Η σημασία του αυτόπτη μάρτυρα στη δίκαιη δίκη
ΑΠΟΦΑΣΗ
Manucharyan κατά Αρμενίας της 24.11.2016 (αριθ. προσφ. 35688/11)
βλ. εδώ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η μη δυνατότητα εξέτασης της μοναδικής μάρτυρος, που ήταν αυτόπτης, στο ακροατήριο, της οποίας η προανακριτική κατάθεση έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καταδίκη του κατηγορουμένου αποτελεί παραβίαση του άρθρου 6 §§ 1 και 3 (δ) της ΕΣΔΑ.
ΣΧΟΛΙΟ-ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Οι αυτόπτες μάρτυρες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην έκδοση των αποφάσεων πρέπει να εξετάζονται ενώπιον των Δικαστηρίων.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη)
Άρθρο 6 § 3 δ (δικαίωμα σε εξέταση μάρτυρα)
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Spartak Manucharyan, είναι Αρμένιος υπήκοος, γεννημένος το 1976 και σήμερα εκτίει ποινή κάθειρξης 13 ετών για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως. Η υπόθεση αφορούσε την καταγγελία του ότι η καταδίκη του είχε βασιστεί στην προδικαστική δήλωση ενός βασικού μάρτυρα της κατηγορούσας αρχής ο οποίος δεν παρουσιάστηκε στη δίκη και τον οποίο ο προσφεύγων δεν είχε τη δυνατότητα να εξετάσει σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας εναντίον του.
Την 1η Ιουλίου 2009 ο προσφεύγων παρουσιάστηκε ο ίδιος στην αστυνομία, παραδίδοντας το όπλο και ομολογώντας τη διάπραξη ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως ενός άνδρα στην πόλη της Alaverdi. Την ίδια ημέρα, η φίλη του θύματος ανακρίθηκε από την αστυνομία, και δήλωσε ότι είχε δει τον κ. Manucharyan, γείτονά της, να πυροβολεί προς το αυτοκίνητο του φίλου της, σκοτώνοντάς τον. Ο προσφεύγων κατηγορήθηκε για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως και για παράνομη κατοχή πυροβόλων όπλων. Ωστόσο, όταν ανακρίθηκε στις 3 Ιουλίου 2009, αρνήθηκε τις κατηγορίες και αρνήθηκε να καταθέσει. Σε πρόσθετες ερωτήσεις τον Μάρτιο του 2010 δήλωσε ότι είχε ομολόγησε τη διάπραξη ανθρωποκτονίας από πρόθεση με σκοπό να συγκαλύψει τον αδελφό του, ο οποίος εν τω μεταξύ είχε σκοτωθεί.
Η υπόθεση παραπέμφθηκε στο Περιφερειακό Δικαστήριο Lori τον Απρίλιο του 2010. Κατά τη διάρκεια της επακόλουθης δίκης, το Περιφερειακό Δικαστήριο έπρεπε να αναπρογραμματίσει μια σειρά ακροάσεων για την υπόθεση, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει την παρουσία της φίλης του θύματος και ζήτησε τη βοήθεια της αστυνομίας για το σκοπό αυτό. Ωστόσο η αστυνομία επανειλημμένα απέτυχε να εκτελέσει τις αποφάσεις του δικαστηρίου και να αναγκάσει τη φίλη του θύματος να παραστεί στη δίκη, δεδομένου ότι δεν μπορούσε να την εντοπίσει, πιστεύοντας ότι είχε εγκαταλείψει τη χώρα. Το Περιφερειακό Δικαστήριοτελικά εξέτασε την υπόθεση ερήμην της και έκρινε τον κ. Manucharyan ένοχο για τις κατηγορίες που το απαγγέλθηκαν τον Νοέμβριο του 2010. Το δικαστήριο στηρίχθηκε, ιδίως, στα ακόλουθα στοιχεία: καταθέσεις μαρτύρων από τη φίλη του θύματος και της οικογένειάς της, καθώς και από έναν φίλο του πατέρα του κ. Manucharyan, ο οποίος είχε επιβεβαιώσει το άλλοθι του σχετικά με τη νύχτα της δολοφονίας, και τα ιατροδικαστικά στοιχεία των καταλοίπων πυροβολισμού στα ρούχα που φορούσε ο προσφεύγων την ημέρα της ανθρωποκτονίας. Η καταδίκη του κ. Manucharyan έγινε δεκτή από το Εφετείο τον Ιανουάριο του 2011, το οποίο βασίστηκε στα ίδια αποδεικτικά στοιχεία στα οποία βασίστηκε το πρωτόδικο Δικαστήριο. Το Εφετείο δεν εξέτασε το αίτημα του προσφεύγοντος να κηρυχθεί η προδικαστική κατάθεση της φίλης του θύματος απαράδεκτη δεδομένου ότι δεν είχε εξεταστεί στο δικαστήριο.
Το Ακυρωτικό Δικαστήριο κήρυξε την αναίρεση του κ. Manucharyan ως απαράδεκτη τον Απρίλιο του 2011.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Στηριζόμενος στο άρθρο 6 §§ 1 και 3 (δ) (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και το δικαίωμα να παραστεί και εξέτασης μαρτύρων) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ο κ. Manucharyan ισχυρίστηκε ότι στερήθηκε της δυνατότητας να εξετάσει την μοναδική αυτόπτη μάρτυρα στην υπόθεση και της οποίας η μαρτυρία της είχε παίξει αποφασιστικό ρόλο στην καταδίκη του. Το Δικαστήριο δέχθηκε την προσφυγή του και καταδίκασε την Αρμενία για παραβίαση του άρθρου 6 § 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 6 § 3 (δ) και επιδίκασε στον προσφεύγοντα ποσό 2.400 ευρώ για την ηθική του βλάβη.
