Απαλλοτρίωση ακινήτων. Για τον καθορισμό της αποζημίωσης πρέπει να λαμβάνεται υπόψη εκτός από την αξία του ακινήτου και η στέρηση εισοδημάτων που υφίσταται ο ιδιοκτήτης.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Osmananyan και Amiraghyan κατά Αρμενίας της 11.10.2018 (αριθ. προσφ. 71306/11)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Απαλλοτρίωση εκτάσεων οπωροφόρων δένδρων χάριν δημοσίου συμφέροντος. Η αποζημίωση για την απαλλοτρίωση με βάση την αγοραία τιμή του ακινήτου, μπορεί να μην είναι επαρκής, εάν το ακίνητο αποτελεί την κύρια ή μοναδική πηγή εισοδήματος και εάν το ποσό που προσφέρεται σε αντάλλαγμα δεν αντανακλά την απώλεια αυτού. Εν προκειμένω, δεν είχε ληφθεί υπόψη από τα εθνικά δικαστήρια για τον καθορισμό της οφειλόμενης αποζημίωσης, η πραγματική ζημία από τη στέρηση μέσων βιοπορισμού των προσφευγόντων. Υπερβολική επιβάρυνση των καθ’ ού η απαλλοτρίωση και παραβίαση του δικαιώματος της ιδιοκτησίας τους.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες Suren Osmanyan, Serob Osmanyan, Bakur Osmanyan, Mane Osmanyan και Donara Amiraghyan είναι Αρμένιοι υπήκοοι που γεννήθηκαν το 1935, 1961, 1988, 1990 και 1966 αντίστοιχα και ζουν στο Teghout (Αρμενία).
Η υπόθεση αφορά απαλλοτρίωση της γης τους για εξόρυξη. Οι προσφεύγοντες είχαν από κοινού οικόπεδο 0,383 εκταρίων στο χωριό Teghout. Το 2007, η κυβέρνηση αποφάσισε ότι διάφορα αγροτεμάχια θα μπορούσαν να αγοραστούν μέσω απαλλοτρίωσης από μια ιδιωτική εταιρεία, η οποία επρόκειτο να εκμεταλλευτεί μια αποθήκη χαλκού-μολυβδαίνιου στην περιοχή.
Η αρχική εκτίμηση αξιολόγησε την αγοραία αξία των εκτάσεων των προσφευγόντων σε 409 ευρώ (EUR). Στη συνέχεια, η μεταλλουργική επιχείρηση Teghout προσέφερε 470 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ενός επιπλέον 15% που απαιτείται από το νόμο, αλλά οι προσφεύγοντες θεώρησαν ότι η τιμή ήταν πολύ χαμηλή. Η εταιρεία προσέφυγε ενώπιον του δικαστηρίου τον Μάιο του 2008 ώστε να εκδοθεί απόφαση βάση της οποίας θα υποχρέωνε τους προσφεύγοντες να υπογράψουν συμφωνία πώλησης απαλλοτριώσεων.
Περαιτέρω διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων και περισσότερων εκτιμήσεων της αξίας, οδήγησαν τον Απρίλιο του 2011 σε δικαστική απόφαση με τιμή πώλησης 575 ευρώ, η οποία επικυρώθηκε κατόπιν έφεσης. Ένα από τα κύρια επιχειρήματα των προσφευγόντων ήταν ότι οι εκτιμήσεις υποτίμησαν την αξία των οπωροφόρων δένδρων που βρίσκονταν στην έκταση. Οι προσφεύγοντες παραπονούνται ότι στερήθηκαν την περιουσία τους κατά παράβαση του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου (προστασία της ιδιοκτησίας).
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ….
Άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου αριθ. 1
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο εθνικός νόμος περί απαλλοτριώσεων στην προκειμένη περίπτωση ήταν σύμφωνος με την ΕΣΔΑ δεδομένου ότι οι προσφεύγοντες είχαν τη δυνατότητα να προβλέψουν γενικά τους τρόπους με τους οποίους η αγοραία αξία της περιουσίας τους θα εκτιμηθεί. Ήταν συνεπώς σε θέση να αμφισβητήσουν την εκτίμηση αυτή και έτσι να προστατευτούν από αυθαίρετες πράξεις.
Δεν υπήρχε κανένας λόγος το Δικαστήριο να αμφισβητήσει το επιχείρημα των αρχών ότι η απόφαση απαλλοτρίωσης ήταν προς το δημόσιο συμφέρον, καθώς είχε ως στόχο την ανάπτυξη της οικονομίας και των υποδομών από την εκμετάλλευση της εναπόθεσης χαλκού-μολυβδαίνιου.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι η τιμή είχε καθοριστεί με βάση την αγοραία αξία της γης σε
σύγκριση με άλλα οικόπεδα στην περιοχή απαλλοτριώσεων. Ωστόσο, το Δικαστήριο έγειρε ερωτήματα σχετικά με την απόφαση αυτή.
Πρώτον, ήταν πιθανό ότι οι προσφεύγοντες θα είχαν δυσκολίες να αγοράσουν άλλο τμήμα γης δεδομένου του ποσού που τους καταβλήθηκε. Επιπλέον, ακόμη και μια αγοραία τιμή μπορεί να μην είναι επαρκής αποζημίωση για απαλλοτρίωση εάν το ακίνητο ήταν η κύρια ή μοναδική πηγή εισοδήματος και το ποσό που προσφερόταν σε αντάλλαγμα δεν αντανακλούσε την απώλεια αυτή.
Συναφώς, το επιχείρημα των προσφευγόντων ότι, ως οικογενειακή οικία, εξαρτιόνταν οικονομικά από την εν λόγω έκταση δεν είχε εξεταστεί από τα εθνικά δικαστήρια. Δεν είχαν εξετάσει αν η αντιστάθμιση θα κάλυπτε την πραγματική ζημία που συνεπάγονταν η στέρηση εκ μέρους των προσφευγόντων των μέσων διαβίωσής τους ή αν κάλυπτε τουλάχιστον το κόστος αγοράς ισοδύναμης έκτασης στην περιοχή.
Η απόφαση των δικαστηρίων να εξετάσουν μόνο την αγοραία αξία της γης σήμαινε ότι οι προσφεύγοντες έπρεπε να επιβαρυνθούν υπερβολικά και η απαλλοτρίωση είχε παραβιάσει τη Σύμβαση.
Πιο συγκεκριμένα, η απαλλοτρίωση των περιουσιακών στοιχείων των προσφευγόντων πραγματοποιήθηκε προς το δημόσιο συμφέρον και βάσει των νομικών διατάξεων που ήταν προσιτές και αρκετά σαφείς ώστε να επιτρέπουν στους προσφεύγοντες να προβλέπουν γενικά τον τρόπο με τον οποίο η αγοραία αξία της περιουσίας τους είχε αξιολογηθεί.
Δεν υπήρχαν στοιχεία που να αποδεικνύουν επαρκώς ότι η αγοραία αξία των εκτάσεων των προσφευγόντων είχε υποτιμηθεί σε μεγάλο βαθμό. Ωστόσο, οι προσφεύγοντες είχαν χάσει την κύρια πηγή εισοδήματός τους ως αποτέλεσμα της απαλλοτρίωσης και αυτό δεν είχε ληφθεί υπόψη από τα εθνικά δικαστήρια στις αποφάσεις τους σχετικά με το ποσό της οφειλόμενης αποζημίωσης. Τα δικαστήρια αποφάσισαν ότι, παρά τις περιστάσεις, πρέπει να παρέχεται στους προσφεύγοντες αποζημίωση που καθορίζεται σε σχέση με τις τιμές των ακινήτων που βρίσκονται στην περιοχή που υπόκειται σε απαλλοτρίωση, με αποτέλεσμα να μην εξεταστεί το ζήτημα αν η χορηγηθείσα αποζημίωση θα κάλυπτε τις ανάγκες των προσφευγόντων αναφορικά με τη πραγματική απώλεια από τη στέρηση μέσων διαβίωσης ή τουλάχιστον θα ήταν επαρκής για να αποκτήσουν ισοδύναμες εκτάσεις εντός της περιοχής στην οποία ζούσαν. Επομένως, οι προσφεύγοντες υπέστησαν υπερβολικό ατομικό βάρος.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Αρμενία έπρεπε να καταβάλει στους προσφεύγοντες 10.000 ευρώ για τη κάλυψη της ζημίας που υπέστησαν καθώς και το ποσό των 2.000 ευρώ για τα δικαστικά έξοδα και λοιπές δαπάνες(επιμέλεια echrcaselaw.com).
