Η απάντηση θιγόμενου σε δημοσίευμα «εργαλείο» πολυφωνίας και «φύλακας» της ελευθερίας της έκφρασης

ΑΠΟΦΑΣΗ

Eker κατά Τουρκίας  της 24-10-2017(αριθ. προσφ. 24016/05)

βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Άρθρο εκδότη εφημερίδας που ασκεί κριτική στην Ένωση Δημοσιογράφων. Αίτηση της Ένωσης Δημοσιογράφων για δημοσίευση της απάντησής της και δικαστική διαταγή δημοσίευσης αυτής χωρίς διεξαγωγή ακροαματικής διαδικασίας. Μη παραβίαση του δικαιώματος ακρόασης, καθώς η διαδικασία δε παραβίαζε τον προφορικό και δημόσιο χαρακτήρα των διαδικασιών, ούτε τα νομικά ζητήματα ήταν ιδιαίτερα περίπλοκα. Το δικαίωμα απάντησης αποτελεί εγγύηση της πολυφωνίας των πληροφοριών, παρέχει δε σε όλα τα πρόσωπα τη δυνατότητα να προστατευθούν από συγκεκριμένες δηλώσεις ή απόψεις που διαδίδονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που θα μπορούσαν να είναι επιβλαβή για την ιδιωτική τους ζωή, την τιμή ή την αξιοπρέπειά τους.

Μη παραβίαση της ελευθερίας έκφρασης, δεδομένου ότι τα εθνικά δικαστήρια επέτυχαν δίκαιη ισορροπία μεταξύ της ελευθερίας της έκφρασης και της προστασίας της φήμης του εκδότη.

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 10 (ελευθερία έκφρασης) της ΕΣΔΑ

Άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα δίκαιης δίκης)

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Η υπόθεση αφορά την υποχρέωση ενός εκδότη εφημερίδας να δημοσιεύσει ένα κείμενο, με το οποίο να διορθώνει το περιεχόμενο άρθρου, το οποίο είχε γράψει και δημοσιεύσει στην εφημερίδα του.

Ο προσφεύγων, Mustafa Eker, είναι Τούρκος υπήκοος, ο οποίος γεννήθηκε το 1971 και ζει στη Sinop (Τουρκία). Τη περίοδο εκείνη εξέδιδε τη τοπική ημερήσια εφημερίδα με τίτλο «Bizim Karadeniz», η οποία κυκλοφορούσε στο Sinop.

Τον Φεβρουάριο του 2005 ο κ. Eker δημοσίευσε μια στήλη με τίτλο «Yolunuz açık olsun» («είθε ο δρόμος να είναι ομαλός») στην οποία επικρίνει την Ένωση Δημοσιογράφων της Sinop ότι ενεργεί αντίθετα προς τον πρωταρχικό της σκοπό και ότι εγκαταλείπει τους ιδρυτικούς της στόχους. Θεωρώντας ότι το άρθρο του κ. Eker υπονόμευε την αξιοπρέπειά του και αυτή των άλλων αρχηγών της Ένωσης Δημοσιογράφων, ο Πρόεδρος της ένωσης απέστειλε γραπτή απάντηση, αλλά ο κ. Eker αρνήθηκε να τη δημοσιεύσει στην εφημερίδα του.

Τον Μάρτιο του 2005, ο Πρόεδρος της Ένωσης Δημοσιογράφων υπέβαλε αίτηση στο Ειρηνοδικείο της Sinop ζητώντας να εκδοθεί εντολή δημοσίευσης της απάντησής του. Το δικαστήριο ενέκρινε το αίτημα αυτό βάσει της δικογραφίας. Ο κ. Eker προσέφυγε στο Δικαστήριο του Sinop, το οποίο απέρριψε την έφεσή του βάσει του φακέλου της υπόθεσης. Το κείμενο της απάντησης δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα του κ. Eker.

Βασιζόμενος στα άρθρα 6 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη), 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής), 10 (ελευθερία της έκφρασης) και στο 13 (δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής), ο κ. Eker καταγγέλλει την έλλειψη διεξαγωγής ακροαματικής διαδικασίας ενώπιον των δικαστηρίων, την ανεπαρκή εκτίμηση της υπόθεσης από αυτά  και το γεγονός ότι αναγκάστηκε να δημοσιεύσει το κείμενο το οποίο διορθώνει το άρθρο του, το οποίο ισχυρίζεται ότι έβλαψε τη φήμη του και υπονόμευσε την αξιοπρέπειά του και συνιστούσε παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασής του.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Α) Άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα δίκαιης δίκης)

α) Μη διεξαγωγή Ακροαματικής Διαδικασίας

Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι ο δημόσιος χαρακτήρας των διαδικασιών αποτελεί θεμελιώδη αρχή, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 6 § 1 της Σύμβασης, αλλά ότι η υποχρέωση διεξαγωγής δημόσιας ακρόασης δεν ήταν απόλυτη. Σημείωσε επίσης ότι το δικαίωμα απάντησης αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του τουρκικού νομικού συστήματος, το οποίο προέβλεπε την υποβολή ένδικων μέσων και από τους δυο διαδίκους (τόσο από την Ένωση των μέσων μαζικής ενημέρωσης, όσο και από το πρόσωπο το οποίο επιθυμεί να δημοσιευτεί η απάντηση).

Στην περίπτωση αυτή, η Ένωση Δημοσιογράφων της Sinop είχε υποβάλει αίτηση στο Ειρηνοδικείο επιδιώκοντας τη δημοσίευση της απάντησης. Ο Ε. Eker δεν είχε τη δυνατότητα να συμμετάσχει στις διαδικασίες αυτές σύμφωνα με το άρθρο 14 του Ν. 5187. Ωστόσο, είχε τη δυνατότητα να ασκήσει έφεση. Το Ειρηνοδικείο και το δευτεροβάθμιο δικαστήριο εξέτασαν αντιστοίχως το αίτημα της Ένωσης αναφορικά με τη δημοσίευση και τη προσφυγή του κ. Eker, βάσει της δικογραφίας και χωρίς να διεξάγει ακροαματική διαδικασία. Το ζήτημα που πρέπει να καθοριστεί από τα δικαστήρια ήταν κατά πόσο η τιμή και η αξιοπρέπεια  της ένωσης,  έχει υποστεί βλάβη και αν δικαιούται να ασκήσει το δικαίωμα της απάντησης. Στη συνέχεια, τα δικαστήρια έπρεπε να εξετάσουν το περιεχόμενο της απάντησης (για να βεβαιωθούν ότι δεν περιέχει τίποτα που να ισοδυναμεί με αδίκημα και να μην παραβιάζει τα δικαιώματα τρίτων) και τη μορφή του (για να διασφαλίσουν ότι η απάντηση δεν θα ήταν μεγαλύτερη από το άρθρο που προτίθετο να διορθώσει).

Το Δικαστήριο θεώρησε ότι τα ζητήματα αυτά, θα μπορούσαν να εξεταστούν και να προσδιοριστούν επαρκώς με βάση τις παρατηρήσεις των αντιδίκων και των εγγράφων που υπέβαλαν. Στην προκειμένη περίπτωση δεν υπήρχε κανένα ζήτημα αξιοπιστίας που να απαιτεί προφορική παρουσίαση των αποδεικτικών στοιχείων ή διασταυρούμενη εξέταση μαρτύρων. Το Δικαστήριο διαπίστωσε συναφώς ότι διεξήχθησαν χωριστά οι διαδικασίες  σχετικά με το δικαίωμα απάντησης, κατά την οποία η ακρίβεια των ισχυρισμών θα μπορούσε να ελεγχθεί με την αυστηρή τήρηση της αρχής της αντιδικίας. Ο στόχος των διαδικασιών του δικαιώματος της απάντησης σε αυτό το στάδιο ήταν να εξασφαλιστεί μια ισορροπία μεταξύ της κριτικής που στρέφεται εναντίον ενός ατόμου και της έννομης προστασίας που επιδιώκει.

Επιπλέον, οι διαδικασίες σχετικά με το δικαίωμα απάντησης στο πλαίσιο του τουρκικού δικαίου εντάσσονταν σε μια  εξαιρετική διαδικασία έκτακτης ανάγκης στην οποία το Ειρηνοδικείο έπρεπε να αποφανθεί επί των αιτήσεων διαταγών δημοσίευσης βάσει του δικαιώματος απάντησης εντός τριών ημερών και το δευτεροβάθμιο δικαστήριο είχε τρεις ημέρες για  αποφανθεί επί οποιασδήποτε προσφυγής κατά της διαταγής δημοσίευσης. Επομένως, η ταχύτητα και η ετοιμότητα  αποτελούσαν βασικά στοιχεία της διαδικασίας σχετικά με το δικαίωμα απάντησης, και η απαίτηση από τα εθνικά δικαστήρια να εξετάσουν ταχύτατα τις υποθέσεις σχετικά με τη δημοσίευση μιας απάντησης θα μπορούσε να θεωρηθεί αναγκαία και δικαιολογημένη, προκειμένου να καταστεί δυνατή η αμφισβήτηση αναληθών πληροφοριών που δημοσιεύονται στα μέσα ενημέρωσης, και να εξασφαλίσει πληθώρα απόψεων στην ανταλλαγή ιδεών για θέματα γενικού ενδιαφέροντος. Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι η είδηση ​​είναι ένα φθαρτό εμπόρευμα και ότι η καθυστέρηση της δημοσίευσής της, ακόμη και για σύντομο χρονικό διάστημα, θα μπορούσε να της στερήσει την αξία και το ενδιαφέρον της.

Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι, εν προκειμένω, στο πλαίσιο της διαδικασίας που αφορούσε το δικαίωμα απάντησης, όπου τα νομικά ζητήματα δεν ήταν ιδιαίτερα περίπλοκα και τα εθνικά δικαστήρια είχαν κληθεί να αποφασίσουν άμεσα, το γεγονός ότι είχαν διαμορφώσει τη γνώμη τους με βάση τη δικογραφία, χωρίς διεξαγωγή ακροαματικής διαδικασίας, δε παραβίαζε τις απαιτήσεις του άρθρου 6 παρ. 1 όσον αφορά τον προφορικό και δημόσιο χαρακτήρα των διαδικασιών. Συνεπώς, δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης λόγω της έλλειψης ακρόασης ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων.

β) Λοιπές καταγγελίες

Το Δικαστήριο διαπίστωσε τις εναπομένουσες καταγγελίες του κ. Eker σύμφωνα με το άρθρο 6 § 1 της Σύμβασης προδήλως αβάσιμες και απορρίφθηκαν σύμφωνα με το άρθρο 35 παρ. 3 και 4 της Σύμβασης.

Β) Άρθρο 10 (ελευθερία έκφρασης)

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η δημοσίευση της απάντησης της Ένωσης Δημοσιογράφων αφορούσε το δικαίωμα άσκησης της ελευθερίας της έκφρασης. Διαπίστωσε επίσης ότι η απαίτηση του κ. Eker να δημοσιεύσει την απάντηση συνιστούσε παρέμβαση στο δικαίωμά του για ελευθερία της έκφρασης. Αυτή η παρέμβαση προβλεπόταν από το νόμο και επιδίωκε τον θεμιτό σκοπό της προστασίας της φήμης και των δικαιωμάτων τρίτων. Το Δικαστήριο διευκρίνισε περαιτέρω ότι ο στόχος του δικαιώματος απάντησης ήταν να παρέχει σε όλα τα πρόσωπα τη δυνατότητα να προστατευθούν από συγκεκριμένες δηλώσεις ή απόψεις που διαδίδονται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που θα μπορούσαν να είναι επιβλαβή για την ιδιωτική τους ζωή, την τιμή ή την αξιοπρέπειά τους.

Όσον αφορά το κατά πόσο η παρέμβαση ήταν απαραίτητη, το Δικαστήριο επανέλαβε ότι, σε μια δημοκρατική κοινωνία, το δικαίωμα απάντησης αποτελούσε εγγύηση της πολυφωνίας των πληροφοριών, το οποίο έπρεπε να γίνεται σεβαστό. Στην παρούσα υπόθεση ο κ. Eker κλήθηκε να δημοσιεύσει ένα κείμενο από την ένωση δημοσιογράφων Sinop, απαντώντας στις επικρίσεις των ηγετών της. Το κείμενο είχε δώσει λεπτομέρειες σχετικά με τη λειτουργία του συλλόγου και την εργασία των μελών του και παρείχε απαντήσεις στις ερωτήσεις που έθετε ο κ. Eker στο άρθρο του. Περιείχε επίσης κριτική ως προς το πρόσωπο του κ. Eker και  υποβόσκουσα κριτική σχετικά με την επαγγελματική του ακεραιότητα. Εντούτοις, τα εθνικά δικαστικά όργανα είχαν κρίνει ότι το εν λόγω κείμενο σχετίζονταν με το άρθρο του κ. Eker και δεν περιείχε τίποτα που θα μπορούσε να αποτελέσει αδίκημα. Συναφώς, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι, κατά την άσκηση του εποπτικού ρόλου του, ο ρόλος του Δικαστηρίου δεν ήταν να υποκαταστήσει τα εθνικά δικαστήρια, αλλά να επανεξετάσει, υπό το πρίσμα της υπόθεσης ως σύνολο, κατά πόσο οι αποφάσεις που έλαβαν βάσει της εξουσίας εκτιμήσεώς τους, ήταν συμβατές με τις διατάξεις της Σύμβασης.

Στην προκειμένη περίπτωση, κατά την άποψη του Δικαστηρίου, τα εγχώρια δικαστήρια πέτυχαν μία δίκαιη ισορροπία μεταξύ του δικαιώματος του κ. Ε. Eker αναφορικά με το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης και του δικαιώματος του σε σχέση με τη προστασία της φήμης του. Παρόλο που η απάντηση περιείχε πιθανώς αρνητικά σχόλια σχετικά με τον κ. Eker, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν είχε υπερβεί τα όρια της επιτρεπτής κριτικής. Εξάλλου, ο τόνος της απάντησης ήταν ουσιαστικά παρόμοιος με εκείνον που χρησιμοποίησε ο κ. Eker στο άρθρο του. Επιπλέον, η επίμαχη δημοσίευση ήταν ανάλογη προς τον σκοπό, δεδομένου ότι ο κ. Eker δεν είχε την υποχρέωση να τροποποιήσει το περιεχόμενο του άρθρου του. Επιπλέον, τίποτα δεν τον εμπόδιζε να ξαναδημοσιεύσει την δική του εκδοχή των  γεγονότων. Συνεπώς, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 10 της Σύμβασης (επιμέλεια echrcaselaw.com).

 


ECHRCaseLaw
Close Popup

Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε καλύτερη εμπειρία στο διαδίκτυο. Συμφωνώντας, αποδέχεστε τη χρήση των cookies σύμφωνα με την Πολιτική Cookies.

Close Popup
Privacy Settings saved!
Ρυθμίσεις Απορρήτου

Όταν επισκέπτεστε μία ιστοσελίδα, μπορεί να λάβει κάποιες βασικές πληροφορίες από τον browser σας, κατά βάση υπό τη μορφή cookies. Εδώ μπορείτε να ρυθμίσετε τη συγκατάθεσή σας σε όλα αυτά.

These cookies allow us to count visits and traffic sources, so we can measure and improve the performance of our site.

Google Analytics
We track anonymized user information to improve our website.
  • _ga
  • _gid
  • _gat

Απορρίψη όλων των υπηρεσιών
Save
Δέχομαι όλες τις υπηρεσίες