Αίτημα γονέων να μαθαίνουν τα παιδιά τους κουρδικά στα δημόσια σχολεία, η ποινικοποίηση ενεργειών που δεν προβλέπεται στο εσωτερικό δίκαιο και η ελευθερία της έκφρασης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Döner κ.α. κατά Τουρκίας της 07-03-2017 (αρ. προσφ. 29994/02)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Διδασκαλία κουρδικών σε δημόσια σχολεία. Νομιμότητα κράτησης. Ελευθερία έκφρασης. Οι προσφεύγοντες ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη και έστελναν τα παιδιά τους σε δημόσια δημοτικά σχολεία. Η υπόθεση αφορούσε την ποινική δίωξη που ασκήθηκε εναντίον τους για υποβοήθηση και υποκίνηση του PKK (Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν), αφού οι προσφεύγοντες είχαν υποβάλλει αίτημα, να διδάσκονται τα κουρδικά στα σχολεία των παιδιών. Η υποβολή αυτού του αιτήματος είχε σαν αποτέλεσμα να ξεκινήσει εναντίον τους ποινική διαδικασία, στο πλαίσιο της οποίας μάλιστα ορισμένοι εξ αυτών κρίθηκαν προφυλακιστέοι Όταν έγινε η δίκη οι προσφεύγοντες αθωώθηκαν. Οι προσφεύγοντες κατήγγειλαν ειδικότερα σύμφωνα με το άρθρο 5 §§ 3 και 4 (δικαίωμα στην ελευθερία) ότι δεν είχαν παρουσιαστεί άμεσα ενώπιον δικαστή και ότι δεν υπήρχαν αποτελεσματικά ένδικα μέσα ώστε να αμφισβητήσουν τη νομιμότητα της σύλληψης και της κράτησής τους. Επίσης κατήγγειλαν δυνάμει του Άρθρου 5 § 5, ότι δεν είχαν κανένα δικαίωμα αποζημίωσης βάσει του εθνικού δικαίου σε σχέση με τις εν λόγω καταγγελίες. Εν τέλει, στηριζόμενοι κατ’ ουσίαν στο άρθρο 10 (ελευθερία έκφρασης), υποστήριξαν ότι ασκήθηκε ποινική δίωξη εναντίον τους, εξαιτίας της χρήσης του συνταγματικού τους δικαιώματος υποβολής αιτήματος, παρά την απουσία διατάξεων εσωτερικού δικαίου που να ποινικοποιεί μια τέτοια συμπεριφορά. Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβιάσεις της Σύμβασης.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 5 §§ 3, 4 και 5
Άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες είναι 20 Τούρκοι υπήκοοι, οι οποίοι γεννήθηκαν μεταξύ του 1953 και 1983. Κατά τον χρόνο των γεγονότων, τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα τη παρούσα προσφυγή, οι προσφεύγοντες ζούσαν στην Κωνσταντινούπολη και οι οποίοι έστελναν τα παιδιά τους σε δημόσια δημοτικά σχολεία. Η υπόθεση αφορούσε την ποινική δίωξη που ασκήθηκε εναντίον τους για υποβοήθηση και υποκίνηση του PKK (Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν), αφού οι προσφεύγοντες είχαν υποβάλλει αίτημα, να διδάσκονται τα κουρδικά στα σχολεία των παιδιών τους.
Τον Δεκέμβριο του 2001, όλοι οι προσφεύγοντες πέρα ενός, υπέβαλαν αίτημα στα Εκπαιδευτικά Παραρτήματα του Bağcılar, Esenler και Kadıköy, να διδάσκονται τα παιδιά τους Κουρδικά. Φαίνεται ότι παρόμοια αιτήματα υποβλήθηκαν και από άλλους γονείς κουρδικής καταγωγής κατά τον εν λόγω χρόνο.
Νωρίς το πρωί της 13.01.2002 αστυνομικοί από την Υπηρεσία Καταπολέμησης της τρομοκρατίας από το παράρτημα Διεύθυνσης Ασφαλείας της Κωνσταντινούπολης πραγματοποίησαν ταυτόχρονη έρευνα στα σπίτια 40 ατόμων, συμπεριλαμβανομένου και αυτών των προσφευγόντων, με την αιτιολογία ότι τα αιτήματα που είχαν υποβάλει είχε γίνει σύμφωνα με τις οδηγίες του ΡΚΚ. Δεν συλλέχτηκαν παράνομα στοιχεία από τα σπίτια των προσφευγόντων, αλλά όλοι συνελήφθησαν και προφυλακίστηκαν. Όταν ρωτήθηκαν, δύο από τους προσφεύγοντες αρνήθηκαν την υποβολή αιτήματος στη διεύθυνση Εκπαίδευσης. Οι υπόλοιποι προσφεύγοντες παραδέχθηκαν την υποβολή αιτήματος, αλλά αρνήθηκαν οποιαδήποτε σχέση με το PKK, δηλώνοντας ότι κίνητρό τους ήταν η επιθυμία τους τα παιδιά τους να μάθουν κουρδικά.
Στις 17.01.2002 όλοι οι προσφεύγοντες αφέθηκαν ελεύθεροι, μετά από ακροαματική διαδικασία ενώπιον δικαστή στο Δικαστήριο Κρατικής Ασφάλειας της Κωνσταντινούπολης. Ο εισαγγελέας άσκησε ένσταση σχετικά με την απόφαση. Την επόμενη ημέρα, το Δικαστήριο Ασφαλείας της Κωνσταντινούπολης έκανε δεκτή την ένσταση του εισαγγελέα αναφορικά με τους επτά προσφεύγοντες, και διέταξε τη σύλληψή τους. Τρεις από τους προσφεύγοντες συνελήφθησαν στις 19 Ιανουαρίου, και προφυλακίστηκαν μέχρις ότου ένα δικαστήριο διέταξε την απελευθέρωσή τους στις 12.02.2002.
Εν τω μεταξύ, ο εισαγγελέας εξέδωσε κατηγορητήριο εναντίον 38 υπόπτων, συμπεριλαμβανόμενων όλων πλην ενός από τους προσφεύγοντες, κατηγορώντας τους για υποβοήθηση και υποκίνηση ένοπλης οργάνωσης. Κατά το κατηγορητήριο οι κατηγορούμενοι είχαν βοηθήσει το ΡΚΚ, συμμετέχοντας σε στρατηγικές μη-βίαιων ενεργειών, πολιτικής ανυπακοής, έχοντας ως στόχο να θέσουν το κράτος σε δυσχερή θέση στο διεθνές προσκήνιο.
Τον Μάιο του 2003 το Δικαστήριο Ασφαλείας της Κωνσταντινούπολης αθώωσε όλους τους κατηγορουμένους, καθώς δεν βρέθηκαν εγκληματικά στοιχεία στις ενέργειές τους και δεν υπήρχε άλλο στοιχείο που να επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς εναντίον τους.
Οι προσφεύγοντες κατήγγειλαν ειδικότερα σύμφωνα με το άρθρο 5 §§ 3 και 4 (δικαίωμα στην ελευθερία) ότι δεν είχαν παρουσιαστεί άμεσα ενώπιον δικαστή και ότι δεν υπήρχαν αποτελεσματικά ένδικα μέσα ώστε να αμφισβητήσουν τη νομιμότητα της σύλληψης και της κράτησής τους. Επίσης κατήγγειλαν δυνάμει του Άρθρου 5 § 5, ότι δεν είχαν κανένα δικαίωμα αποζημίωσης βάσει του εθνικού δικαίου σε σχέση με τις εν λόγω καταγγελίες. Εν τέλει, στηριζόμενοι κατ’ ουσίαν στο άρθρο 10 (ελευθερία έκφρασης), υποστήριξαν ότι ασκήθηκε ποινική δίωξη εναντίον τους, εξαιτίας της χρήσης του συνταγματικού τους δικαιώματος υποβολής αιτήματος, παρά την απουσία διατάξεων εσωτερικού δικαίου που να ποινικοποιεί μια τέτοια συμπεριφορά.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Παραβίαση του άρθρου 5 §§ 3, 4 και 5, σε σχέση με το σύνολο των προσφευγόντων
Παραβίαση του άρθρου 10 , σε σχέση με όλους τους προσφεύγοντες, εκτός από Yılmaz Yavuz
Το ΕΔΔΑ επιδίκασε ποσό 6.500 ευρώ στον Yılmaz Yavuz και 10.000 ευρώ σε καθένα από τους 19 προσφεύγοντες για ηθική βλάβη και 3.000 ευρώ από κοινού σε όλους τους 20 προσφεύγοντες για τα δικαστικά έξοδα και δαπάνες.
