Καταστροφή οικίας από καθημερινές εκρήξεις γειτονικού ορυχείου
ΑΠΟΦΑΣΗ
Dimitar Yordanov κατά Βουλγαρίας της 06.09.2018 (αριθ. προσφ. 3401/09)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Εγκατάσταση και λειτουργία κρατικού ανθρακωρυχείου κοντά στην οικία του προσφεύγοντος. Εκρήξεις κατά παραβίαση της εθνικής νομοθεσίας δίπλα στην οικία. Ρωγμές και ακαταλληλότητα της οικίας από την λειτουργία του ορυχείου που ανάγκασαν τον ιδιοκτήτη να την εγκαταλείψει. Αγωγή κατά του ορυχείου για αποζημίωση. Τα εθνικά δικαστήρια αναγνώρισαν την παράνομη λειτουργία του ορυχείου αλλά δεν βρήκαν αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της ζημιάς στην οικία του προσφεύγοντος και των παρανομιών. Παραβίαση του δικαιώματος να απολαύσει ο προσφεύγων ειρηνικά την ιδιοκτησία του.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Dimitar Pavlov Yordanov, είναι Βούλγαρος υπήκοος και γεννήθηκε το 1939 και ζει στη Σόφια. Η υπόθεση αφορούσε την καταγγελία του σχετικά με ζημία που υπέστη η ιδιοκτησία του η οποία προκλήθηκε από κοντινό ανθρακωρυχείο.
Ο κ. Yordanov είχε στην ιδιοκτησία του οικόπεδο με οικία στο χωριό Golyamo Buchino. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 ή στις αρχές της δεκαετίας του 1990, το κράτος αποφάσισε να λειτουργήσει ένα ανοικτό ανθρακωρυχείο κοντά στο χωριό. Ορισμένες ιδιοκτησίες, συμπεριλαμβανομένου του προσφεύγοντος, απαλλοτριώθηκαν. Ο ίδιος περίμενε για δύο χρόνια χωρίς να λάβει άλλο ακίνητο ως ανταλλαγή του απαλλοτριωθέντος ακινήτου του. Κατά συνέπεια, ακύρωσε τη απαλλοτρίωση, όπως εδικαιούτο. Έμεινε στο σπίτι, ενώ το ορυχείο άρχισε να λειτουργεί και σταδιακά επεκτάθηκε.
Το ορυχείο λειτουργούσε σε απόσταση 160-180 μέτρων από το σπίτι του, με τον άνθρακα να εξάγεται με ανατινάξεις. Παρουσιάστηκαν ρωγμές στους τοίχους του σπιτιού και οι δύο αχυρώνες του κατέρρευσαν. Τελικά έφυγε από το σπίτι του το 1997, κρίνοντας ότι ήταν πια πολύ επικίνδυνο να μένει εκεί. Το σπίτι έχει έκτοτε γκρεμιστεί και η ιδιοκτησία του παραμένει εγκαταλελειμμένη.
Το 2001, ο κ. Yordanov άσκησε αγωγή αδικοπραξίας κατά της εταιρείας εξόρυξης, ζητώντας αποζημίωση για τη ζημία που προκλήθηκε στην περιουσία του. Τα δικαστήρια εξέτασαν τους μάρτυρες, τους γείτονες του κ. Yordanov και ανέθεσαν τη σύνταξη πραγματογνωμοσύνης, όπου και διαπιστώθηκε ότι είχαν προκληθεί σοβαρές ζημιές στην περιουσία του και ότι οι εκπυρσοκροτήσεις στο κοντινό ορυχείο διεξήχθησαν εντός της ζώνης ασφαλείας των 500 μέτρων, παραβιάζοντας το εσωτερικό δίκαιο. Ωστόσο, τα δικαστήρια κατέληξαν το 2007 στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν αποδείξεις για την αιτιώδη σχέση μεταξύ των δραστηριοτήτων εξόρυξης και της ζημίας, οι οποίες θα μπορούσαν επίσης να προκληθούν από κανονική φθορά ή από ελλείψεις στην κατασκευή του σπιτιού.
Βασιζόμενος ειδικότερα στο άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα δίκαιης δίκης) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου (προστασία της περιουσίας), ο κ. Yordanov ισχυρίστηκε ότι τα δικαστήρια απέρριψαν εσφαλμένα την αγωγή του και ότι το κράτος δεν είχε κατορθώσει να προστατεύσει την περιουσία του από παράνομες δραστηριότητες εξόρυξης.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Κατά το Δικαστήριο του Στρασβούργου οι κρατικές αρχές δεν είχαν την πρόθεση να τηρήσουν τις νομικές τους υποχρεώσεις βάσει της διαδικασίας απαλλοτρίωσης. Επομένως, ο προσφεύγων δεν μπορούσε να κατηγορηθεί για την αποτυχία της.
Το ορυχείο διοικείται από μια εταιρεία που ήταν εξ ολοκλήρου κρατική. Η εταιρεία δεν είχε ασχοληθεί με συνήθεις εμπορικές δραστηριότητες, αλλά σε έναν τομέα που υπόκειται σε υψηλό επίπεδο ρύθμισης και σε απαιτήσεις σχετικά με το περιβάλλον, την υγεία και την ασφάλεια.
Σημαντικό ήταν ότι η απόφαση για τη δημιουργία του ορυχείου είχε ληφθεί από το κράτος, το οποίο είχε επίσης απαλλοτριώσει πολυάριθμα ιδιόκτητα ακίνητα στην περιοχή για να μπορέσει να λειτουργήσει. Ως εκ τούτου, η επιχείρηση ήταν το μέσο διεξαγωγής μιας κρατικής δραστηριότητας.
Οι αρχές, μέσω της αποτυχημένης απαλλοτρίωσης του ακινήτου του προσφεύγοντος, καθώς και των εργασιών του ορυχείου που ήταν υπό κρατικό έλεγχο, ήταν υπεύθυνες για την παραμονή της περιουσίας του στον τομέα του περιβαλλοντικού κινδύνου, ήτοι των καθημερινών εκρήξεων που πραγματοποιούντο σε άμεση γειτνίαση με την κατοικία του. Οι εκρήξεις κατά την λειτουργία του ορυχείου πλησίον της κατοικίας του είχαν παραβιάσει κατάφωρα την εθνική νομοθεσία. Επομένως, οι εκρήξεις αυτές που είχαν ως αποτέλεσμα να εγκαταλείψει την ιδιοκτησία του, στοιχειοθετούν κρατική παρέμβαση στην ειρηνική απόλαυση των περιουσιακών του στοιχείων, η οποία δεν ήταν νόμιμη και παραβίασε το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου.
Η κυβέρνηση δεν απέδειξε ότι οι αρχές είχαν την πρόθεση να τηρήσουν τις νομικές υποχρεώσεις τους βάσει της διαδικασίας απαλλοτρίωσης. Επομένως, ο προσφεύγων δεν μπορούσε να κατηγορηθεί για την αποτυχία της διαδικασίας απαλλοτρίωσης. Το ορυχείο διοικείται από μια εταιρεία που ήταν εξ ολοκλήρου κρατική. Η εταιρεία δεν δραστηριοποιούνταν με τις συνήθεις εμπορικές δραστηριότητες, αλλά σε έναν τομέα που υπόκειται σε υψηλό επίπεδο ρύθμισης και υπόκειται σε απαιτήσεις σχετικά με το περιβάλλον και την υγεία και την ασφάλεια. Σημαντικό είναι να υπογραμμισθεί ότι η απόφαση για τη δημιουργία του ορυχείου είχε ληφθεί από το κράτος, το οποίο είχε επίσης απαλλοτριώσει πολυάριθμα ιδιόκτητα ακίνητα στην περιοχή για να μπορέσει να λειτουργήσει. Ως εκ τούτου, η επιχείρηση ήταν το μέσο διεξαγωγής μιας κρατικής δραστηριότητας.
Οι αρχές, λόγω της αποτυχημένης απαλλοτρίωσης της περιουσίας του προσφεύγοντος και του έργου του ορυχείου υπό τον όρο ότι ήταν πράγματι κρατικός έλεγχος, ήταν υπεύθυνες για την ιδιοκτησία του προσφεύγοντος η οποία βρίσκονταν σε περιοχή υπό περιβαλλοντολογικό κίνδυνο, και πιο συγκεκριμένα λόγω των καθημερινών εκρήξεων κοντά στην κατοικία του προσφεύγοντος. Αυτή η κατάσταση, η οποία είχε οδηγήσει τον προσφεύγοντα να εγκαταλείψει την περιουσία του, συνιστούσε κρατική παρέμβαση στην ειρηνική απόλαυση της “ιδιοκτησίας ” του. Οι εκρήξεις στη ζώνη αποχέτευσης έρχονταν σε κατάφωρη παραβίαση του εσωτερικού δικαίου. Επομένως, η παρέμβαση στην ειρηνική απόλαυση των περιουσιακών στοιχείων του προσφεύγοντος δεν ήταν νόμιμη για τους σκοπούς της ανάλυσης βάσει του άρθρου 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 1.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του Άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου και δεν διαπίστωσε παραβίαση του Άρθρου 6 § 1 της ΕΣΔΑ.
Δίκαιη ικανοποίηση: 8.000 ευρώ για αποζημίωση και ηθική βλάβη και 1.922 ευρώ για δικαστικά έξοδα και δαπάνες(επιμέλεια echrcaselaw.com).
