Παράνομη κράτηση ακτιβίστριας γιατί τηγάνιζε αυγά στη φλόγα του Άγνωστου Στρατιώτη
ΑΠΟΦΑΣΗ
Sinkova κατά Ουκρανίας της 27.02.2018 (αριθμ. προσφ. 39496/11)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Τηγάνισμα αυγών στη φλόγα του Αγνώστου Στρατιώτη. Κράτηση χωρίς δικαστική απόφαση, μη επαρκής αιτιολόγηση των λόγων κράτησης, έλλειψη διαδικασίας αποζημίωσης σχετικά με τη στέρηση της ελευθερίας. Παραβίαση του δικαιώματος στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 5 παρ.3
Άρθρο 5 παρ.5
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα, Anna Sinkova, είναι υπήκοος της Ουκρανίας η οποία γεννήθηκε το 1991 και ζει στο Κίεβο. Η υπόθεση αφορούσε τη σύλληψή της, την κράτηση και την καταδίκη της για το τηγάνισμα αυγών στη φλόγα του Τάφου του Αγνώστου Στρατιώτη στο Κίεβο τον Δεκέμβριο του 2010. Δύο από τους φίλους της συμμετείχαν και αυτοί και τηγάνισαν λουκάνικα πάνω από τη φλόγα. Ένας άλλος μαγνητοσκοπούσε το συμβάν. Εκείνη την εποχή, η προσφεύγουσα ήταν μέλος μιας καλλιτεχνικής ομάδας γνωστή για τις προκλητικές δημόσιες εκδηλώσεις της. Αργότερα δημοσίευσε ένα βίντεο του συμβάντος στο Διαδίκτυο, εξηγώντας ότι διαμαρτύρονταν για τη σπατάλη πολύτιμου φυσικού αερίου.
Κρίθηκε ένοχη το 2012 για τη βεβήλωση του Τάφου του Άγνωστου Στρατιώτη και της επιβλήθηκε τριετής ποινή φυλάκισης με αναστολή. Δεν εξέτισε καμία από αυτές τις ποινές ωστόσο και πριν από την καταδίκη της κρατήθηκε προσωρινά για τρεις μήνες, και πιο συγκεκριμένα από τις 29 Μαρτίου 2011 έως τις 30 Ιουνίου 2011. Η κράτησή της δικαιολογήθηκε λόγω της σοβαρότητας των ποινών που ασκήθηκαν εναντίον της και λόγω του κίνδυνου διαφυγής της, καθώς η αστυνομία δεν μπόρεσε να την εντοπίσει στο αρχικό στάδιο της διαδικασίας. Αυτοί οι λόγοι χρησιμοποιήθηκαν για την άρνηση απελευθέρωσής της παρά την αποστολή επιστολών βουλευτών και άλλων σημαντικών προσωπικοτήτων, οι οποίοι εγγυούνταν για αυτήν προσωπικά.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 5 (δικαίωμα στην ελευθερία και ασφάλεια)
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η σύλληψη της κας Sinkova βασίστηκε σε δικαστική απόφαση και αποσκοπούσε στην εξασφάλιση της παρουσίας της στην ακροαματική διαδικασία, καθώς παρά τις προσπάθειες της αστυνομίας, δεν μπόρεσε να την εντοπίσει μέχρι τις 29 Μαρτίου 2011. Το Δικαστήριο δεν πείστηκε από το επιχείρημά της ότι η αστυνομία δεν είχε προσπαθήσει αρκετά σκληρά για να την εντοπίσει. Αντιθέτως, οι αστυνομικές αρχές είχαν έρθει σε επαφή με την οικογένεια, η οποία ζούσε στην διεύθυνση που είχε δώσει η προσφεύγουσα, αλλά η οικογένεια δεν γνώριζε πού ήταν. Λιγότερο πειστική ήταν η πρότασή της ότι θα μπορούσαν να επικοινωνήσουν άμεσα με τον δημιουργό του βίντεο στο Διαδίκτυο, δεδομένου ότι η αστυνομία μπόρεσε να την αναγνωρίσει μόνο με τη βοήθεια φωτογραφίας η οποία βρίσκονταν στη βάση δεδομένων της Υπηρεσίας Διαβατηρίων, και την οποία την επέδειξαν σε έναν από τους φίλους που συμμετείχαν στο βίντεο. Το Δικαστήριο δεν έκρινε κατά συνέπεια, ότι η σύλληψή της ήταν είτε αυθαίρετη, είτε παράνομη και έκρινε ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 5 § 1.
Ωστόσο, η αρχική εντολή σύλληψης της κας Sinkova είχε λήξει στις 29 Μαΐου 2011 και κρατούνταν αποκλειστικά βάσει του κατηγορητηρίου που υποβλήθηκε στο δικαστήριο. Η περαιτέρω κράτησή της ως προληπτικό μέτρο είχε διαταχθεί στις 17 Ιουνίου 2011, όταν το δικαστήριο πραγματοποίησε προπαρασκευαστική ακρόαση για την υπόθεση της. Η κράτησή της μεταξύ αυτών των δύο ημερομηνιών δεν καλύπτονταν ως εκ τούτου από κάποια δικαστική απόφαση, κατά παράβαση του άρθρου 5 § 1. Το Δικαστήριο επεσήμανε παρόμοιες περιπτώσεις όπου είχε ήδη διαπιστώσει παραβίαση του άρθρου 5 § 1 λόγω της πρακτικής κράτησης κατηγορούμενων χωρίς ειδική νομική βάση ή σαφείς κανόνες και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το εν λόγω ζήτημα προέκυπτε λόγω νομοθετικού κενού στην Ουκρανία.
Επιπλέον, οι αρχές δεν είχαν αιτιολογήσει επαρκώς τη κράτηση, από τις 29 Μαρτίου έως τις 30.06.2011. Όταν παρατάθηκε η κράτησή της και τις απέρριψαν τις αιτήσεις απελευθέρωσης, τα εθνικά δικαστήρια αναφέρθηκαν κυρίως στους αρχικούς λόγους που οδήγησαν στην κράτησή της, δηλαδή τη σοβαρότητα των κατηγοριών και τον κίνδυνο διαφυγής της, χωρίς πρόσθετες λεπτομέρειες. Σε κανένα στάδιο δεν είχαν εξετάσει τυχόν εναλλακτικά μέτρα εναντίον της. Επίσης, δεν έλαβαν υπόψη οποιαδήποτε από τις πολυάριθμες επιστολές προσωπικής εγγύησης αναφορικά με την απελευθέρωσής της. Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 5 § 3.
Τέλος, το Δικαστήριο σημείωσε ότι, αν και η κράτηση της κας Sinkova ήταν συμβατή με την εθνική νομοθεσία, δεν ήταν δυνατό να ζητήσει αποζημίωση σε εθνικό επίπεδο. Ούτε υπήρχε οποιαδήποτε νομικά προβλεπόμενη διαδικασία στην Ουκρανία για να ζητήσει κάποιος την έναρξη της διαδικασίας αποζημίωσης σχετικά με τη στέρηση της ελευθερίας που διαπιστώθηκε κατά παράβαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης. Επομένως, ο ουκρανικός νόμος δεν παρείχε δικαίωμα αποζημίωσης για τη παράνομη κράτησή της βάσει του άρθρου 5 §§ 1 και 3.
Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 5 § 5.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ουκρανία έπρεπε να καταβάλει στην προσφεύγουσα 4.000 ευρώ για ηθική βλάβη (επιμέλεια echrcaselaw.com).
