Η προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά την ακούσια νοσηλεία ψυχικά ασθενών υπό το φως του ΕΔΔΑ

ΑΠΟΦΑΣΗ

Mockutė κατά Λιθουανίας της 27.02.2018 (αριθμ. προσφ. 66490/09)

βλ. εδώ 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Νοσηλεία για ψυχιατρικές παθήσεις ενάντια στη θέληση της ασθενούς. Ντοκιμαντέρ με θέμα τον ιατρικό της φάκελο με ψευδώνυμο. Γιατρός του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου αποκάλυψε ευαίσθητα εμπιστευτικά στοιχεία και πληροφορίες στους δημοσιογράφους περί της ασθενείας της  που είχαν ως αποτέλεσμα παρέμβαση στο δικαίωμά της στην ιδιωτική ζωή.

Προσπάθεια του νοσοκομείου να επηρεάσει τις θρησκευτικές της πεποιθήσεις. Παραβίαση δικαιώματος σεβασμού ιδιωτικής ζωής και ελευθερίας θρησκευτικής συνείδησης.

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 

Άρθρο 8

Άρθρο 9

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Η προσφεύγουσα, Neringa Mockutė, είναι υπήκοος της Λιθουανίας η οποία γεννήθηκε το 1973 και ζει στο Βίλνιους. Από το 1992 έως το 2002 η προσφεύγουσα λάμβανε περιστασιακά θεραπεία για διάφορες ψυχιατρικές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της παράνοιας και της κατάθλιψης. Κατά το διάστημα αυτό έλαβε επίσης το πτυχίο νομικής και κέρδισε μια υποτροφία για συνέχιση των μεταπτυχιακών της σπουδών στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Το 2002 αντιμετώπιζε επαγγελματικές και προσωπικές δυσκολίες και διαγνώστηκε περαιτέρω με μετατραυματική διαταραχή άγχους.

Τον Φεβρουάριο του 2003 η κα Mockutė εγγράφθηκε στην ομάδα διαλογισμού Ojas, ένα παράρτημα του θρησκευτικού κινήματος  Osho και άρχισε να διαλογίζεται, κάτι το οποίο όπως η ίδια ανέφερε της προκαλούσε «εσωτερική επούλωση». Τον Μάιο του 2003 κατέρρευσε και εισήχθη βίαια στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο του Βίλνιους, όπου διαγνώστηκε με οξεία ψύχωση και όπου παρέμεινε για 52 ημέρες. Κατά το διάστημα αυτό προβλήθηκε ένα ντοκιμαντέρ στην εθνική τηλεόραση. Παρουσίαζε τον γιατρό, την μητέρα και την αδερφή της κας Mockutė, αναφέρθηκε στο κέντρο διαλογισμού Ojas και συζήτησε σχετικά με την κατάσταση της προσφεύγουσας χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο «Violeta».

Το 2006 η προσφεύγουσα υπέβαλε αστική αγωγή εναντίον του Νοσοκομείου. Μετά από ιατροδικαστική έκθεση, το περιφερειακό δικαστήριο διαπίστωσε ότι η κ. Mockutė στερήθηκε παράνομα την ελευθερία της κατά τη διάρκεια της εισαγωγής της στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο του Βίλνιους, καθώς είχε κρατηθεί ενάντια στη βούλησή της και με «απόλυτη άγνοια» για τη προθεσμία των 48 ωρών, μετά την οποία το νοσοκομείο θα έπρεπε να υποβάλει αίτημα έκδοσης δικαστικής απόφασης. Το Δικαστήριο διαπίστωσε επίσης ότι το ντοκιμαντέρ είχε επιτρέψει να ταυτοποιηθεί, παρά τη χρήση ψευδώνυμου, παραβιάζοντας έτσι το δικαίωμά της στην ιδιωτική ζωή. Προσπαθώντας να αλλάξει τη στάση της προσφεύγουσας σχετικά με τη παραδοσιακή θρησκεία, η θρησκευτική της ελευθερία είχε επίσης παραβιαστεί. Της επιδικάσθηκαν 110.000LTL (31.850 ευρώ) για ηθική βλάβη και για τα δικαστικά έξοδα.

Το Νοσοκομείο άσκησε έφεση ενώ το επόμενο έτος το Εφετείο επιβεβαίωσε την απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου σχετικά με τη στέρηση της ελευθερίας, αλλά ανέτρεψε τα ευρήματα σχετικά με την ιδιωτική ζωή και τη θρησκευτική ελευθερία. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι τα αποδεικτικά στοιχεία ως σύνολο δεν αρκούσαν για να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι οι συνεντεύξεις είχαν οδηγήσει σε παραβίαση της εμπιστευτικότητας και ότι η διάδοση των πληροφοριών σχετικά με τη διάγνωση της  στη μητέρα της δεν μπορούσαν να θεωρηθούν ως παραβίαση του δικαιώματός της στην ιδιωτική ζωή. Επιπλέον, η κριτική προσέγγιση των ιατρών σχετικά με τον διαλογισμό δεν περιόρισαν από μόνη της την θρησκευτική ελευθερία. Η αποζημίωση μειώθηκε και της επιβλήθηκαν δικαστικά έξοδα. Η αναίρεσή της κ. Mockutė απορρίφθηκε.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Άρθρο 8

Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο γιατρός στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο του Βίλνιους είχε αποκαλύψει ευαίσθητα εμπιστευτικά στοιχεία και πληροφορίες στους δημοσιογράφους τα οποία είχαν συλλεχθεί κατά την ακούσια νοσηλεία της προσφεύγουσας  και θεραπείας. Οι πληροφορίες αυτές, στις οποίες περιλαμβανόταν η διάγνωση οξείας ψύχωσης και αναφορές σχετικά με τη θεραπεία της, τις σπουδές της στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη σεξουαλική της ζωή, διαδόθηκαν χωρίς τη συγκατάθεσή της. Αυτές οι αποκαλύψεις είχαν ως αποτέλεσμα παρέμβαση στο δικαίωμά της στην ιδιωτική ζωή. Ομοίως, θα μπορούσε να εξεταστεί και η μετάδοση πληροφοριών στη μητέρα της σύμφωνα με το άρθρο 8, ιδίως επειδή η σχέση μεταξύ των δύο γυναικών ήταν τεταμένη.

Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι γνωστοποιήσεις/δημοσιεύσεις τόσο προς τους δημοσιογράφους όσο και προς τη μητέρα, ανερχόταν σε αποτυχία του νοσοκομείου ως κρατικού αντιπροσώπου να συμμορφώνεται με τις διεθνείς νομικές υποχρεώσεις και τις εγχώριες διατάξεις υγείας και τη προστασία των δεδομένων. Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8.

Άρθρο 9

Το Δικαστήριο παρατήρησε για πρώτη φορά ότι τα εθνικά δικαστήρια είχαν διαφωνήσει σχετικά με το αν τα θρησκευτικά δικαιώματα της κα Mockutė’s είχαν περιοριστεί κατά τη διάρκεια του περιορισμού της ενώ το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο έκανε αποδεκτό το αίτημα και το Εφετείο το απέρριψε.

Το Δικαστήριο επισήμανε την ευπάθεια της προσφεύγουσας ως ψυχιατρική ασθενής, σημειώνοντας ότι υπήρχε ανάγκη για «αυξημένη επαγρύπνηση». Στο πλαίσιο αυτό, αποφασιστικοί ήταν οι δύο παράγοντες για το αν υπήρξε παρέμβαση στο δικαίωμά της στην ελευθερία της θρησκείας. Πρώτον, είχε κρατηθεί παρανόμως στο νοσοκομείο για περισσότερο από 50 ημέρες και υπόκειτο ως επί το πλείστον σε πολύ αυστηρούς όρους έτσι ώστε να μην είναι σε θέση να κάνει διαλογισμό ή να επισκεφτεί το Κέντρο Διαλογισμού Osjo. Δεύτερον, οι γιατροί προσπάθησαν να τη «συνετίσουν» για να την πείσουν να εγκαταλείψει τη θρησκεία της, την οποία θεωρούσαν «εικονική», και αισθάνθηκε ότι ήταν υποχρεωμένη να τους υπακούσει. Η κ. Mockutė είχε συνολικά αποδείξει ότι της είχε ασκηθεί πίεση για να αλλάξει τις θρησκευτικές της πεποιθήσεις και να απομακρυνθεί από την έκφραση της πίστης της.

Δεν υπήρξε καμία αιτιολόγηση, τόσο στο εσωτερικό δίκαιο όσο και σύμφωνα με τη Σύμβαση, για μια τέτοια παρέμβαση, και επομένως υπήρξε παραβίαση του άρθρου 9 της Σύμβασης.

Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)

Το Δικαστήριο αποφάνθηκε, με έξι ψήφους έναντι μίας, ότι η Λιθουανία θα πρέπει καταβάλει στην προσφεύγουσα 8000 ευρώ για ηθική βλάβη και 900 ευρώ για δαπάνες και έξοδα που πραγματοποιήθηκαν ενώπιον το Δικαστηρίου.

Ξεχωριστές απόψεις

Οι δικαστές Yudkivska και Ranzoni εξέφρασαν κοινή μερικώς αντίθετη άποψη, η οποία επισυνάπτεται στην απόφαση (επιμέλεια echrcaselaw.com).


ECHRCaseLaw
Close Popup

Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε καλύτερη εμπειρία στο διαδίκτυο. Συμφωνώντας, αποδέχεστε τη χρήση των cookies σύμφωνα με την Πολιτική Cookies.

Close Popup
Privacy Settings saved!
Ρυθμίσεις Απορρήτου

Όταν επισκέπτεστε μία ιστοσελίδα, μπορεί να λάβει κάποιες βασικές πληροφορίες από τον browser σας, κατά βάση υπό τη μορφή cookies. Εδώ μπορείτε να ρυθμίσετε τη συγκατάθεσή σας σε όλα αυτά.

These cookies allow us to count visits and traffic sources, so we can measure and improve the performance of our site.

Google Analytics
We track anonymized user information to improve our website.
  • _ga
  • _gid
  • _gat

Απορρίψη όλων των υπηρεσιών
Save
Δέχομαι όλες τις υπηρεσίες