Η λάμψη ενός ειδώλου της ποπ, η «δίψα» του κοινού για πληροφορίες για την προσωπική του ζωή και η προστασία της ιδιωτικής ζωής των δημόσιων προσώπων
ΑΠΟΦΑΣΗ
Rubio Dosamantes κατά Ισπανίας της 21-02-2017 (αριθμ. προσφ. 20996/10)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Σεβασμός ιδιωτικής ζωής. Λεπτομέρειες προσωπικής ζωής και έκθεσή της στα ΜΜΕ. Η προσφεύγουσα είναι ποπ τραγουδίστρια, πολύ γνωστή στην Ισπανία με το όνομα Paulina Rubio. Κατήγγειλε ότι η φήμη της και η ιδιωτική της ζωής είχαν θιγεί από σχόλια τα οποία είχαν κάνει τα ΜΜΕ. Ο πρώην εκπρόσωπός της έδωσε συνεντεύξεις αναφερόμενος σε πτυχές της ιδιωτικής ζωής της τραγουδίστριας. Εκείνη στράφηκε δικαστικά σε βάρος του πρώην εκπροσώπου της , αλλά και ΜΜΕ που θεωρούσε ότι της προσέβαλαν θεμελιώδη δικαιώματά της. Το ΕΔΔΑ επανέλαβε ότι ορισμένες πτυχές της ιδιωτικής και οικογενειακής της ζωής υπέχουν ιδιαίτερη προστασία σύμφωνα με το άρθρο 8 της Σύμβασης, πράγμα που σημαίνει ότι οι δημοσιογράφοι έπρεπε να επιδείξουν σύνεση και προσοχή, όταν αναφέρονταν σε αυτά. Έτσι, η διάδοση ανεπιβεβαίωτων φημών ή η απεριόριστη μετάδοση τυχαίων σχολίων σχετικά με τις πτυχές της καθημερινής ζωής ενός ατόμου δεν θα μπορούσε να θεωρηθούν ακίνδυνες. Ως εκ τούτου, οι εθνικές αρχές είχαν την υποχρέωση να αξιολογήσουν τα εν λόγω τηλεοπτικά προγράμματα, προκειμένου να καθορίσουν την ισορροπία μεταξύ των ζητημάτων εκείνων που ενέπιπταν στην σφαίρα της ιδιωτικής ζωής της κα Rubio και εκείνων που θα μπορούσαν να είχαν δημόσιο ενδιαφέρον. Το Στρασβούργο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν μπόρεσαν να προστατεύσουν την ιδιωτική ζωή της προσφεύγουσας και διαπίστωσε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8 περί προστασίας της οικογενειακής και ιδιωτικής ζωής.
ΣΧΟΛΙΟ-ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Σημαντική απόφαση προστασίας της προσωπικής ζωής δημοσίων προσώπων από μεταδόσεις πτυχών της προσωπικής ζωής τους. Στάθμιση του άρθρου 8 για την προστασία της ιδιωτικής – προσωπικής ζωής με το άρθρο 10 της ελευθερίας της έκφρασης. Σημαντική η επισήμανση του Στρασβούργου ότι α) οι δραστηριότητες, οι κινήσεις και οι επιλογές στην προσωπική ζωή μιας διάσημης τραγουδίστριας δεν θα πρέπει να θεωρηθούν ότι εμπίπτουν οπωσδήποτε στη σφαίρα του δημοσίου συμφέροντος και β) το κοινό δεν έχει έννομο συμφέρον να γνωρίζει προσωπικές λεπτομέρειες για την ιδιωτική ζωή του δημοσίου προσώπου.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα, η κα Paulina Rubio Dosamantes, είναι υπήκοος του Μεξικού, και η οποία γεννήθηκε το 1971. Είναι ποπ τραγουδίστρια, πολύ γνωστή στην Ισπανία με το όνομα Paulina Rubio. Κατήγγειλε ότι η φήμη της και η ιδιωτικής της ζωής είχαν θιγεί από σχόλια τα οποία είχαν κάνει τα ΜΜΕ.
Τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2005 ο πρώην εκπρόσωπος της κας Rubio έδωσε συνέντευξη σε τρία τηλεοπτικά προγράμματα σχετικά με διάφορες πτυχές της ιδιωτικής ζωής της τραγουδίστριας.
Τον Μάιο του 2005 η κα Rubio υπέβαλε αγωγή, ζητώντας τη προστασία της τιμής και της ιδιωτικής της ζωής, κατά του πρώην εκπροσώπου της και διαφόρων άλλων τηλεοπτικών παρουσιαστών και μέλη του προσωπικού, εταιρειών τηλεοπτικής παραγωγής και τηλεοπτικών σταθμών. Κατήγγειλε το περιεχόμενο ορισμένων προγραμμάτων που μετέδωσαν τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2005, υποστηρίζοντας ότι μερικά από τα σχόλια που έγιναν κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων αυτών πρόσβαλαν θεμελιώδη δικαιώματά της.
Με την απόφαση της 19ης Φεβρουαρίου 2007, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο της Μαδρίτης απέρριψε τους ισχυρισμούς της. Το δικαστήριο έκρινε ότι οι σχολιασμοί σχετικά με τη χρήση ναρκωτικών από τον φίλο της κας Rubio, τον Κ.Β., αναφέρονταν αποκλειστικά και μόνο στην κατάσταση της σχέσης τους και δεν είχαν ισχυριστεί ότι η κα Rubio τον είχε υποκινήσει άμεσα να κάνει χρήση ναρκωτικών.
Αναφορικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό της κα Rubio, το δικαστήριο έκρινε ότι δεν είχαν προσβάλει την τιμήν της, καθώς η ομοφιλία δεν θα πρέπει πλέον να θεωρείται ντροπή και η ίδια η κα Rubio είχε σιωπηρά συναινέσει στη συζήτηση σχετικά με το θέμα. Τέλος, το δικαστήριο έκρινε ότι οι σχολιασμοί σχετικά με την φερόμενη κακομεταχείριση του Κ.Β. από την κα Rubia δεν ήταν επίσης βλαπτικοί για τη φήμη της.
Η προσφεύγουσα άσκησε όλα τα ένδικα μέσα, τα οποία απορρίφθηκαν και η απόφαση κατέστη αμετάκλητη.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Στρασβούργο επισήμανε ότι σε αρκετά τηλεοπτικά προγράμματα, επιπόλαια σχόλια είχαν εκφραστεί σχετικά με ορισμένες πτυχές της ιδιωτικής ζωής της κα Rubio. Αυτές αφορούσαν κυρίως τις σεξουαλικές της προτιμήσεις ή τη φερόμενη θυελλώδη σχέση της με τον σύντροφό της, συμπεριλαμβανομένου του ισχυρισμού ότι ταπείνωνε τον σύντροφό της και τον ενθάρρυνε να κάνει χρήση ναρκωτικών.
Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι τα εθνικά δικαστήρια είχαν βασίσει τις αποφάσεις τους μόνο στο γεγονός και μόνο ότι η κα Rubia ήταν διάσημη. Το γεγονός ότι ήταν ένα πολύ γνωστό δημόσιο πρόσωπο ως τραγουδίστρια δεν σημαίνει ότι οι δραστηριότητες της, οι κινήσεις της και οι επιλογές της στην προσωπική της ζωή, θα πρέπει να θεωρηθούν ότι εμπίπτουν οπωσδήποτε στη σφαίρα του δημοσίου συμφέροντος.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι τα εν λόγω τηλεοπτικά προγράμματα, τα οποία είχαν επικεντρωθεί στην ιδιωτική πτυχή της ζωής της κα Rubio, δεν είχαν κανένα δημόσιο συμφέρον που θα μπορούσε να νομιμοποιήσει τη δημοσίευση των πληροφοριών, παρά τη μεγάλη της φήμη, καθώς το κοινό δεν είχε έννομο συμφέρον να γνωρίζει προσωπικές λεπτομέρειες για την ιδιωτική της ζωή. Κατά τη γνώμη του Δικαστηρίου ήταν σαφές ότι οι καλεσμένοι του τηλεοπτικού προγράμματος είχαν αναφερθεί και συζητήσει μόνο την ιδιωτική ζωή της τραγουδίστριας, εστιάζοντας σε λεπτομέρειες που θεωρήθηκαν άσεμνες και απρεπείς. Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι υπήρξε δημόσιο συμφέρον, παράλληλα με τα εμπορικά συμφέροντα των τηλεοπτικών σταθμών στην μετάδοση των προγραμμάτων, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι τα συμφέροντα αυτά υπερίσχυσαν του ατομικού δικαιώματος του ατόμου στην αποτελεσματική προστασία της ιδιωτικής ζωής του.
Ως προς τη συμπεριφορά της κα Rubio, η οποία φέρεται να είχε μιλήσει ανοιχτά και δημόσια για τη σχέση της με τον Κ.Β. και η οποία θε έπρεπε να γνωρίζει ότι κυκλοφορούσαν πολλές φήμες γι’ αυτήν στα ΜΜΕ, το Δικαστήριο επανέλαβε ότι οποιαδήποτε πληροφορία η οποία δημοσιοποιείται από το εν λόγω πρόσωπο έπαυε να είναι μυστική και διατίθετο ελεύθερα. Το Δικαστήριο παρατήρησε εν προκειμένω ότι, σύμφωνα με το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, το ζήτημα των σεξουαλικών προτιμήσεων της προσφεύγουσας είχε διαρρεύσει από την ίδια πολύ πριν από τη μετάδοση των προγραμμάτων, καθώς και οι σχολιαστές είχαν απλώς μιλήσει για τις φήμες που είχαν γίνει γνωστές εδώ και πολύ καιρό στη Λατινική Αμερική. Σύμφωνα με την απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, οι σχολιασμοί δεν είχαν παραβιάσει το δικαίωμα της προσφεύγουσας για σεβασμό της ιδιωτικής της ζωής, αφού αναφέρονταν σε πτυχές της ζωής της, οι οποίες είχαν ήδη δημοσιοποιηθεί και η ίδια η κα Rubio δεν είχε προβάλει αντιρρήσεις για τις αποκαλύψεις. Κατά την άποψη του ΕΔΔΑ, η σχέση της κας Rubio με τον Κ.Β. ήταν γνωστή εδώ και αρκετό καιρό. Το Δικαστήριο έκρινε, ωστόσο, ότι το γεγονός ότι η κα Rubio θα μπορούσε να επωφεληθεί από την προσοχή των ΜΜΕ, αυτό δεν επέτρεπε στα εν λόγω τηλεοπτικά κανάλια να μεταδώσουν ανεξέλεγκτα σχόλια σχετικά με την ιδιωτική της ζωή.
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι ορισμένες πτυχές της ιδιωτικής και οικογενειακής της ζωής υπέχουν ιδιαίτερης προστασίας σύμφωνα με το άρθρο 8 της Σύμβασης, πράγμα που σημαίνει ότι οι δημοσιογράφοι πρέπει να επιδείξουν σύνεση και προσοχή , όταν αναφέρονταν σε αυτά. Έτσι, η διάδοση ανεπιβεβαίωτων φημών ή η απεριόριστη μετάδοση τυχαίων σχολίων σχετικά με τις πτυχές της καθημερινής ζωής ενός ατόμου δεν θα μπορούσε να θεωρηθούν ακίνδυνες. Ως εκ τούτου, οι εθνικές αρχές είχαν την υποχρέωση να αξιολογήσουν τα εν λόγω τηλεοπτικά προγράμματα, προκειμένου να καθορίσουν την ισορροπία μεταξύ των ζητημάτων εκείνων που ενέπιπταν στην σφαίρα της ιδιωτικής ζωής της κα Rubio και εκείνων που θα μπορούσαν να είχαν δημόσιο ενδιαφέρον.
Το Δικαστήριο επισήμανε ότι οι εθνικές αρχές δεν είχαν σταθμίσει προσεκτικά αυτά τα αντικρουόμενα δικαιώματα, αλλά είχαν απλώς υιοθετήσει την άποψη ότι τα σχόλια αυτά δεν είχαν προσβάλλει την τιμή της κα Rubio. Δεν είχαν εξετάσει τα κριτήρια που έπρεπε να ληφθούν υπόψη προκειμένου να γίνει δίκαιη εκτίμηση της ισορροπίας μεταξύ του δικαιώματος του σεβασμού της ελευθερίας της έκφρασης και του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής ζωής ενός ατόμου.
Έχοντας υπόψη το περιθώριο εκτίμησης που παρέχεται στις αρχές, όταν όφειλαν να σταθμίσουν και να εξισορροπήσουν αντικρουόμενα συμφέροντα, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι δεν είχαν εκπληρώσει τις θετικές υποχρεώσεις τους για να διασφαλίσουν τη προστασία της ιδιωτικής ζωής της κα Rubio. Ως εκ τούτου, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8 της Σύμβασης. Η κ Rubio δεν υπέβαλλε οποιοδήποτε αίτημα για δίκαιη ικανοποίηση εντός της προθεσμίας, αναφέροντας απλά στην προσφυγή της, ένα ποσό αναφορικά με την ζημία που υπέστη, και ως εκ τούτου δεν της επιδικάστηκε κανένα ποσό.
