Η πρόσβαση στα ηλεκτρονικά αρχεία από τις αρχές χωρίς δικαστική εξουσιοδότηση παραβιάζει την ιδιωτική ζωή
ΑΠΟΦΑΣΗ
Trabajo Rueda κατά Ισπανίας της 30-5-2017 (αριθμ. προσφ. 32600/12)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Πρόσβαση σε ηλεκτρονικά αρχεία από την αστυνομία χωρίς προηγούμενη δικαστική απόφαση και χωρίς ύπαρξη επείγοντος. Παραβίαση της ιδιωτική ζωής. Ο προσφεύγων πήγε τον υπολογιστή του σε κατάστημα για να αντικαταστήσει έναν ελαττωματικό καταγραφέα δεδομένων. Ο τεχνικός παρατήρησε ότι αρχεία στον υπολογιστή περιείχαν υλικό παιδικής πορνογραφίας, και ενημέρωσε αμέσως τις αρχές που ξεκίνησαν έρευνες που και συνέλαβαν τον προσφεύγοντα. Τα εθνικά δικαστήρια τον καταδίκασαν.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι η επίμαχη παρέμβαση είχε επιδιώξει μεν τον θεμιτό σκοπό της «πρόληψης του εγκλήματος» , ωστόσο διαπίστωσε ότι η κατάσχεση και η επιθεώρηση των αρχείων ηλεκτρονικού υπολογιστή από την αστυνομία στη προκειμένη περίπτωση, ήταν δυσανάλογη προς τους επιδιωκόμενους νόμιμους σκοπούς και δεν ήταν επομένως «απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία» ούτε είχε επείγοντα χαρακτήρα.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Carlos Trabajo Rueda, είναι Ισπανός υπήκοος, ο οποίος γεννήθηκε το 1976 και ζει στη Σεβίλλη (Ισπανία). Στις 17.12.2007 ο κ. Trabajo Rueda πήγε τον υπολογιστή του σε κατάστημα ηλεκτρονικών υπολογιστών για να αντικαταστήσει έναν ελαττωματικό καταγραφέα δεδομένων. Ο τεχνικός αντικατέστησε σωστά το εν λόγω εξάρτημα και το δοκίμασε ανοίγοντας ορισμένα αρχεία, οπότε και παρατήρησε ότι περιείχαν υλικό παιδικής πορνογραφίας. Στις 18.12.2007 ανέφερε τα γεγονότα στις αρχές και παρέδωσε τον υπολογιστή στις αστυνομικές αρχές, οι οποίες εξέτασαν το περιεχόμενό του και τον διαβίβασαν στους εμπειρογνώμονες της αστυνομίας. Ο δικαστής ενημερώθηκε σχετικά με τις τρέχουσες αστυνομικές έρευνες.
Στις 20.12.2007 ο προσφεύγων συνελήφθη στο δρόμο προς το ηλεκτρονικό κατάστημα για να παραλάβει τον υπολογιστή του. Τον Μάιο του 2008 καταδικάστηκε σε φυλάκιση τεσσάρων ετών από το Δικαστήριο της Σεβίλλης για κατοχή και κυκλοφορία πορνογραφικών εικόνων ανηλίκων. Ο κ. Trabajo Rueda υπέβαλε ένσταση στο δικαστήριο για να κηρύξει τα αποδεικτικά στοιχεία άκυρα με το σκεπτικό ότι είχε παραβιαστεί το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής του ζωής καθώς και ότι οι αστυνομικές αρχές είχαν πρόσβαση στο περιεχόμενο και στα αρχεία του υπολογιστή του, αλλά το αίτημά του απορρίφθηκε. Ο προσφεύγων άσκησε όλα τα ένδικα μέσα αλλά απορρίφθηκαν αμετάκλητα.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Αρχικά, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η πρόσβαση σε αρχεία στον προσωπικό υπολογιστή του κ. Trabajo Rueda και στη συνέχεια, η καταδίκη του, ισοδυναμούσε με παρέμβαση των αρχών στο δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής του προσφεύγοντος, επισημαίνοντας ότι η παρέμβαση αυτή κατοχυρώνετο και στο εσωτερικό δίκαιο, δηλαδή από τα νομικά κείμενα σε συνδυασμό με την ερμηνευτική νομολογία του Συνταγματικού Δικαστηρίου, το οποίο θέσπισε τον κανόνα σύμφωνα με τον οποίο απαιτείται προηγούμενη δικαστική εξουσιοδότηση σε περίπτωση που η ιδιωτική ζωή ενός ατόμου πιθανόν θα παραβιαστεί, εξαιρουμένου των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, οπότε απαιτείται μεταγενέστερος δικαστικός έλεγχος.
Δεύτερον, το Δικαστήριο σημείωσε ότι η επίμαχη παρέμβαση είχε επιδιώξει τον θεμιτό σκοπό της «πρόληψης του εγκλήματος» και της «προστασίας των δικαιωμάτων τρίτων», υπογραμμίζοντας ότι «η σεξουαλική κακοποίηση είναι αναμφισβήτητα ένα απεχθές είδος αδικίας, με εξουθενωτικές επιπτώσεις στα θύματά του» και ότι «τα παιδιά και τα υπόλοιπα ευάλωτα άτομα έχουν δικαίωμα στην προστασία του κράτους, με τη μορφή της αποτελεσματικής αποτροπής, από τέτοιους σοβαρούς τύπους παρεμβολών σε βασικές πτυχές της ιδιωτικής τους ζωής».
Τρίτον, το Στρασβούργο διαπίστωσε ότι η κατάσχεση και η επιθεώρηση των αρχείων ηλεκτρονικού υπολογιστή από την αστυνομία στη προκειμένη περίπτωση, ήταν δυσανάλογη προς τους επιδιωκόμενους νόμιμους σκοπούς και δεν ήταν επομένως «απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία». Το Δικαστήριο επεσήμανε ότι ήταν δύσκολο στη προκειμένη περίπτωση, να εκτιμήσει τον επείγοντα χαρακτήρα της κατάστασης όπου απαιτεί από την αστυνομία να συλλέξει τα αρχεία από τον προσωπικό υπολογιστή του κ. Trabajo Rueda και να αποκτήσει πρόσβαση στο περιεχόμενό τους, παρακάμπτοντας την προϋπόθεση του προηγούμενου εντάλματος έρευνας, δεδομένου ότι δεν υπήρχε κίνδυνος να εξαφανιστούν οι φάκελοι και τα αρχεία από τον υπολογιστή, καθώς ο υπολογιστής είχε κατασχεθεί και φυλάσσονταν από την αστυνομία και δεν ήταν συνδεδεμένος στον Διαδίκτυο. Επομένως, το Δικαστήριο δεν κατάλαβε γιατί η αναμονή για ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, έως ότου να εξασφαλίσει προηγούμενη δικαστική εξουσιοδότηση πριν ελεγχθεί ο υπολογιστής του κ. Trabajo Rueda, θα εμπόδιζε την αστυνομική έρευνα ως προς τα προσβληθέντα γεγονότα. Κατά συνέπεια, διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 8 της Σύμβασης.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ομόφωνα ότι η διαπίστωση παραβίασης από μόνη της αποτελούσε επαρκή δίκαιη ικανοποίηση για οποιαδήποτε ηθική βλάβη που υπέστη ο προσφεύγων.
