Η αδικαιολόγητη και αναιτιολόγητη προσωρινή κράτηση δημοσιογράφου παραβίασε το δικαίωμά του στην ελευθερία και στην ασφάλεια.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Haziyev κατά Αζερμπαϊτζάν της 6.12.2018 (αριθ. προσφ. 19842/15)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Προσωρινή κράτηση ενός βραβευμένου δημοσιογράφου και ακτιβιστή της αντιπολίτευσης του Αζερμπαϊτζάν για διατάραξη της τάξης στο δρόμο. Συνελήφθη τον Αύγουστο του 2014 και κρατήθηκε προσωρινά μέχρι την καταδίκη του τον Ιανουάριο του 2015. Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, η κράτηση του προσφεύγοντος από τις 29 Οκτωβρίου έως τις 11 Νοεμβρίου 2014 δεν είχε βασιστεί σε δικαστική απόφαση και ως εκ τούτου παραβίαζε το δικαίωμά του στην ελευθερία και στην ασφάλεια. Οι αρχές δεν αιτιολόγησαν την ανάγκη προσωρινής κράτησής του, καθώς δεν παρέθεσαν «σχετικούς» και «επαρκείς» λόγους σχετικά με τα συγκεκριμένα περιστατικά της υπόθεσής που να τη δικαιολογούν. Παραβίαση των διατάξεων 1 και 3 του άρθρου 5 της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 5
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Seymur Mashgul Οglu Haziyev, είναι υπήκοος του Αζερμπαϊτζάν που γεννήθηκε το 1982. Ήταν συντάκτης της εφημερίδας Azadliq και παρουσιαστής της τηλεοπτικής εκπομπής «Hour of Azerbaijani», η οποία ασκούσε κριτική στην κυβέρνηση, κερδίζοντας μάλιστα ένα διεθνές βραβείο το 2016 για το έργο του.
Σήμερα εκτίει ποινή φυλάκισης πέντε ετών μετά την καταδίκη του για διατάραξη της τάξης στο δρόμο. Η καταδίκη του βασίστηκε σε ένα περιστατικό που συνέβη στις 29 Αυγούστου 2014 όταν ισχυρίστηκε ότι ένας άνθρωπος του επιτέθηκε και υπερασπίστηκε τον εαυτό του με ένα γυάλινο μπουκάλι. Και οι δύο άνδρες μεταφέρθηκαν στο αστυνομικό τμήμα.
Ο προσφεύγων τέθηκε σε προσωρινή κράτηση με την κατηγορία τέλεσης του αδικήματος του χουλιγκανισμού και παραπέμφθηκε ενώπιον δικαστή την επόμενη μέρα. Ο δικαστής διέταξε την προσωρινή του κράτηση εν αναμονή της δίκης για δύο μήνες με την αιτιολογία ότι υπήρχε κίνδυνος να διαπράξει εκ νέου το αδίκημα και ότι η αποφυλάκισή του θα παρεμπόδιζε την έρευνα.
Τα δικαστήρια, επαναλαμβάνοντας την ίδια αιτιολογία, απέρριψαν την έφεση κατά της απόφασης αυτής και τις τρεις επακόλουθες αιτήσεις αντικατάστασης της προσωρινής του κράτησης με εγγύηση ή με κατ’ οίκον περιορισμό. Τα δικαστήρια απέρριψαν τις αιτήσεις θεωρώντας τη συνεχιζόμενη κράτηση νόμιμη.
Τα δικαστήρια αποφάσισαν αργότερα σε μια προκαταρκτική ακρόαση ότι το μέτρο της προσωρινής κράτησης θα πρέπει να παραμείνει αμετάβλητο. Η απόφαση αυτή αποτελούσε τη νομική βάση για τη συνεχιζόμενη κράτησή του μέχρι την καταδίκη του στις 29 Ιανουαρίου 2015.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 5 § 1 (παράνομη κράτηση)
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο προσφεύγων είχε τεθεί υπό προσωρινή κράτηση από τις 29.10.2014 (όταν τερματίστηκε η πρώτη απόφαση) μέχρι 11.11.2014 (όταν τα δικαστήρια διαπίστωσαν ότι η προσωρινή κράτηση του ήταν νόμιμη, απορρίπτοντας την τελευταία από τις αιτήσεις του να αντικατασταθεί ή να αρθεί) χωρίς την έκδοση δικαστικής απόφασης η οποία θα επέτρεπε την κράτησή του.
Επίσης, επεσήμανε ότι είχε ήδη εξετάσει την ίδια καταγγελία σε πολλές προσφυγές κατά του Αζερμπαϊτζάν. Στις περιπτώσεις αυτές, το ΕΔΔΑ είχε διαπιστώσει ότι δεδομένου ότι η κράτηση των προσφευγόντων δεν είχε βασιστεί σε απόφαση δικαστηρίου, ήταν παράνομη σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση.
Το Δικαστήριο δεν είχε κανένα λόγο να διαφοροποιηθεί και να καταλήξει σε διαφορετικό συμπέρασμα στην περίπτωση του προσφεύγοντος και έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 5 § 1.
Άρθρο 5 § 3 (αδυναμία αιτιολόγησης της ανάγκης προσωρινής κράτησης)
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι, όταν τα εθνικά δικαστήρια διέταξαν την προσωρινή κράτηση του κ. Haziyev, είχαν απλά επαναλάβει ότι υπήρχε κίνδυνος να διαπράξει εκ νέου παραβίαση και να παρεμποδίσει την έρευνα. Τα δικαστήρια δεν εξήγησαν τους λόγους για τους οποίους θεώρησαν την ύπαρξη κινδύνου σύμφωνα με τις συγκεκριμένες περιστάσεις τις υπόθεσης.
Ομοίως, η απόφαση της 20.11.2014, η οποία αποτελούσε τη νομική βάση για την συνεχιζόμενη κράτηση του προσφεύγοντος μέχρι την καταδίκη του, δεν είχε διευκρινίσει για ποιο λόγο ακριβώς το προληπτικό μέτρο της προσωρινής κράτησης έπρεπε να παραμείνει αμετάβλητο.
Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι αρχές δεν παρέθεσαν «σχετικούς» και «επαρκείς» λόγους που να δικαιολογούν την ανάγκη για προσωρινή κράτηση.
Άρθρο 41 (δίκαιη ικανοποίηση)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι το Αζερμπαϊτζάν έπρεπε να καταβάλει στον προσφεύγοντα ποσό 13.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 1.500 ευρώ για δικαστικά έξοδα και δαπάνες(επιμέλεια echrcaselaw.com).
