Έλλειψη αμεροληψίας δικαστηρίου όταν σε δίκη για αποκάλυψη κρατικών μυστικών το 1/3 των ενόρκων είχαν σχέση με μυστικές υπηρεσίες!

ΑΠΟΦΑΣΗ

Danilov κατά Ρωσίας 01.12.2020 (αριθ. προσφ. 88/05)

βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ένορκοι, αρχή της αμεροληψίας και δικαίωμα εξέτασης μαρτύρων.

Διάσημος φυσικός κρίθηκε ένοχος για προδοσία για αποκάλυψη κρατικών μυστικών. Ο προσφεύγων παραπονέθηκε για μεροληψία των ενόρκων και ότι οι περιορισμοί του κατά την εξέταση των μαρτύρων είχαν ως αποτέλεσμα να μην έχει πρόσβαση σε δίκαιη δίκη.

Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι στη σύνθεση του σώματος των ενόρκων εντοπίστηκαν ζητήματα  μεροληψίας καθώς 4 από τους 12  ενόρκους έφεραν «κρατικά πιστοποιητικά ασφαλείας». Το εθνικό δικαστήριο θα έπρεπε επομένως να έχει εξετάσει διεξοδικά αυτό το θέμα. Η αποτυχία των δικαστηρίων να το πράξουν παραβίασε την ΕΣΔΑ.

Επιπλέον, το Στρασβούργο διαπίστωσε ότι δεν δόθηκε στον προσφεύγοντα το δικαίωμα να εξετάσει τους πραγματογνώμονες που είχαν συντάξει εκθέσεις εναντίον του για τη φύση των πληροφοριών που αποκάλυψε. Αυτή η αποτυχία των εθνικών δικαστηρίων είχε ως αποτέλεσμα να μη διέπεται η δίκη του προσφεύγοντος από τις κατάλληλες εγγυήσεις «ισότητας των όπλων» και «διαδικασίας κατ’ αντιμωλία».

Παραβίαση του άρθρου 6 §§ 1 και 3 (δ) (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και δικαίωμα εξέτασης μαρτύρων) της ΕΣΔΑ.

Αδυναμία συμμόρφωσης της Ρωσίας με το άρθρο 38 (υποχρέωση παροχής των αναγκαίων διευκολύνσεων για την εξέταση της υπόθεσης) λόγω της άρνησης παροχής των εγγράφων που ζήτησε το ΕΔΔΑ.

Το ΕΔΔΑ επιδίκασε ποσό 21.100 ευρώ για ηθική βλάβη.

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 6

Άρθρο 38

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Ο προσφεύγων Valentin Vladimirovich Danilov, είναι Ρώσος υπήκοος που γεννήθηκε το 1948 και ζει στο Νοβοσιμπίρσκ (Ρωσία).

Ο προσφεύγων είναι διάσημος φυσικός και το επίδικο χρονικό διάστημα ήταν επικεφαλής του Κέντρου Θερμοφυσικής στο Κρατικό Τεχνικό Πανεπιστήμιο Krasnoyarsk. Το 2000, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας «FSB» ξεκίνησε ποινική έρευνα σχετικά με το πρόσωπό του, αποδίδοντάς του τελικά κατηγορίες για προδοσία. Κατηγορήθηκε για αποκάλυψη κρατικών μυστικών κατά τη διάρκεια συνεργασίας του με Κινέζους ακαδημαϊκούς.

Κατά τη διάρκεια τεσσάρων διαδικασιών, ο προσφεύγων αρνήθηκε σταθερά ότι οι πληροφορίες που δόθηκαν αποτελούσαν κρατικά μυστικά. Μετά από μία σειρά διαδικασιών, κρίθηκε ένοχος από το Περιφερειακό Δικαστήριο του Krasnoyarsk στις 24 Νοεμβρίου 2004 μετά από δίκη η οποία διεξήχθη με συμμετοχή ενόρκων.

Ο προσφεύγων άσκησε ένδικο μέσο κατά της απόφασης της 24ης Νοεμβρίου 2004, αμφισβητώντας, ειδικότερα, την ποιότητα και τα πορίσματα των εκθέσεων των πραγματογνωμόνων, την αδυναμία του να εξετάσει τους πραγματογνώμονες στο δικαστήριο και την αμεροληψία των ενόρκων (τέσσερις από αυτούς διέθεταν κρατικά πιστοποιητικά ασφαλείας) και του δικαστή σε προηγούμενη δίκη, καθώς επίσης διαμαρτυρήθηκε για την άρνηση του Περιφερειακού Δικαστηρίου να εξετάσει μάρτυρες υπεράσπισης. Ο προσφεύγων επίσης υπέβαλε ένσταση για την αντικειμενικότητα του προεδρεύοντος δικαστή. Το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε αρχικά την ένσταση και εν συνεχεία το ένδικο μέσο. Με αυτόν τον τρόπο, επικύρωσε την καταδίκη του προσφεύγοντος και τον καταδίκασε σε κάθειρξη 13 ετών.

Βασιζόμενος στα άρθρα 6 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη), 7 (καμία τιμωρία, χωρίς νόμο) και στο άρθρο 10 (ελευθερία της έκφρασης) της Σύμβασης, ο προσφεύγων παραπονέθηκε ότι ο δικαστής και οι ένορκοι στην ποινική του υπόθεση ήταν προκατειλημμένοι, ότι δεν είχε δίκαιη δίκη και ότι οι πράξεις του δεν ισοδυναμούσαν με προδοσία καθώς οι πληροφορίες που αποκάλυψε ήταν διαθέσιμες μέσω προσβάσιμων πηγών.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Άρθρο 38 (υποχρέωση παροχής των απαραίτητων διευκολύνσεων για εξέταση της υπόθεσης)

Το ΕΔΔΑ κοινοποίησε στην κυβέρνηση την παρούσα προσφυγή στις 2 Φεβρουαρίου 2007 και ζήτησε να δοθούν αντίγραφα όλων των σχετικών εγγράφων στην υπόθεση. Είχε επαναλάβει το αίτημα, δηλώνοντας ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να διαμορφώσει τα έγγραφα όπως επιθυμούσε. Η κυβέρνηση είχε αρνηθεί να παράσχει τα έγγραφα από το φάκελο της ποινικής δικογραφίας και στις δύο περιπτώσεις. Το δικαστήριο σημείωσε ότι στο παρελθόν είχε κρίνει μη ικανοποιητική την εξήγηση της κυβέρνησης ότι δεν  υπήρχε νομική διαδικασία για την παροχή πληροφοριών σε διεθνές όργανο, που είχαν χαρακτηριστεί ως κρατικά μυστικά.

Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι, λόγω αυτής της αποτυχίας, το κράτος δεν εκπλήρωσε τις προϋποθέσεις της ΕΣΔΑ.

Άρθρο 6 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη / δικαίωμα συμμετοχής και εξέτασης μαρτύρων)

Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι «η δικαιοσύνη δεν πρέπει μόνο να αποδίδεται αλλά πρέπει επίσης να φαίνεται ότι αποδίδεται». Συγκεκριμένα, οι φόβοι γύρω από την αμεροληψία των ενόρκων έπρεπε να δικαιολογηθούν αντικειμενικά και θα έπρεπε να εξεταστούν εάν υφίστανται ή όχι.

Τέσσερις (4) από τους 12 ενόρκους διέθεταν «κρατικά πιστοποιητικά ασφαλείας». Ο προσφεύγων  ισχυρίστηκε ότι αυτό θα ήταν αδύνατον αν η επιλογή των ενόρκων ήταν τυχαία. Η κυβέρνηση διαφώνησε. Το Δικαστήριο αμφισβήτησε ότι ένα τέτοιο σώμα θα μπορούσε να είναι αντιπροσωπευτικό. Το Δικαστήριο επισήμανε επίσης ότι το επιχείρημα του προσφεύγοντος αφορούσε άτομα με κρατικά πιστοποιητικά ασφαλείας, οι οποίοι βρίσκονταν στο σώμα ενόρκων στην υπόθεσή του συγκεκριμένα, δεδομένου ότι αφορούσε κατηγορίες προδοσίας και είχε διερευνηθεί από το «FSB», το οποίο παρακολούθησε επίσης άτομα με κρατικά πιστοποιητικά ασφαλείας. Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι παρόλο που το πιστοποιητικό ασφαλείας δεν συνεπάγεται μεροληψία, ωστόσο η ύπαρξή του απαιτούσε την ενδελεχή εξέταση του θέματος από τον δικαστή. Ο δικαστής στην υπόθεση είχε απορρίψει τα αιτήματα του προσφεύγοντος για τυπικούς λόγους.

Οι αρχές δεν κατάφεραν να διαφυλάξουν τον προσφεύγοντα από αντικειμενικά αιτιολογημένες ανησυχίες σχετικά με τη αμεροληψία του σώματος ενόρκων, κατά παράβαση του άρθρου 6 § 1 της ΕΣΔΑ.

Όσον αφορά την εξέταση μαρτύρων, ο προσφεύγων ζήτησε να εξετάσει εκ νέου τους 10 πραγματογνώμονες που είχαν εκπονήσει τις βασικές εκθέσεις που τελικά οδήγησαν στην καταδίκη του, και να καλέσει 17 τεχνικούς συμβούλους προς υπεράσπισή του. Τα αιτήματά του  απορρίφθηκαν. Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι μια δίκαιη δίκη συνεπάγεται να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει και να εξετάσει μάρτυρες ενώπιον δικαστή. Το Δικαστήριο ήταν πεπεισμένο ότι  ο προσφεύγων είχε εκδηλώσει την επιθυμία του να το πράξει ενώπιον  των εθνικών δικαστηρίων. Η αποτυχία του εθνικού δικαστηρίου να επιτρέψει την αντεξέταση είχε επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τα δικαιώματά του, ιδίως του δικαιώματος να αμφισβητήσει  τις πραγματογνωμοσύνες.  Αυτή η αποτυχία των εθνικών δικαστηρίων είχε ως αποτέλεσμα να μη διέπεται η δίκη του προσφεύγοντος από τις κατάλληλες εγγυήσεις «ισότητας των όπλων» και «διαδικασίας κατ’ αντιμωλία».

Υπήρξε συνεπώς παραβίαση των δικαιωμάτων της Σύμβασης.

Λοιπά άρθρα

Το Δικαστήριο δεν θεώρησε απαραίτητο να εξετάσει χωριστά τις καταγγελίες του προσφεύγοντος σύμφωνα με τα άρθρα 7 και 10, καθώς το κεντρικό ζήτημα – εάν ο προσφεύγων είχε αποκαλύψει κρατικά μυστικά – σχετίζονταν κατά πόσον ο προσφεύγων μπόρεσε να αμφισβητήσει τα συμπεράσματα των πραγματογνωμόνων σχετικά με τη φύση των πληροφοριών στην υπόθεση, το οποίο το Δικαστήριο είχε ήδη διαπιστώσει ότι  οι εγχώριες αρχές του αρνήθηκαν το δικαίωμα να πράξει.

Δίκαιη  ικανοποίηση (άρθρο 41)

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ρωσία έπρεπε να καταβάλει στον προσφεύγοντα 21.100 ευρώ για ηθική βλάβη.


ECHRCaseLaw
Close Popup

Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε καλύτερη εμπειρία στο διαδίκτυο. Συμφωνώντας, αποδέχεστε τη χρήση των cookies σύμφωνα με την Πολιτική Cookies.

Close Popup
Privacy Settings saved!
Ρυθμίσεις Απορρήτου

Όταν επισκέπτεστε μία ιστοσελίδα, μπορεί να λάβει κάποιες βασικές πληροφορίες από τον browser σας, κατά βάση υπό τη μορφή cookies. Εδώ μπορείτε να ρυθμίσετε τη συγκατάθεσή σας σε όλα αυτά.

These cookies allow us to count visits and traffic sources, so we can measure and improve the performance of our site.

Google Analytics
We track anonymized user information to improve our website.
  • _ga
  • _gid
  • _gat

Απορρίψη όλων των υπηρεσιών
Save
Δέχομαι όλες τις υπηρεσίες