Επανένωση κόρης και πατέρα μετά την αθώωσή του για ενδοοικογενειακή βία. Η αποτυχία του κράτους να διασφαλίσει την επανένωση παραβίασε το δικαίωμα σεβασμού της οικογενειακής ζωής
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ηaddad κατά Ισπανίας της 18.06.2019 ( αριθ. προσφ. 16572/17)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Δικαίωμα του γονέα για απρόσκοπτη άσκηση της γονικής μέριμνας του τέκνου του.
Ο προσφεύγων, Σύριος υπήκοος, στερήθηκε την επικοινωνία και την γονική μέριμνα με τα τρία ανήλικα παιδιά του, με απόφαση Δικαστηρίου, ύστερα από την μήνυση που κατέθεσε η σύζυγος του εναντίον του για ενδοοικογενειακή βία. Κατά την διάρκεια της ποινικής διαδικασίας, τα παιδιά του τοποθετήθηκαν σε δομές του κράτους ύστερα από αίτημα της μητέρας τους. Ο προσφεύγων αθωώθηκε, ανέκτησε την γονική μέριμνα των δύο του υιών, δεν κατάφερε όμως να επικοινωνήσει με την κόρη του, η οποία έχει ήδη δοθεί σε ανάδοχη οικογένεια χωρίς την συγκατάθεση του.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ομόφωνα ότι υπάρχει παραβίαση του δικαιώματος σεβασμού της οικογενειακής ζωής γιατί οι Ισπανικές αρχές δεν κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια να διασφαλίσουν το δικαίωμα του προσφεύγοντος να επανενωθεί με την κόρη του και τα αδέρφια της.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Wael Haddad, είναι υπήκοος της Συρίας που γεννήθηκε το 1976 και ζει στη Μαδρίτη.
Τον Ιανουάριο του 2012, ο προσφεύγων και η σύζυγός του, Ισπανίδα υπήκοος, εγκατέλειψαν τη Συρία με τα τρία μικρά παιδιά τους λόγω του πολέμου και ταξίδεψαν στην Ισπανία. Ένα μήνα μετά την άφιξή τους, η σύζυγος του προσφεύγοντος κατέθεσε μήνυση εναντίον του για ενδοοικογενειακή βία. Στις 2 Φεβρουαρίου 2012 ένας δικαστής εξέδωσε προσωρινά μέτρα προστασίας της προσωπικότητας, η οποία περιελάμβανε απαγόρευση στον σύζυγο να πλησιάσει τη σύζυγό του και τα τρία παιδιά τους και την επικοινωνία μαζί τους, καθώς και προσωρινή απαγόρευση άσκησης της γονικής μέριμνας και των δικαιωμάτων επικοινωνίας του από το προσφεύγοντα.
Στις 15 Ιουνίου 2012, η περιφερειακή κυβέρνηση της Μαδρίτης δήλωσε ότι τα τρία παιδιά (ηλικίας 9, 6 και 6 ετών) είχαν εγκαταλειφθεί νόμιμα και τοποθετήθηκαν σε ίδρυμα. Ο προσφεύγων δεν ενημερώθηκε. Ενημερώθηκε σχετικά με την ακρόαση για να επιβεβαιώσει την κηδεμονία των παιδιών μέσω ανακοίνωσης που δημοσιεύθηκε σε επίσημη εφημερίδα της Murcia και έλαβε τηλεφώνημα από ένα μέλος του τμήματος προστασίας παιδιών.
Στις 27 Σεπτεμβρίου 2013, το ποινικό δικαστήριο απάλλαξε τον προσφεύγοντα από όλες τις κατηγορίες εναντίον του και ακύρωσε μέτρα που διέταξε ο δικαστής στις 2 Φεβρουαρίου 2012.
Στις 11 Φεβρουαρίου 2015 το πρωτοβάθμιο δικαστήριο της Murcia ενέκρινε να δοθεί η κόρη του σε ανάδοχη οικογένεια με σκοπό την υιοθέτησή της. Στις 13 Μαρτίου 2015 ο προσφεύγων και η σύζυγός του υπέβαλλαν χωριστές εφέσεις. Στις 7 Απριλίου 2016, το Περιφερειακό Δικαστήριο της Murcia απέρριψε τις εφέσεις και επικύρωσε την απόφαση.
Στις 26 Φεβρουαρίου 2016 η περιφερειακή κυβέρνηση ολοκλήρωσε την υπηρεσία εποπτείας των δύο υιών του και τα επέστρεψε στον πατέρα τους. Ο προσφεύγων υπέβαλε συνταγματική προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο. Ισχυρίστηκε ότι οι δικαστικές αποφάσεις είχαν εμποδίσει την επανένωση της κόρης του με την οικογένεια της λόγω σοβαρών σφαλμάτων στις διάφορες εκθέσεις των διοικητικών αρχών επί των οποίων βασίστηκε η αιτιολογία των εθνικών δικαστηρίων. Το συνταγματικό δικαστήριο έκρινε απαράδεκτη την προσφυγή του.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 8
Το Δικαστήριο παραδέχτηκε ότι, υπό τις περιστάσεις της υπόθεσης, ήταν αποδεκτό τα τρία παιδία του προσφεύγοντος να έχουν τεθεί υπό την κηδεμονία αρμοδίων υπηρεσιών, όπως είχε ζητήσει η ίδια η μητέρα τους. Ωστόσο, τα παιδιά είχαν χωριστεί από τον πατέρα τους ενάντια στη θέλησή τους, καθώς ποινικές διαδικασίες εκκρεμούσαν εναντίον του για ενδοοικογενειακή βία κατόπιν καταγγελίας της συζύγου του. Ο προσφεύγων δεν είχε πλέον τη δυνατότητα να προσεγγίσει τα παιδιά του και έπρεπε να παραμείνει σε κάποια απόσταση από εκείνα χωρίς να έχουν επαφή, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Αυτή η κατάσταση ήταν ιδιαίτερα σοβαρή λόγω της ηλικίας της κόρης του, μόλις ενάμιση έτους όταν τοποθετήθηκε για πρώτη φορά υπό την κηδεμονία υπηρεσιών στη Μαδρίτη.
Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι σε καμία περίπτωση δεν είχε ληφθεί υπόψη η νεαρή ηλικία της κόρης του προσφεύγοντος την εποχή που είχε χωριστεί από τη σύζυγό του, η προϋπάρχουσα σχέση μεταξύ του παιδιού και των γονέων της, η χρονική περίοδος από την εποχή που χώρισαν ή οι επακόλουθες συνέπειες και για τα τρία παιδιά και για τη σχέση του παιδιού με τα αδέλφια της.
Το Δικαστήριο επισήμανε ότι ο προσφεύγων είχε ήδη επανακτήσει την επιμέλεια των δύο υιών του και ότι συνέχιζε τις προσπάθειές του να ανακτήσει την επιμέλεια της μικρής κόρης του. Παρατήρησε ότι οι εκπαιδευτικές και επικοινωνιακές ικανότητες του σε σχέση με την κόρη του δεν είχαν επίσημα εξεταστεί και ότι οι δύο γιοι του, επίσης ανήλικοι, τώρα ζούσαν ξανά μαζί του. Η τοποθέτηση της κόρης του είχε διαταχθεί μετά από αίτημα της μητέρας εξαιτίας πολύ ιδιαίτερων δυσκολιών που αντιμετώπιζε τελευταία κατά τον κρίσιμο χρόνο, χωρίς να λάβει υπόψη τις επιθυμίες του προσφεύγοντος.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι ισπανικές διοικητικές αρχές θα έπρεπε να έχουν λάβει υπόψη άλλα λιγότερο ριζοσπαστικά μέτρα απ’ ό,τι η υιοθεσία για την ανήλικη κόρη του προσφεύγοντος και να λάμβαναν υπόψη τα αιτήματα του προσφεύγοντος μόλις η ποινική δίωξη που είχε ασκηθεί εναντίον του τερματίζονταν. Οι διοικητικές αρχές απλώς αναπαρήγαγαν τις ίδιες αποφάσεις χωρίς να προβούν σε νέα ευρήματα ή να εκτιμήσουν, βάσει απτών στοιχείων, την εξέλιξη των περιστάσεων δείχνοντας σαφώς την αποφασιστικότητά τους να τοποθετήσουν το παιδί σε προ-υιοθεσίας ανάδοχη φροντίδα.
Το Δικαστήριο επισήμανε τη νομολογία του σύμφωνα με την οποία, σύμφωνα με το άρθρο 8 της Σύμβασης, ένας γονέας δικαιούται μέτρα για την επανένωση του με το παιδί του και οι εθνικές αρχές ήταν υποχρεωμένες να λάβουν τέτοια μέτρα.
Ως εκ τούτου, οι αρμόδιες αρχές ήταν υπεύθυνες για την παύση της επικοινωνίας μεταξύ του προσφεύγοντος και της κόρης του, τουλάχιστον από την αθώωση του και μετά και απέτυχαν αναφορικά με την θετική τους υποχρέωση λήψης μέτρων ώστε να μπορεί να έχει τακτική επαφή μαζί της. Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, η τοποθέτηση ενός παιδιού πρέπει κανονικά να θεωρηθεί ως προσωρινό μέτρο το οποίο αναστέλλεται μόλις το επιτρέψει η κατάσταση. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η τελική αθώωση του προσφεύγοντος και η άρση της απαγόρευσης οποιασδήποτε επαφής με τα παιδιά του δεν φαίνεται να έχει ληφθεί υπόψη από τον δικαστή. Ούτε άλλαξε η στάση των αρχών ως αποτέλεσμα της αθώωσης. Η διαδικασία θα έπρεπε να περιβάλλεται από κατάλληλες διασφαλίσεις για την προστασία των δικαιωμάτων του προσφεύγοντος και να εξασφαλίζει ότι λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντά του.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε έτσι ότι οι ισπανικές αρχές δεν είχαν καταβάλει τις δέουσες ή επαρκείς προσπάθειες για να διασφαλίσουν το σεβασμό του δικαιώματος του προσφεύγοντος να ζήσει μαζί με την κόρη του, μαζί με τα αδέλφια της, παραβλέποντας με αυτό τον τρόπο το δικαίωμά του σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής του, όπως εγγυάται το άρθρο 8 της Σύμβασης.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο ζήτησε από τις εγχώριες αρχές να επανεξετάσουν εγκαίρως την κατάσταση του προσφεύγοντος και της ανήλικης κόρης του υπό το πρίσμα της παρούσας απόφασης και να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα προς το συμφέρον του παιδιού. Θεώρησε ότι ήταν η πλέον ενδεδειγμένη μορφή έννομης προστασίας για να διασφαλιστεί ότι η κατάσταση του προσφεύγοντος αποκαταστάθηκε στο μέτρο του δυνατού αν τηρούνταν οι διατάξεις του άρθρου 8 της Σύμβασης.
Τέλος, το Δικαστήριο σημείωσε ότι το εσωτερικό δίκαιο προέβλεπε τη δυνατότητα αναψηλάφησης των αμετακλήτων αποφάσεων όταν διαπιστώθηκε από το ΕΔΔΑ παράβαση των δικαιωμάτων της σύμβασης, σύμφωνα με τα άρθρα 510 και 511 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. (επιμέλεια echrcaselaw.com).
