Η λήψη DNA και ο σεβασμός της ιδιωτικής ζωής
ΑΠΟΦΑΣΗ
Aycaguer κατά Γαλλίας της 22-06-2017 (αριθμ. προσφ. 8806/12)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η καταδίκη του προσφεύγοντος λόγω της άρνησης να υποβληθεί σε γενετικές εξετάσεις, το αποτέλεσμα των οποίων θα κατοχυρώνονταν στην εθνική βάση δεδομένων, συνιστούσε δυσανάλογη προσβολή του δικαιώματός σεβασμού της ιδιωτικής του ζωής και επομένως δεν μπορούσε να θεωρείται απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία. Διαπιστώθηκε παραβίαση του άρθρου 8 της Σύμβασης.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Jean-Michel Aycaguer είναι Γάλλος υπήκοος, ο οποίος γεννήθηκε το 1959 και ζει στο Ossès (Γαλλία).
Στις 17 Ιανουαρίου 2008 ο κ. Aycaguer έλαβε μέρος σε διαμαρτυρία η οποία διοργανώθηκε από το γεωργικό συνδικάτο και από μια γειτονική γεωργική συμμαχία, η οποία έλαβε χώρα μετά από μια επαγγελματική συνάντηση στη γεωγραφική περιφέρεια Pyrénées-Atlantiques. Η εκδήλωση αυτή πραγματοποιήθηκε σε ένα τεταμένο πολιτικό και συνδικαλιστικό τοπίο. Στο τέλος της συνάντησης και της διαμαρτυρίας, ξέσπασαν επεισόδια μεταξύ των διαδηλωτών και της αστυνομίας.
Ο κ. Aycaguer τέθηκε υπό αστυνομική κράτηση και ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου της Bayonne, κατηγορούμενος για άσκηση βίας εκ προθέσεως και για τη χρήση ή απειλή χρήσης όπλου, στην περίπτωσή του, μια ομπρέλα.
Ο κ. Aycaguer καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης δύο μηνών με αναστολή.
Στις 24 Δεκεμβρίου 2008, κατόπιν αιτήματος του εισαγγελέα, ο κ. Aycaguer υποβλήθηκε σε βιολογικές εξετάσεις. Στις 19 Μαΐου 2009 κλήθηκε να εμφανιστεί ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου επειδή δεν κατάφερε να παράσχει βιολογικό δείγμα και στις 27 Οκτωβρίου 2009 το δικαστήριο Bayonne διέταξε να καταβάλει πρόστιμο 500 ευρώ. Το Εφετείο του Pau επικύρωσε την απόφαση αυτή. Ο κ. Aycaguer άσκησε αναίρεση, η οποία όμως απορρίφθηκε.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο επεσήμανε ότι το απλό γεγονός της αποθήκευσης δεδομένων για την ιδιωτική ζωή ενός ατόμου ανήλθε σε παρέμβαση κατά την έννοια του άρθρου 8. Το γενετικό υλικό DNA περιέχει τεράστιο αριθμό μοναδικών προσωπικών δεδομένων.
Από την αρχή, το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι γνώριζε πλήρως ότι, προκειμένου να εκπληρώσει το καθήκον του προστασίας των πολιτών, οι εθνικές αρχές έπρεπε να διατηρούν βάσεις δεδομένων, οι οποίες πολύ αποτελεσματικά βοηθούσαν στη καταστολή και τη πρόληψη συγκεκριμένων αδικημάτων, και ιδίως αδικημάτων λόγω φύλου, και για το λόγο αυτό συστάθηκε η FNAEG.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο κ. Aycaguer δεν είχε συμπεριληφθεί μέχρι στιγμής στη βάση δεδομένων της FNAEG επειδή αρνήθηκε να υποβληθεί σε βιολογικές/γενετικές εξετάσεις όπως απαιτείται από το νόμο και είχε καταδικαστεί για το λόγο αυτό.
Παρόλο που η συλλογή γενετικού υλικού ορίζονταν από το γαλλικό δίκαιο και επιδίωκε θεμιτό σκοπό, πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το άρθρο R. 53-14 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, η διάρκεια αποθήκευσης του γενετικού υλικού δεν θα μπορούσε να υπερβεί τα σαράντα χρόνια στην περίπτωση προσώπων που έχουν καταδικαστεί για αδικήματα τα οποία η κυβέρνηση θεωρούσε ότι παρουσίαζαν «συγκεκριμένο βαθμό σοβαρότητας». Το Δικαστήριο σημείωσε ότι αυτά τα «σαράντα χρόνια» αποτελούσαν κατ ‘αρχήν μια μέγιστη περίοδο, κατά την οποία η έκταση της διάρκειας αποθήκευσης του γενετικού υλικού θα μπορούσε να καθοριστεί από ένα ξεχωριστό διάταγμα. Δεδομένου ότι δεν εκδόθηκε ποτέ τέτοιο διάταγμα, η περίοδος των σαράντα ετών αντιμετωπίστηκε στην πράξη ως ο κανόνας και όχι ως το μέγιστο επιτρεπτό όριο.
Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι στις 16 Σεπτεμβρίου 2010 το Συνταγματικό Συμβούλιο εξέδωσε απόφαση σχετικά με τις διατάξεις, αναφορικά με τον υπό αμφισβήτηση φάκελο του ηλεκτρονικού υπολογιστή, ότι ήταν σύμφωνες με το Σύνταγμα, με την επιφύλαξη, μεταξύ άλλων, του «προσδιορισμού της διάρκειας της αποθήκευσης τέτοιων προσωπικών δεδομένων ανάλογα με το σκοπό του αποθηκευμένου φακέλου και τη φύση και / ή τη σοβαρότητα των υπό αμφισβήτηση αδικημάτων». Το Δικαστήριο σημείωσε ότι μέχρι σήμερα έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα για την επιφύλαξη αυτή. Παρατήρησε ότι δεν προβλέπεται σήμερα καμία διαφοροποίηση ανάλογα με τη φύση και /ή τη σοβαρότητα του διαπραχθέντος αδικήματος, παρά τις μεγάλες διαφορές στις καταστάσεις που ενδεχομένως θα προέκυπταν, όπως προέκυψαν και στην περίπτωση του κ. Aycaguer. Οι πράξεις του τελευταίου είχαν λάβει χώρα σε ένα πολιτικό και συνδικαλιστικό πλαίσιο και απλώς αφορούσε τη βιοπραγία του επί των αστυνομικών με μια ομπρέλα. Αυτά τα αδικήματα ήταν πολύ διαφορετικά από άλλα πολύ σοβαρά αδικήματα όπως είναι τα σεξουαλικά αδικήματα, η τρομοκρατία, τα εγκλήματα κατά την ανθρωπότητα ή την εμπορία ανθρώπων.
Αναφορικά με τη διαδικασία διαγραφής, αυτό ίσχυε μόνο για τους υπόπτους, όχι για τους καταδικασθέντες όπως ο κ. Aycaguer. Εντούτοις, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι καταδικασθέντες έπρεπε επίσης να δικαιούνται να υποβάλουν αίτηση για τη διαγραφή των αποθηκευμένων προσωπικών τους δεδομένων.
Το Δικαστήριο έκρινε περαιτέρω ότι, λόγω της διάρκειας και της απουσίας δυνατότητας διαγραφής, οι ισχύοντες κανονισμοί σχετικά με την αποθήκευση του γενετικού προφίλ στην βάση δεδομένων της FNAEG δεν παρείχαν στο υποκείμενο των δεδομένων επαρκή προστασία και ως εκ τούτου δεν πέτυχε δίκαιη ισορροπία μεταξύ των ανταγωνιζόμενων δημόσιων και ιδιωτικών συμφερόντων.
Τέλος, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το εναγόμενο κράτος υπερέβη το περιθώριο εκτιμήσεώς του στο εν λόγω πλαίσιο. Η καταδίκη του κ. Aycaguer λόγω του ότι αρνήθηκε να υποβληθεί σε γενετικές εξετάσεις, το αποτέλεσμα των οποίων θα κατοχυρώνονταν στην FNAEG, συνιστούσε δυσανάλογη προσβολή του δικαιώματός σεβασμού της ιδιωτικής του ζωής και επομένως δεν μπορούσε να θεωρείται απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία και συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8 της Σύμβασης.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η Γαλλία όφειλε να καταβάλει στον προσφεύγοντα 3.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 3 000 ευρώ για έξοδα. where to get steroids
