διατηρεί έτσι το καθεστώς θύματος για τους σκοπούς της παρούσας προσφυγής.

Έχοντας υπόψη τα πορίσματα του εθνικού δικαστηρίου σχετικά με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, το Δικαστήριο θεωρεί ότι δεν είναι αναγκαία η εκ νέου λεπτομερής εξέταση του βάσιμου της προσφυγής. Διαπιστώνει ότι, όπως είχε διατυπώσει και το εθνικό δικαστήριο, ο προσφεύγων αναγκάστηκε να υποβληθεί σε δυσανάλογη επιβάρυνση.

Κατά συνέπεια, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 1 του Πρωτοκόλλου αριθ. 1 της Σύμβασης.

Παραβίαση του άρθρου 13 σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 1

(α) «Αποτροπή της φερόμενης παραβίασης ή συνέχισή της» 

Το Δικαστήριο δεν μπορεί παρά να επισημάνει ότι, μολονότι μια ενδεχόμενη έξωση θα προκαλούσε σίγουρα κάποια αγωνία στον μισθωτή, ο οποίος είναι επίσης κάτοχος ορισμένων δικαιωμάτων βάσει της σύμβασης,  ήταν στην αρμοδιότητα της κυβέρνησης η μετεγκατάσταση των μισθωτών, εάν ήταν απαραίτητο. Ο ρόλος των δικαστηρίων της συνταγματικής δικαιοδοσίας είναι να παράσχουν το διαθέσιμο ένδικο βοήθημα για παραβιάσεις της Σύμβασης, προστατεύοντας έτσι το θύμα (σε αυτή την περίπτωση τους ιδιοκτήτες) από συνεχιζόμενη παραβίαση, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε κρατική όχληση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν η κυβέρνηση θα μπορούσε να αποφύγει τέτοιου είδους καταστάσεις με την τροποποίηση του νόμου κατά τέτοιο τρόπο ώστε να του παρέχουν ένα εύλογο ποσό ενοικίου.

Ελλείψει συγκεκριμένων λεπτομερειών σχετικά με το θέμα αυτό, το Δικαστήριο απέφυγε να αποφανθεί σχετικά με την αποτελεσματικότητα αυτής της προσέγγισης εν γένει. Αρκέστηκε, για τους σκοπούς της υπό κρίση υποθέσεως, στο να διαπιστωθεί ότι, εάν υπό τις παρούσες συνθήκες, ο προσφεύγων είχε επιτύχει έξωση και, ως εκ τούτου, η παράβαση δεν υφίστατο πλέον.

(β) «Παροχή κατάλληλης αποζημίωσης για τυχόν παραβίαση που είχε ήδη συμβεί» 

Το Δικαστήριο σημειώνει ότι έχει επανειλημμένα διαπιστώσει ότι τα ποσά που επιδικάστηκαν ως αντιστάθμισμα από το Συνταγματικό Δικαστήριο, δε συνιστούν επαρκή έννομη προστασία. Το Δικαστήριο θεωρεί ότι, όπως και η αποζημίωση βάσει του άρθρου 41 της Σύμβασης, έτσι και η αποζημίωση για χρηματική ζημία που επιβάλλεται από ένα εθνικό δικαστήριο πρέπει να αποσκοπεί στην κατά το δυνατόν επαναφορά του προσφεύγοντος στη θέση που θα βρισκόταν, εάν η παραβίαση δεν είχε συμβεί. Από τις πληροφορίες και τις υποθέσεις που υποβλήθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου προκύπτει ότι αυτό συνέβαινε συχνά. Οι χρηματικές αποζημιώσεις, επίσης, συχνά δεν συνοδεύονται από χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη ή και για την καταβολή των σχετικών δικαστικών δαπανών. Δεν είχε υποβληθεί στο ΕΔΔΑ  σχετική νομολογία των εθνικών δικαστηρίων που να καταρρίπτει αυτά τα συμπεράσματα.

Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω σκέψεων σχετικά με το κρίσιμο χρονικό διάστημα, το Δικαστήριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, μολονότι οι διαδικασίες συνταγματικής προσφυγής αποτελούν θεωρητικά αποτελεσματικό ένδικο μέσο, ​​δεν ήταν αποτελεσματικό στην πράξη, σε περιπτώσεις όπως η παρούσα. Ως εκ τούτου, δεν μπορούν να θεωρηθούν ως αποτελεσματικό ένδικο μέσο για τους σκοπούς του άρθρου 13 σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, αναφορικά με καταγγελίες σχετικά με τις ισχύουσες νομοθεσίες μισθώματος, οι οποίες, αν και είναι νόμιμες και επιδιώκουν θεμιτούς σκοπούς, αποτελούν υπερβολική ατομική επιβάρυνση των προσφευγόντων.

γ) Συμπέρασμα 

Η κυβέρνηση δεν ανέφερε άλλα μέτρα αποκατάστασης.

Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 13 σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Σύμβασης.

Δίκαιη ικανοποίηση : 8.000 ευρώ για αποζημίωση και 6.000 ευρώ για έξοδα.επιμέλεια echrcaselaw.com