Η ποινική καταδίκη για ανάρτηση φωτογραφίας ναζιστικού περιεχομένου δεν παραβιάζει την ελευθερία έκφρασης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Nix κατά Γερμανίας 05.04.2018 (αρ. προσφ. 35285/16)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ελευθερία έκφρασης. Ανάρτηση φωτογραφίας του αρχηγού SS με την στολή SS και περιβραχιόνιο με σβάστικα σε ιστολόγιο. Ποινική καταδίκη του αναρτήσαντος από τα Γερμανικά Δικαστήρια. Μη παραβίαση του άρθρου 10 (ελευθερία έκφρασης) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης δεδομένου ότι η ποινική καταδίκη αποτελούσε παρέμβαση «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία».
ΔΙΑΤΑΞΗ
άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Hans Burkhard Nix, είναι Γερμανός υπήκοος, ο οποίος γεννήθηκε το 1954 και ζει στο Μόναχο (Γερμανία).
Η υπόθεση αφορά την ποινική καταδίκη του κ. Nix για την ανάρτηση φωτογραφίας στο ιστολόγιό του το 2014, στην οποία διαφαίνεται ο πρώην αρχηγός των SS Heinrich Himmler με στολή SS και φορώντας ένα περιβραχιόνιο με τη σβάστικα. Τον Ιανουάριο του 2015 το Δικαστήριο του Μονάχου καταδίκασε τον προσφεύγοντα, μεταξύ άλλων, για τη χρήση συμβόλων αντισυνταγματικών (ναζιστικών) οργανώσεων. Το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο κ. Nix δεν είχε αποστασιοποιηθεί σαφώς από την ναζιστική ιδεολογία στην ανάρτηση του και είχε χρησιμοποιήσει την εικόνα για εντυπωσιασμό. Όλα τα ένδικα μέσα που άσκησε κατά της απόφασης αυτής απορρίφθηκαν. Τον Δεκέμβριο του 2015 το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας αρνήθηκε να δεχτεί την συνταγματική του προσφυγή προς εξέταση.
Βασιζόμενος στο άρθρο 10 (ελευθερία έκφρασης), ο κ. Nix διαμαρτύρεται για την ποινική καταδίκη του, υποστηρίζοντας κυρίως ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν έλαβαν υπόψη ότι μέσω της δημοσίευσής του στο blog στόχευε να διαμαρτυρηθεί κατά των διακρίσεων που λάμβαναν χώρα στα σχολεία και στα γραφεία ευρέσεως εργασίας εναντίον παιδιών με μεταναστευτικό υπόβαθρο.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο έκρινε ότι κάθε παρέμβαση στο δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης πρέπει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του άρθρου 10 παρ. 2, ειδικότερα πρέπει να είναι «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία».
Επανέλαβε ότι δεν υπήρχε περιορισμένο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 10 § 2 της Σύμβασης στους περιορισμούς της πολιτικής έκφρασης ή στη συζήτηση επί θεμάτων δημόσιου ενδιαφέροντος. Από την άποψη αυτή, το Δικαστήριο επισήμανε ότι η απόφαση της Γερμανίας να ποινικοποιήσει τη χρήση ναζιστικών συμβόλων έπρεπε να ερμηνευτεί λόγω της ιστορίας της Γερμανίας, αν και η εσωτερική νομοθεσία προέβλεπε εξαίρεση από την ευθύνη για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένου και αν δηλώνονταν σαφέστατα η μη ταύτιση με την εν λόγω ιδεολογία.
Το Δικαστήριο του Στρασβούργου παρατήρησε για πρώτη φορά ότι το σύμβολο που χρησιμοποίησε ο κ. Nix-Ο Himmler σε SS στολή με περιβραχιόνιο μια σβάστικα – δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι έχει άλλο νόημα από εκείνο της ναζιστικής ιδεολογίας (σύγκριση με τις υποθέσεις Vajnai κατά Ουγγαρίας, αριθ. 33629/06, §§ 52 επ., ΕΣΔΑ 2008 και Fratanoló κατά Ουγγαρίας, αριθμ. 29459/10, § 25, 3 Νοεμβρίου 2011, σχετικά με τη χρήση του κόκκινου αστέρος). Στη συνέχεια υποστήριξε ότι ο κ. Nix όφειλε να γνωρίζει την εν λόγω νομοθεσία, κυρίως επειδή είχε καταδικαστεί για τη δημοσίευση φωτογραφίας της Καγκελαρίου Άνγκελας Μέρκελ με ναζιστική στολή και φορώντας σβάστικα και ζωγραφισμένο μουστάκι ίδιο με εκείνου του Χίτλερ περίπου έξι εβδομάδες πριν δημοσιεύσει στο blog το επίδικο άρθρο.
Το ΕΔΔΑ δέχθηκε ότι ο προσφεύγων δεν είχε την πρόθεση να διαδώσει τη ναζιστική ιδεολογία και μάλλον επιθυμούσε να συμβάλει στην έναρξη συζήτησης δημόσιου ενδιαφέροντος, οπότε το ερώτημα που προέκυπτε ήταν αν τα εγχώρια δικαστήρια θα έπρεπε να έχουν εξετάσει το εν λόγω άρθρο blog μαζί με τις άλλες τοποθετήσεις του σχετικά με το γραφείο απασχόλησης και την κόρη του. Ωστόσο, η ανάρτηση δεν περιείχε καμία αναφορά ή ορατή σύνδεση με τις προηγούμενες θέσεις του και δεν ήταν άμεσα κατανοητό για έναν αναγνώστη ότι αποτελούσε συνέχεια των αναρτήσεών του.
Επιπλέον, ο κ. Nix δεν είχε κάνει καμία αναφορά στη καταγωγή και εθνικότητα της κόρης του (Νεπάλ-Γερμανία) ή του γεγονότος ότι ο ίδιος λάμβανε παροχές κοινωνικής πρόνοιας. Δεν ήταν ξεκάθαρο γιατί το αίτημα από το Τμήμα προσωπικού του γραφείου απασχόλησης θα μπορούσε να συγκριθεί με αυτό που είχε συμβεί στο Ναζιστικό καθεστώς.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν θα μπορούσαν επομένως να αμφισβητηθούν όταν συμπέραναν ότι ο κ Nix είχε χρησιμοποιήσει την εικόνα του Himmler με το σβάστικα για «εντυπωσιασμό», στοιχείο που απαιτεί ο νόμος για την ποινική καταδίκη, δηλαδή τη χρήση συμβόλων αντισυνταγματικών οργανώσεων (το αποκαλούμενο «επικοινωνιακό ταμπού»). Η εσωτερική νομολογία ήταν σαφής ότι η χρήση τέτοιων συμβόλων δεν ήταν αρκετή για να απαλλάξει κάποιον από την ποινική ευθύνη και αυτό που απαιτείτο ήταν η σαφής και προφανής εναντίωση με τη ναζιστική ιδεολογία.
Το Δικαστήριο δεν είχε κανένα λόγο να απομακρυνθεί από την εκτίμηση των εθνικών δικαστηρίων ότι ο προσφεύγων δεν είχε σαφώς και προφανώς απορρίψει τη ναζιστική ιδεολογία στην ανάρτησή του. Οι εθνικές αρχές είχαν δώσει σχετικούς και επαρκείς λόγους για να παρεμποδίσουν το δικαίωμά του στην ελευθερία έκφρασης και δεν είχαν υπερβεί το περιθώριο εκτίμησής τους. Η παρέμβαση στα δικαιώματά του βάσει του άρθρου 10 ήταν συνεπώς «Αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία» και η καταγγελία έπρεπε να απορριφθεί ως απαράδεκτη διότι ήταν προδήλως αβάσιμη (επιμέλεια echrcaselaw.com).
