Δεν ευθύνεται το ειδησεογραφικό ιστολόγιο (site) για το περιεχόμενο των ενεργών συνδέσμων (link) που είναι συνδεδεμένο. Η καταδίκη του ιστολογίου για το δυσφημιστικό περιεχόμενο ενεργού συνδέσμου, παρεμποδίζει την διάδοση των πληροφοριών στο διαδίκτυο και παραβιάζει την ελευθερία έκφρασης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Magyar Jeti Zrt κατά Ουγγαρίας της 4.12.2018 (αριθ. προσφ. 11257/16)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Δημοσίευση ειδησεογραφικού διαδικτυακού άρθρου σχετικά με ένα περιστατικό ρατσιστικής βίας κατά μαθητών Ρομά. Τοποθέτηση στο άρθρο ενός ενεργού συνδέσμου (link), ο οποίος αργότερα αποδείχτηκε ότι περιείχε δυσφημιστικό περιεχόμενο για μέλη πολιτικού κόμματος. Καταδίκη της ιδιοκτήτριας εταιρείας του δημοσιογραφικού ιστολογίου για δυσφήμηση. Σημασία των links στην ομαλή λειτουργία του Διαδικτύου. Το ζήτημα της ευθύνης για το περιεχόμενο της ενεργούς σύνδεσης (link), απαιτούσε αξιολόγηση κατά περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη μεταξύ άλλων το κατά πόσο ο δημοσιογράφος ενστερνίζονταν ή διέδιδε το αμφισβητούμενο περιεχόμενο ή αν γνώριζε ότι αυτό είναι δυσφημιστικό. Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι ο ουγγρικός νόμος περί «αντικειμενικής ευθύνης» για τη διάδοση δυσφημιστικών ειδήσεων, απέκλειε τη δυνατότητα οιασδήποτε ουσιαστικής εκτίμησης της ελευθερίας έκφρασης της εταιρείας. Η αντικειμενική ευθύνη για τη χρήση του link θα μπορούσε να υπονομεύσει τη ροή πληροφοριών στο διαδίκτυο, αποτρέποντας τους συντάκτες και τους εκδότες να χρησιμοποιούν τέτοιους συνδέσμους εάν οι ίδιοι δεν μπορούν να ελέγχουν το περιεχόμενο των πληροφοριών τους, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η ελευθερία έκφρασης στο διαδίκτυο. Αδικαιολόγητος περιορισμός της ελευθερίας έκφρασης της δημοσιογραφικής εταιρείας κατά παράβαση του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα εταιρία, Magyar Jeti Zrt, είναι εταιρία περιορισμένης ευθύνης και υπάγεται στο ουγγρικό δίκαιο.
Η εταιρεία διευθύνει ένα δημοφιλές ιστολόγιο ειδήσεων που ονομάζεται www.444.hu. Τον Σεπτέμβριο του 2013 η ιστοσελίδα δημοσίευσε ένα άρθρο σχετικά με ένα περιστατικό στο χωριό Konyár, κοντά στα σύνορα με τη Ρουμανία, όπου μια ομάδα μεθυσμένων οπαδών ποδοσφαίρου είχε σταματήσει έξω από ένα σχολείο στο οποίο φοιτούσαν μαθητές Ρομά, και άρχιζαν να φωνάζουν ρατσιστικά σχόλια.
Το άρθρο περιελάμβανε έναν υπερσύνδεσμο που οδηγούσε σε μια συνέντευξη, η οποία αναρτήθηκε στο YouTube από ένα άλλο μέσο μαζικής ενημέρωσης, στο οποίο μιλούσε ο αρχηγός της τοπικής ομάδας των Ρομά της Konyár και ένας γονέας. Στη συνέντευξη ο αρχηγός της κοινότητας ισχυρίστηκε ότι οι οπαδοί ήταν μέλη του πολιτικού κόμματος Jobbik, δηλώνοντας: «το Jobbik ήρθε» και «επιτέθηκε εναντίον του σχολείου, το Jobbik επιτέθηκε».
Τον Οκτώβριο, το Jobbik κατέθεσε μήνυση κατά οκτώ φυσικών και νομικών προσώπων, μεταξύ των οποίων κατά του ηγέτη της κοινότητας, του μέσου που του πήρε συνέντευξη, της προσφεύγουσας εταιρείας και άλλων εταιρειών μέσων ενημέρωσης.
Τον Μάρτιο του 2014, το Ανώτατο Δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι δηλώσεις του αρχηγού της κοινότητας ήταν δυσφημιστικές καθώς είχε ψευδώς ισχυριστεί ότι η πολιτική ομάδα Jobbik συμμετείχε στο περιστατικό. Το Δικαστήριο έκρινε επίσης ότι η προσφεύγουσα εταιρεία και άλλα μέσα ενημέρωσης είχαν «αντικειμενική ευθύνη» καθώς είχαν διαδώσει δυσφημιστικές δηλώσεις και δεν είχε σημασία αν το έκαναν καλή τη πίστη ή κακόπιστα.
Η δικαστική απόφαση διέτασσε την προσφεύγουσα εταιρία να δημοσιεύσει αποσπάσματα της στην ιστοσελίδα www.444.hu και να αφαιρέσει τον σύνδεσμο του βίντεο YouTube από το άρθρο.
Η απόφαση κατέστη αμετάκλητη μετά την άσκηση όλων των επιτρεπόμενων ενδίκων μέσων.
Στα ένδικα μέσα που άσκησε, η καταγγέλλουσα εταιρεία παραπονέθηκε για το γεγονός ότι ουσιαστικά σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα μια εταιρεία ΜΜΕ θα μπορούσε να θεωρηθεί υπεύθυνη για δυσφήμηση για τις δηλώσεις τρίτου μέρους, ακόμη και αν η εταιρεία είχε συντάξει ένα προσεγμένο και αμερόληπτο άρθρο σχετικά με θέμα δημοσίου ενδιαφέροντος. Ισχυρίστηκε επίσης ότι τα Δικαστήρια δεν εξέτασαν αν οι εκδότες είχαν ακολουθήσει τους ηθικούς και επαγγελματικούς δεοντολογικούς κανόνες της δημοσιογραφίας, αλλά μόνο αν είχαν διαδώσει μια ψευδή δήλωση.
Τα εθνικά δικαστήρια δεν έκαναν δεκτές τις αιτιάσεις της προσφεύγουσας.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο υπογράμμισε τη σημασία των ενεργών links για την ομαλή λειτουργία του Διαδικτύου, καθιστώντας τις πληροφορίες διαθέσιμες μέσω αυτών. Σχετικά με τη δημοσιογραφία, οι συνδέσεις αυτές είναι διαφορετικές από άλλες παραδοσιακές πράξεις δημοσίευσης, καθώς δεν παρουσίαζαν περιεχόμενο ή δεν το γνωστοποιούσαν, αλλά κατηύθυναν τους χρήστες σε πληροφορίες που διατίθεντο από διαφορετική πηγή ή εφιστούσαν την προσοχή των αναγνωστών στις εν λόγω πληροφορίες.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα είναι ότι κάποιος που δημοσίευε έναν ενεργό σύνδεσμο (link) δεν έλεγχε το περιεχόμενο των πληροφοριών και οι εν λόγω πληροφορίες θα μπορούσαν να αλλάξουν στη συνέχεια. Το περιεχόμενο πίσω από έναν σύνδεσμο είχε επίσης διατεθεί ήδη από τον αρχικό εκδότη, παρέχοντας απεριόριστη πρόσβαση στο κοινό.
Με βάση αυτές τις εκτιμήσεις, το Δικαστήριο δεν συμφώνησε με την προσέγγιση της ουγγρικής δικαιοσύνης, η οποία εξίσωνε την δημοσίευση ενεργού συνδέσμου (link) με τη διάδοση δυσφημιστικών πληροφοριών, οδηγώντας έτσι σε αντικειμενική ευθύνη. Αντίθετα, το ζήτημα της ευθύνης αυτής, στο πλαίσιο του άρθρου 10, απαιτούσε ατομική αξιολόγηση, λαμβάνοντας υπόψη διάφορα στοιχεία.
Στη συνέχεια το ΕΔΔΑ προσδιόρισε πέντε τέτοια κριτήρια:
α) εάν ο δημοσιογράφος ενστερνίζονταν το αμφισβητούμενο περιεχόμενο,
β) εάν διέδιδε το περιεχόμενο χωρίς να το εγκρίνει,
γ) εάν ο δημοσιογράφος απλώς δημοσίευσε έναν ενεργό σύνδεσμο, χωρίς να ενστερνίζεται το περιεχόμενο ή να το επαναλαμβάνει,
δ) εάν ο δημοσιογράφος γνώριζε, ή θα μπορούσε να γνωρίζει ότι το περιεχόμενο ήταν δυσφημιστικό ή αλλιώς παράνομο, και
ε) εάν ο δημοσιογράφος ενήργησε με καλή πίστη, σεβόμενος τη δημοσιογραφική δεοντολογία και άσκησε τη δέουσα επιμέλεια της υπεύθυνης δημοσιογραφίας.
Το Δικαστήριο του Στρασβούργου επισήμανε ότι το άρθρο της προσφεύγουσας εταιρίας απλώς ανέφερε ότι η συνέντευξη του αρχηγού της κοινότητας ήταν διαθέσιμη στο YouTube και ανάρτησε έναν ενεργό σύνδεσμο (link), χωρίς κάποιο σχόλιο, χωρίς να επαναλαμβάνει το περιεχόμενο ή να κάνει αναφορά στο πολιτικό κόμμα. Το άρθρο δεν έκανε καμία αναφορά για το αν τα σχόλια του αρχηγού της κοινότητας ήταν αληθινά ή όχι, και δεν αποτελούσε επιδοκιμασία του περιεχομένου του link.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι δεν ήταν προφανές για τον δημοσιογράφο, ο οποίος δημοσίευσε τον ενεργό σύνδεσμο (link) ότι οδηγούσε σε δυσφημιστικό περιεχόμενο. Στο στάδιο αυτό δεν υπήρξε απόφαση επί του θέματος και δεν ήταν δυνατό από την αρχή να θεωρηθεί ότι οι δηλώσεις ήταν σαφώς παράνομες. Επί πλέον, οι πολιτικοί ή τα πολιτικά κόμματα όφειλαν να αποδέχονται ευρύτερα όρια αποδεκτής κριτικής.
Τέλος, το Δικαστήριο σημείωσε ότι το ουγγρικό δίκαιο, όπως ερμηνεύθηκε από τα δικαστήρια, δεν προέβλεπε κανέναν έλεγχο της τήρησης των δικαιωμάτων της προσφεύγουσας εταιρείας υπό το πρίσμα της ελευθερίας της έκφρασης του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ, σε μια κατάσταση στην οποία ένας τέτοιος έλεγχος ήταν πολύ σημαντικός, δεδομένης της συζήτησης επί ενός θέματος δημοσίου ενδιαφέροντος. Η διαπίστωση ότι ο ενεργός σύνδεσμος (link) ισοδυναμεί με διάδοση πληροφοριών που συνεπάγονται αντικειμενική ευθύνη σημαίνει ότι δεν υπήρξε εξισορρόπηση των δικαιωμάτων των μερών βάσει του άρθρου 8 και του άρθρου 10.
Αυτή η αντικειμενική ευθύνη θα μπορούσε να έχει αρνητικές συνέπειες στη ροή πληροφοριών στο Διαδίκτυο επιβάλλοντας στους συντάκτες, στους εκδότες και στους κατόχους ειδησεογραφικών sites να απέχουν από την ανάρτηση ενεργών συνδέσμων (links) με υλικό του οποίου το περιεχόμενο δεν μπορούν να ελέγξουν. Αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα την ελευθερία της έκφρασης στο Διαδίκτυο.
Συνολικά, η προσφεύγουσα εταιρεία υπέστη δυσανάλογο περιορισμό του δικαιώματός της ελευθερίας της έκφρασης και υπήρξε παραβίαση των δικαιωμάτων του άρθρου 10.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ουγγαρία πρέπει να καταβάλει στην προσφεύγουσα εταιρία ποσό 597,04 ευρώ ως αποζημίωση και 4.149,39 ευρώ για δικαστικά έξοδα και δαπάνες.
Μειοψηφούσα γνώμη
Ο δικαστής Pinto de Albuquerque εξέφρασε σύμφωνη γνώμη, η οποία επισυνάπτεται στην απόφαση(επιμέλεια echrcaselaw.com).
