Η αποζημίωση που καθορίζεται με βάση το φύλλο και την ηλικία αντιβαίνει στην αρχή των διακρίσεων
ΑΠΟΦΑΣΗ
Carvalho Pinto de Sousa Morais κατά Πορτογαλίας της 25-07-2017 (αριθμ. προσφ. 17484/15)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η προσφεύγουσα, πάσχοντας από γυναικολογική ασθένεια, υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση το Μάιο του 1995. Η επέμβαση της προκάλεσε μία σειρά προβλημάτων εξαιτίας του τραυματισμού ενός γενετικού νεύρου. Άσκησε αγωγή αποζημίωσης κατά του νοσοκομείου, την οποία κέρδισε πρωτοδίκως. Ωστόσο, τα ανώτερα δικαστήρια μείωσαν το ποσό της επιδικασθείσας αποζημίωσης λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια όπως το φύλλο και την ηλικία της .
Το ΕΔΔΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 14 σε συνδυασμό με το άρθρο 8.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 8
Άρθρο 14
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα, Maria Ivone Carvalho Pinto de Sousa Morais, είναι υπήκοος της Πορτογαλίας η οποία γεννήθηκε το 1945 και ζει στην Bobadela (Πορτογαλία).
Η προσφεύγουσα, πάσχοντας από γυναικολογική ασθένεια, υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση το Μάιο του 1995. Η επέμβαση της άφησε έντονο πόνο και είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια αίσθησης στον κόλπο, ακράτεια, δυσκολία στο περπάτημα και όταν κάθονταν και κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης.
Διαπίστωσε ότι ένα γενετικό νεύρο είχε τραυματιστεί κατά τη διάρκεια της επέμβασης και γι’ αυτό άσκησε αγωγή εναντίον του νοσοκομείου για αποζημίωση. Σε πρώτο βαθμό της απονεμήθηκαν 80.000 ευρώ για σωματική και ψυχική βλάβη η οποία προκλήθηκε από ιατρικό λάθος και 16.000 ευρώ για την πρόσληψη βοηθού για τις οικιακές εργασίες. Ωστόσο, στο πλαίσιο της έφεσης το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο, αν και επιβεβαιώνει τα πορίσματα του Πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, διαπίστωσε ότι οι αποζημιώσεις ήταν υπερβολικά υψηλές και μείωσε το ποσό σε 50.000 ευρώ και 6.000 ευρώ, αντίστοιχα. Διαπίστωσε ειδικότερα ότι ο πόνος της επιδεινώθηκε κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, αλλά αυτό δεν ήταν κάτι καινούργιο και δεν προέρχονταν αποκλειστικά από τον τραυματισμό του νεύρου και ότι, σε κάθε περίπτωση, αυτή ήταν ήδη 50 ετών κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης και μητέρα δύο παιδιών, μια ηλικία στην οποία η σεξουαλικότητα δεν διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο. Διαπίστωσε επίσης ότι ήταν απίθανο να χρειαστεί βοήθεια σε καθημερινή βάση από βοηθό, καθώς λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία των παιδιών της, η προσφεύγουσα είχε ως μοναδική υποχρέωση να φροντίζει τον άνδρα της.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι η ισότητα των φύλων αποτελεί σήμερα σημαντικό στόχο για τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, πράγμα που σημαίνει ότι έπρεπε να προταθούν πολύ σημαντικοί λόγοι πριν χαρακτηριστεί ως συμβατή με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση η διάκριση λόγω φύλου. Συγκεκριμένα, η αναφορά σε παραδόσεις, σε γενικές υποθέσεις ή επικρατούσες κοινωνικές συμπεριφορές σε μια χώρα, δεν επαρκούν για να ειπωθεί ότι υπάρχει διαφορετική μεταχείριση λόγω φύλου.
Η ηλικία και το φύλο της προσφεύγουσας αποτέλεσαν αποφασιστικής σημασίας για την έκβαση της απόφασης του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου όχι αναφορικά με τη μείωση της αποζημίωσης για σωματική και ψυχική βλάβη, αλλά και για το ποσό που διατέθηκε για τις υπηρεσίες βοηθού. Η απόφαση του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου βασίστηκε επιπλέον στη γενική υπόθεση ότι η σεξουαλικότητα δεν ήταν τόσο σημαντική για μια 50χρονη γυναίκα και μητέρα δύο παιδιών όπως ήταν για κάποιον νεότερης ηλικίας. Έτσι αγνόησε τη σωματική και ψυχολογική επίδραση της σεξουαλικής πράξης αναφορικά με την αυτοπεποίθηση των γυναικών και τις υπόλοιπες διαστάσεις της γυναικείας σεξουαλικότητας στην συγκεκριμένη περίπτωση της ίδιας της προσφεύγουσας. Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, αυτές οι παρατηρήσεις υπογράμμισαν την ύπαρξη προκαταλήψεων που επικρατούσαν στο δικαστικό σώμα της Πορτογαλίας.
Αντίθετα, το Δικαστήριο δεν μπόρεσε να μην σημειώσει τη προσέγγιση των εθνικών δικαστηρίων σε δύο άλλες αποφάσεις του 2008 και 2014 σχετικά με τις καταγγελίες δύο ανδρών ασθενών για ιατρικό σφάλμα. Στις εν λόγω υποθέσεις το Ανώτατο Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το γεγονός ότι οι άνδρες δεν μπορούσαν πλέον να έχουν φυσιολογικές σεξουαλικές επαφές, είχε επηρεάσει την αυτοεκτίμησή τους και είχε οδηγήσει σε «τεράστιο ψυχολογικό σοκ», ανεξάρτητα από την ηλικία τους ή αν είχαν παιδιά ή όχι.
Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 14 σε συνδυασμό με το άρθρο 8 και έκρινε με πέντε ψήφους προς δύο, ότι η Πορτογαλία έπρεπε να καταβάλει στην προσφεύγουσα 3.250 ευρώ για ηθική βλάβη και 2.460 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.
Ξεχωριστές απόψεις
Οι δικαστές Yudkivska και Motoc εξέφρασαν συναφείς απόψεις. Οι δικαστές Ravarani και Bošnjak εξέφρασαν κοινή αντικρουόμενη γνώμη (επιμέλεια echrcaselaw.com).
