Η απόφαση απέλασης αλλοδαπού πρέπει να λαμβάνει υπόψη την αρχή της αναλογικότητας στην οποία περιλαμβάνεται η αλλαγή συμπεριφοράς, η επιδείνωση της υγείας και οι οικογενειακοί δεσμοί που έχουν αναπτυχθεί. Παραβίαση της ατομικής και οικογενειακής ζωής από την Ελβετία

ΑΠΟΦΑΣΗ

Ι.Μ. κατά Ελβετίας της 09-04-2019 (αρ. προσφ. 23887/16)

Βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Απόφαση απέλασης των ελβετικών αρχών του προσφεύγοντος, υπηκόου του Κοσσόβου μετά την καταδίκη του για βιασμό. Ο προσφεύγων, με ποσοστό αναπηρίας 80%, ζει σήμερα στην Ελβετία με τα ενήλικα παιδιά του, από τα οποία εξαρτάται πλήρως. Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ειδικότερα ότι το Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο, όταν εκδίκασε την υπόθεση το 2015,  μετά από  περισσότερα από 12 χρόνια μετά την παράβαση που διέπραξε ο προσφεύγων, δεν είχε λάβει υπόψη τη μεταβολή της συμπεριφοράς του προσφεύγοντος και δεν αξιολόγησε τη μεγάλη επιδείνωση της κατάστασης της υγείας του. Μη λήψη υπόψιν των κοινωνικών, πολιτιστικών και οικογενειακών δεσμών του προσφεύγοντα αφενός με τη χώρα υποδοχής (Ελβετία) και αφετέρου με τη χώρα προορισμού (Κοσσυφοπέδιο). Έτσι, οι εγχώριες αρχές απέτυχαν να αποδείξουν πειστικά ότι η απέλαση του ήταν ανάλογη με την επίτευξη νόμιμων σκοπών (πρόληψη αναταραχών ή εγκληματικών πράξεων) σε μία δημοκρατική κοινωνία. Παραβίαση του άρθρου 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) της ΕΣΔΑ, στην περίπτωση που ο προσφεύγων εκδιωχθεί στο Κόσσοβο.

ΔΙΑΤΑΞΗ

Άρθρο 8

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Ο προσφεύγων, Ι.Μ., είναι υπήκοος του Κοσόβου, ο οποίος γεννήθηκε το 1964 και ζει  από το 1993 στην Ελβετία.

Η υπόθεση αφορά στην απέλασή του στο Κόσοβο μετά την καταδίκη του για βιασμό που διαπράχθηκε το 2003.

Το 1993 ο Ι.Μ. υπέβαλε αίτηση ασύλου στις ελβετικές αρχές, οι οποίες απέρριψαν το αίτημά του αλλά του χορήγησαν προσωρινή άδεια παραμονής. Τον Αύγουστο του 1998 η πρώην σύζυγος του Ι.Μ., με την οποία ήταν διαζευγμένος από τον Μάιο του 1998, έφτασε στην Ελβετία με τα τρία παιδιά του προσφεύγοντος. Η δική τους αίτηση ασύλου έγινε αποδεκτή. Στη συνέχεια, ο Ι.Μ. παντρεύτηκε Ελβετίδα υπήκοο και έλαβε άδεια παραμονής λόγω γάμου. Το ζευγάρι χώρισε το 2006. Το 2003, ο Ι.Μ. καταδικάστηκε για τα αδικήματα της σεξουαλικής κακοποίησης  και του βιασμού, με βάση γεγονότα που είχαν λάβει χώρα το ίδιο έτος. Το 2005, το Εφετείο, το οποίο εξέτασε μόνο την κατηγορία του βιασμού, μείωσε την αρχική ποινή σε ποινή φυλάκισης δύο ετών και τριών μηνών και επικύρωσε την απέλαση του Ι.Μ. από την ελβετική επικράτεια για δώδεκα έτη, με αναστολή, με δοκιμαστική περίοδο πέντε ετών. Το 2006, το Γραφείο Μετανάστευσης της Βασιλείας απέρριψε το αίτημα του Ι.Μ. για παράταση της άδειας παραμονής, σημειώνοντας ότι το γεγονός ότι είχε καταδικαστεί σε φυλάκιση άνω των δύο ετών για βιασμό συνιστούσε λόγο απομάκρυνσής του από την ελβετική επικράτεια. Το 2007 το Συμβούλιο του καντονιού της Βασιλείας και στη συνέχεια το δικαστήριο της Βασιλείας απέρριψε τα ένδικα μέσα που άσκησε ο Ι.Μ.

Το 2010, η Κρατική Γραμματεία Μετανάστευσης επέκτεινε την εντολή απέλασης των καντονιών για να καλύψει το σύνολο του Ελβετικού εδάφους. Το 2013, ο Ι.Μ., του οποίου η υγεία είχε επιβαρυνθεί έλαβε πλήρη σύνταξη αναπηρίας, με αναδρομική ισχύ από την 1η Οκτωβρίου 2012, ενώ το ποσοστό αναπηρίας του εκτιμήθηκε στο 80%.

Το 2015 το Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο απέρριψε την έφεση που άσκησε ο Ι.Μ. κατά της απόφασης του 2010 να επεκταθεί η εντολή απέλασης των καντονιών για να καλύψει ολόκληρη τη χώρα, με τη δικαιολογία, πιο συγκεκριμένα ότι η ποινή φυλάκισης δύο ετών και τριών μηνών που του είχε επιβληθεί είχε σαφώς υπερβεί το όριο για την παραβίαση της σοβαρότητας της δημόσιας τάξης και την ασφάλεια.

Επικαλούμενος το άρθρο 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης) και το άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής), ο Ι.Μ. διαμαρτύρεται για την απόφαση απέλασής του από την ελβετική επικράτεια, υπογραμμίζοντας την έλλειψη κινδύνου για να διαπράξει εκ νέου το αδίκημα, καθώς και τα προβλήματα υγείας του και το γεγονός ότι εξαρτάται από τη φροντίδα που παρέχουν οι συγγενείς του στην Ελβετία δεν καθιστούν αυτό δυνατό.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής)

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η απόφαση απέλασης ισοδυναμεί με παρέμβαση στο δικαίωμα του Ι.Μ. για σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής του, λόγω, αφενός, της μακρόχρονης διαμονής του στην Ελβετία και, δεύτερον, τη σχέση με τα παιδιά του. Το Δικαστήριο σημείωσε επίσης ότι η παρέμβαση βασίστηκε στις σχετικές διατάξεις του εσωτερικού δικαίου και είχε ως στόχο την πρόληψη διαταραχών και εγκλημάτων.

Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο είχε κρίνει ότι παρόλο που τα γεγονότα είχαν σημειωθεί πριν από 10 χρόνια, ο βιασμός ήταν ένα σοβαρό έγκλημα για το οποίο ακόμη και ένας χαμηλός κίνδυνος επαναδιάπραξης ήταν απαράδεκτος στον τομέα του δικαίου των αλλοδαπών. Το δικαστήριο αυτό θεώρησε επίσης ότι η απέλασή του, λαμβανομένης υπόψη της σημαντικής δυσκολίας που θα είχε ο προσφεύγων να αντιμετωπίσει κατά την επιστροφή του στη χώρα καταγωγής του, ήταν αναλογική. Κατά συνέπεια, αξιολογήθηκε η σοβαρότητα του ποινικού αδικήματος που διαπράχθηκε εξετάζοντας εν συντομία το ζήτημα του κινδύνου να διαπράξει εν νέου την πράξη και αναφέροντας τις δυσκολίες που θα αντιμετώπιζε ο Ι.Μ. κατά την επιστροφή στο Κόσσοβο.

Παρ’ όλα αυτά, ενώ εξέταζε και προσδιόρισε την υπόθεση περισσότερο από 12 χρόνια μετά την διάπραξη του αδικήματος, το εθνικό δικαστήριο είχε αγνοήσει εντελώς τη μεταβολή της συμπεριφοράς του Ι.Μ. από τότε που είχε διαπράξει το αδίκημα. Επίσης, δεν αξιολόγησε τον αντίκτυπο της μεγάλης επιδείνωσης στην υγεία του (80% αναπηρία από την 1η Οκτωβρίου 2012) σχετικά με τον κίνδυνο επανάληψής του αδικήματος.

Όσον αφορά ειδικότερα τον σεβασμό της οικογενειακής ζωής, παρότι τα δικαστήρια είχαν αναγνωρίσει τουλάχιστον την οικονομική εξάρτηση του προσφεύγοντος από τα ενήλικα τέκνα του, δεν είχαν αναλύσει περισσότερο τις συνέπειες αυτής της εξάρτησης για την απόλαυση του δικαιώματος του προσφεύγοντος από το άρθρο 8.

Κατά συνέπεια, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι, εφαρμόζοντας τα κριτήρια που διατυπώνει η νομολογία, δεν είναι σαφές ότι θα μπορούσε να συναχθεί το συμπέρασμα σχετικά με το αν τα ιδιωτικά και οικογενειακά συμφέροντα του προσφεύγοντος υπερισχύουν του δημόσιου συμφέροντος να απελαθεί για να εκπληρώσει την ευθύνη του για την πρόληψη της δημόσιας αναταραχής.

Εάν οι εθνικές αρχές είχαν προβεί σε διεξοδική άσκηση εξισορρόπησης των ανταγωνιστικών συμφερόντων, λαμβανομένων υπόψη των διαφόρων κριτηρίων που θέτει η νομολογία του Δικαστηρίου και αν είχαν διατυπωθεί επαρκείς λόγοι για να δικαιολογήσουν την απόφασή τους, το Δικαστήριο θα μπορούσε, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, να  καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι εγχώριες αρχές δεν απέτυχαν ούτε να επιτύχουν δίκαιη ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων του προσφεύγοντος και του κράτους, ούτε υπερέβησαν τα όρια του περιθωρίου εκτίμησης σε θέματα μετανάστευσης.

Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε ότι το Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο είχε προβεί σε μια επιφανειακή εξέταση της αναλογικότητας του μέτρου της απέλασης. Λόγω της έλλειψης οποιασδήποτε πραγματικής εξισορρόπησης των ανταγωνιστικών συμφερόντων, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι εθνικές αρχές είχαν αποτύχει να αποδείξουν ότι η απόφαση απέλασης  ήταν ανάλογη με τους νόμιμους στόχους και συνεπώς ήταν απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία. Κατά συνέπεια, υπάρχει δυνατότητα παραβίασης του άρθρου 8, εάν επρόκειτο να απελαθεί ο Ι.Μ.

Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η διαπίστωση μιας παραβίασης από μόνη της αποτελούσε επαρκή δίκαιη ικανοποίηση για την ηθική βλάβη. Επίσης, έκρινε ότι η Ελβετία έπρεπε να καταβάλει το ποσό των 4.500 ευρώ στον Ι.Μ. για έξοδα και δαπάνες.

Μειοψηφούσα γνώμη

Ο δικαστής Keller εξέδωσε σύμφωνη γνώμη, η οποία επισυνάπτεται στην απόφαση(επιμέλεια echrcaselaw.com).