Η εκκρεμότητα μίας αίτησης ασύλου και η παραβίαση του δικαιώματος της ιδιωτικής ζωής

ΑΠΟΦΑΣΗ:

B.A.C. κατά Ελλάδας της 13.10.2016 (αριθ. προσφ. 11981/15)

βλ. εδώ 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:

Αίτηση ασύλου και έκβαση αυτής μετά από 14 χρόνια. Αποτελεί θετική υποχρέωση του κράτους η παροχή αποτελεσματικού, έγκαιρου και προσιτού μέσου για την προστασία του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής ζωής. Η επισφαλής και πολύχρονη αβέβαιη κατάσταση που ο αιτών άσυλο αντιμετώπισε πάνω από 14 χρόνια, από την ημερομηνία της προσφυγής του κατά της απόρριψης του αιτήματος ασύλου  μέχρι την έκδοση της απόφασης, και που δεν επέτρεψαν στον προσφεύγοντα να ζει μια κανονική ζωή για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, αποτελεί παραβίαση του δικαιώματός του σεβασμού της ιδιωτικής του ζωής που κατοχυρώνει το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ.

ΣΧΟΛΙΟ-ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ:

Οι αιτήσεις ασύλου πρέπει να εξετάζονται έγκαιρα σε εύλογο χρόνο. Οι καθυστερήσεις δημιουργούν αβεβαιότητα και παραβιάζουν την ιδιωτική ζωή του αιτούντος άσυλο.

ΔΙΑΤΑΞΗ:

Άρθρο 8(δικαίωμα στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή) της ΕΣΔΑ

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ:

Ο προσφεύγων, ο κ. B.A.C, είναι Τούρκος υπήκοος, γεννημένος το 1977 και ζει στην Αθήνα. Όσο σπούδαζε στην Τουρκία (1994-1999), ο κ. Β.Α.C. έγινε μέλος οργάνωσης θετικά προσκείμενης στον κομμουνισμό και στο κουρδικό ζήτημα. Το 2000 οι τουρκικές αρχές τον συνέλαβαν και τον κατηγόρησαν για υπονόμευση της συνταγματικής τάξης του κράτους.

Κρατήθηκε σε απομόνωση και κατέβηκαν σε έκανε απεργία πείνας για 171 ημέρες. Οι τουρκικές αρχές συμφώνησαν να τον απελευθερώσουν εξαιτίας της επιδείνωσης της υγείας του.

Το 2002 ο κ. B.A.C. εγκατέλειψε τη χώρα και ζήτησε άσυλο στην Ελλάδα. Ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης απέρριψε με συνοπτικές διαδικασίες το αίτημά του. Ωστόσο, ο κ. B.A.C. ακολούθως υπέβαλε αίτηση στην Γνωμοδοτική Επιτροπή Ασύλου, η οποία εξέφρασε θετική γνώμη. Σαν αποτέλεσμα, ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης όφειλε να αποφασίσει εντός 90 ημερών αν πρέπει ή όχι να χορηγήσει στον προσφεύγοντα το καθεστώς διεθνούς προστασίας. Ωστόσο, από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης στο Δικαστήριο, ο Υπουργός δεν είχε λάβει καμία απόφαση και, επομένως, δεν είχε ούτε εγκρίνει ούτε απορρίψει τη γνωμοδότηση της επιτροπής.

Μεταξύ του 2003 και 2015, ο προσφεύγοντας έζησε στην Αθήνα και παρουσιάζονταν στην αστυνομία κάθε έξι μήνες για να ανανεώνει την κάρτα αιτούντα άσυλου. Η κάρτα δεν ήταν άδεια παραμονής και, επομένως, δεν του παρέχονταν όλα τα δικαιώματα που συνδέονται με μια τέτοια άδεια, αλλά αντιθέτως απλά εγγυάται ότι ο αιτών άσυλο δεν θα απελαυνόταν και θα μπορούσε να παραμείνουν στη χώρα σε αναμονή της απόφασης παροχής ή όχι του καθεστώτος ασύλου.

Το 2005 το γραφείο της Ιντερπόλ στη Τουρκία υπέβαλε αίτηση για την έκδοση του κ. B.A.C. με τη αιτιολογία παρόμοιων κατηγοριών με τις κατηγορίες που απαγγέλθηκαν εναντίον του το 2000. Το Πλημμελειοδικείο Πατρών απέρριψε ομόφωνα το αίτημα. Βάσισε την απόφασή του ότι σε περίπτωση που εκδοθεί ο προσφεύγων θα μπορούσε να υποβληθεί σε πράξεις κακομεταχείρισης λόγω των πολιτικών του απόψεων. Επισήμανε, επίσης, ότι η φύση των αδικημάτων στα οποία βασίζονταν η απόφαση έκδοσης καθορίστηκαν με τρόπο αφηρημένο και αόριστο στο αίτημα των τουρκικών αρχών. Στις 26 Απριλίου2013 ο Άρειος Πάγος επικύρωσε την απόφαση αυτή.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Το ΕΔΔΑ παρατήρησε ότι η παραβίαση του άρθρου 8 της Σύμβασης δεν προέρχονται από οποιαδήποτε απομάκρυνση ή απέλαση, αλλά από την επισφαλή και αβέβαιη κατάσταση που ο προσφεύγων είχε αντιμετωπίσει για μια μακρά χρονική περίοδο, από τις 21 Μαρτίου 2002 (ημερομηνία της προσφυγής του κατά της απόρριψης του αιτήματος ασύλου) μέχρι την έκδοση της απόφασης της παρούσας υπόθεσης.

Το Δικαστήριο επισήμανε, επίσης, ότι ο προσφεύγων εργαζόταν στον τομέα των κατασκευών χωρίς άδεια άσκησης επαγγέλματος, λόγω των περιοριστικών όρων που επιβάλλονται στους αιτούντες άσυλο που επιθυμούν να αποκτήσουν άδεια εργασίας.

Το Δικαστήριο επισήμανε ότι, λόγω της αβέβαιης κατάστασης του, ο προσφεύγων δεν ήταν σε θέση να εγγραφεί στο πανεπιστήμιο, όπως ο ίδιος ήλπιζε να κάνει, και ότι η απλή κατοχή  κάρτας αιτούντος άσυλο, δεν του επέτρεπε να ανοίξει έναν τραπεζικό λογαριασμό, να λάβει έναν αριθμό φορολογικού μητρώου, προκειμένου να ξεκινήσει μια επαγγελματική δραστηριότητα, ή ακόμα και να αποκτήσει δίπλωμα οδήγησης.

Όσον αφορά την αποτυχία του Υπουργού Δημόσιας Τάξης να αποφανθεί σχετικά με την αίτηση ασύλου του προσφεύγοντος, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι δεν υπήρχε καμία δικαιολογία για τη συνέχιση της κατάστασης, η οποία διήρκεσε για περισσότερα από 14 χρόνια, παρά το γεγονός ότι οι εθνικές αρχές είχαν κρίνει ότι ήταν απαραίτητο να του χορηγήσουν άσυλο και είχαν απορρίψει το αίτημα των τουρκικών αρχών για την έκδοσή του.

Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο έκρινε ότι, υπό τις περιστάσεις της υπόθεσης, οι αρμόδιες αρχές είχαν αποτύχει να συμμορφωθούν με τη θετική υποχρέωσή τους σύμφωνα με το άρθρο 8 της σύμβασης για την παροχή ενός αποτελεσματικού και προσιτού μέσου για την προστασία του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής ζωής μέσω των κατάλληλων κανονισμών που θα εξασφαλίζουν ότι η αίτηση ασύλου του προσφεύγοντος εξετάστηκε εντός εύλογου χρονικού διαστήματος προκειμένου να διατηρηθεί η κατάσταση της αβεβαιότητας στο ελάχιστο.

Λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα αυτά, το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε επίσης παραβίαση του άρθρου 13 της Σύμβασης σε συνδυασμό με το άρθρο 8.

Τέλος, ενόψει των συμπερασμάτων σύμφωνα με το άρθρο 8 της Σύμβασης, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν χρειάζεται να προβεί σε χωριστή εξέταση σύμφωνα με το άρθρο 14.

Το Δικαστήριο απέδωσε σημασία στο γεγονός ότι η Τουρκία, η χώρα στην οποία θα απελαυνόταν ο προσφεύγων, ήταν κράτος μέλος της σύμβασης και ως εκ τούτου δεσμευόταν να τηρεί το δικαίωμα στη ζωή και την απαγόρευση απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης. Ωστόσο, το Δικαστήριο δεν μπορούσε να στηρίξει την απόφασή του στο γεγονός αυτό και μόνο.

Το Δικαστήριο έλαβε υπόψη του συγκεκριμένα στοιχεία που είχε στη διάθεσή του, ότι δηλαδή ο προσφεύγων, ο οποίος ήταν φιλικά προσκείμενος προς το κομμουνισμό και φιλοκουρδικός υποστηριχτής, κατηγορήθηκε ότι ήταν μέλος μιας ένοπλης τρομοκρατικής οργάνωσης και πως δολοφόνησε τον ιδρυτή άλλης τρομοκρατικής οργάνωσης.

Εξετάζοντας το υλικό που είχε στη διάθεσή του, το Δικαστήριο σημείωσε ότι στην έκθεσή του της 25ης Ιουλίου 2002, το Ελληνικό Ιατρικό Κέντρο Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων είχε επιβεβαιώσει ότι ο προσφεύγων είχε βασανιστεί, όσο ήταν φυλακισμένος στην Τουρκία. Επιπλέον, ο ίδιος είχε συλληφθεί έξι φορές μεταξύ του 1992 και του 1996 και είχε και σε αυτές τις περιπτώσεις υποστεί βασανιστήρια.

Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο έκρινε ότι ο προσφεύγων είχε υποβάλει αποδεικτικά στοιχεία για την υποστήριξη της αίτησης ασύλου στην Ελλάδα, με βάση την τελευταία μεταχείρισή του στην Τουρκία, όπου είχε υποβληθεί σε πράξεις αντίθετες προς το άρθρο 3 της Σύμβασης, διαπίστωση η οποία  επιβεβαιώνεται και από δύο δικαστήρια και από την Γνωμοδοτική Επιτροπή Ασύλου.

Καθώς η Ελληνική κυβέρνηση δεν είχε αποφανθεί ακόμα για την αίτηση ασύλου του προσφεύγοντος, και συνεπώς θέτοντάς τον σε κίνδυνο απέλασης στην Τουρκία χωρίς τη δυνατότητα αποτελεσματικής εξέτασης του αιτήματος ασύλου, παρ΄ όλο που υπήρχαν ενδείξεις ότι σε περίπτωση απέλασης θα υπόκειντο σε μεταχείριση αντίθετη με το άρθρο 3 της Σύμβασης σε αυτή την χώρα.

Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα υπάρξει παραβίαση του άρθρου 3 της Σύμβασης σε συνδυασμό με το άρθρο 13, εάν ο προσφεύγων απελαθεί στην Τουρκία με την απουσία αξιολόγησης της μελλοντική του προσωπικής του κατάστασης από τις ελληνικές αρχές.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελλάδα όφειλε να καταβάλει στον προσφεύγοντα το ποσό των  4.000 ευρώ για ηθική βλάβη του προσφεύγοντα.