Η έκδοση παράτυπων και μη έγκυρων διαβατηρίων από τις αρχές χωρίς υπαιτιότητα των πολιτών συνιστά παραβίαση της ιδιωτικής ζωής
ΑΠΟΦΑΣΗ
Alpeyeva και Dzhalagoniya κατά Ρωσίας της 12.6.2018 (αριθ. 7549/09 και 33330/11)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Έκδοση παράτυπων διαβατηρίων από τις ρωσικές προξενικές αρχές που δεν ήταν έγκυρα χωρίς υπαιτιότητα των προσφευγόντων. Στέρηση νομικού καθεστώτος και έλλειψη ιθαγένειας. Παραβίαση άρθρου 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) διότι οι προσφεύγοντες αντιμετώπιζαν σοβαρές συνέπειες οι οποίες επηρεάζουν την κοινωνική τους ταυτότητα και την ιδιωτική τους ζωή.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες, Lyubov Alpeyeva και Datuna Dzhalagoniya, είναι Ρώσοι υπήκοοι οι οποίοι ζουν επί του παρόντος στο Volzhskiy στην περιοχή Volgograd και στην Kostroma (Ρωσία).
Η κ. Alpeyeva γεννήθηκε το 1951 στην Κιργισία στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Έφυγε από το Κιργιζιστάν το 1994 όταν η ρωσική πρεσβεία στο Μπισκέκ έβαλε σφραγίδα στο σοβιετικό της διαβατήριο επιβεβαιώνοντας ότι είχε αποκτήσει ρωσική υπηκοότητα και μετακόμισε στη Ρωσία. Μέχρι τώρα ζει εκεί και το 2001 της παραχωρήθηκε εσωτερικό ρωσικό διαβατήριο το 2001.
Ο κ. Dzhalagoniya γεννήθηκε επίσης στην πρώην Σοβιετική Ένωση, το 1965, στη Γεωργία. Ζούσε στη Ρωσία από τη διάσπαση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Το διαβατήριο της Σοβιετικής Ένωσης εκδόθηκε με ένθετο που πιστοποιεί τη ρωσική του ιθαγένεια το 1998 και του χορηγήθηκε ρωσικό διαβατήριο το 2002.
Εντούτοις, και οι δύο προσφεύγοντες ενημερώθηκαν στη συνέχεια ότι δεν είχαν ποτέ αποκτήσει τη Ρωσική ιθαγένεια, ιδίως επειδή δεν υπήρχαν αρχεία στις σχετικές βάσεις δεδομένων. Οι εγχώριες αρχές διαπίστωσαν ότι τα διαβατήρια τους είχαν εκδοθεί παράτυπα και δεν ήταν έγκυρα. Έτσι, όταν η κα Alpeyeva υπέβαλε αίτηση στις αρχές μετανάστευσης για ένα διεθνές διαβατήριο το 2006, το διαβατήριο της κατασχέθηκε. Ο κ. Dzhalagoniya ζήτησε να αλλάξει το διαβατήριό του το 2010, αλλά το αίτημα απορρίφθηκε.
Και οι δύο προσφεύγοντες αμφισβήτησαν τις αποφάσεις των μεταναστευτικών αρχών ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, χωρίς επιτυχία. Συγκεκριμένα, ο ισχυρισμός της κυρίας Alpeyeva σχετικά με την αδράνεια των αρχών μετανάστευσης να εκδώσουν διαβατήριο απορρίφθηκε με τελική απόφαση του Αυγούστου 2009, ενώ η έφεση του κ Dzhalagoniya σχετικά με την άρνηση αλλαγής διαβατηρίου απορρίφθηκε με τελική απόφαση τον Δεκέμβριο του 2010.
Και οι δύο προσφεύγοντες έλαβαν από τότε ρωσική υπηκοότητα και τους δόθηκε ρωσικό διαβατήριο το 2010 και 2013 αντιστοίχως.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι αποφάσεις των αρχών σχετικά με τους προσφεύγοντες ότι, δηλαδή ότι δεν είχαν ποτέ αποκτήσει ρωσική υπηκοότητα, είχαν σημαντικές συνέπειες για την καθημερινή τους ζωή. Τους είχε αφήσει χωρίς έγκυρο διαβατήριο, πράγμα που τους στερούσε κάθε νομικό καθεστώς και τους καθιστούσε ανιθαγενείς. Μια τέτοια παρέμβαση στα δικαιώματα των προσφευγόντων είχε όλο και μεγαλύτερο αντίκτυπο στη Ρωσία, όπου οι πολίτες πρέπει να αποδεικνύουν την ταυτότητά τους ασυνήθιστα συχνά, είτε για κρίσιμες ανάγκες όπως η εύρεση εργασίας και την απόκτηση ιατρικής περίθαλψης ή για άλλα ανάγκες όπως η αγορά εισιτηρίου τρένου.
Παρόλο που οι προσφεύγοντες τελικά είχαν λάβει ρωσική ιθαγένεια βάσει της νέας διαδικασίας, αυτό δεν θα μπορούσε από μόνο του να θεωρηθεί επαρκής αποκατάσταση για τον αντίκτυπο που είχαν τα άκυρα διαβατήρια στη ζωή τους για αρκετά χρόνια. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι προσφεύγοντες εξακολουθούσαν να βρίσκονται σε κατάσταση θύματος.
Στη συνέχεια διαπίστωσε ότι οι αποφάσεις είχαν ως βάση το εσωτερικό δίκαιο και ότι οι προσφεύγοντες μπορούσαν να τις προσβάλουν σε διαδικασίες τις οποίες δεν είχαν ποτέ επικρίνει για διαδικαστικές ελλείψεις.
Ωστόσο, το γεγονός ότι υπήρξαν διοικητικές παρατυπίες κατά την έκδοση των διαβατηρίων των προσφευγόντων δεν ήταν δικό τους λάθος. Λόγω της έλλειψης εξορθολογισμού των διαδικασιών και της ενιαίας βάσης δεδομένων, καθώς και λόγω λαθών που διαπράχθηκαν από κρατικούς αξιωματούχους. Για να υποστηρίξει την εν λόγω διαπίστωση το Δικαστήριο αναφέρθηκε ιδιαίτερα σε έκθεση του Ρώσου διαμεσολαβητή το 2007 επικρίνοντας την πρακτική των αρχών να κατασχέσουν ρωσικά διαβατήρια από πρώην σοβιετικούς υπηκόους που είχαν μετακομίσει στη Ρωσία, παρά το γεγονός ότι δεν διαπιστώθηκε πταίσμα εκ μέρους των κατόχων του διαβατηρίου. Άλλη έκθεση του Διαμεσολαβητή το 2012 δήλωσε ότι ο συνολικός αριθμός των ρωσικών διαβατηρίων που είχε ακυρωθεί με τον ίδιο τρόπο είχε φτάσει στο 80.00O.
Μόλις αναγνωρίστηκε η κλίμακα του προβλήματος, έγιναν τροποποιήσεις της σχετικής νομοθεσίας. Εντούτοις παρέμενε η περίπτωση η οποία επιλύθηκε το 2013 και ότι οι προσφεύγοντες έπρεπε να αντιμετωπίσουν θεμελιώδη και σοβαρές συνέπειες για πολλά χρόνια οι οποίες επηρεάζουν την κοινωνική τους ταυτότητα και την ιδιωτική τους ζωή αποκλειστικά λόγω της εποπτείας και της έλλειψης επιμέλειας εκ μέρους των αρχών. Συνεπώς υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8 της Σύμβασης.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ρωσία πρέπει να καταβάλει σε κάθε προσφεύγοντα 5.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 776 ρούβλια όσον αφορά τα δικαστικά έξοδα και τις δαπάνες της κας Alpeyeva (επιμέλεια echrcaselaw.com).
