Προσωρινός περιορισμός αλίευσης σπόρου μυδιών με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος
ΑΠΟΦΑΣΗ
O’Sullivan McCarthy Mussel Development Ltd κατά Ιρλανδίας 7.6.2018 (αρ. προσφ. 44460/16)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αλίευση σπόρων μυδιών από την προσφεύγουσα εταιρία. Περιορισμός της αλίευσης σπόρου μυδιών για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κατόπιν απόφασης του Δικαστηρίου της ΕΕ και για λόγους περιβαλλοντολογικούς. Η εταιρεία δεν υπέστη υπερβολική ατομική επιβάρυνση. Δίκαιη ισορροπία μεταξύ των γενικών συμφερόντων της κοινωνίας και της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων. Δεν παραβιάστηκε το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου (προστασία της ιδιοκτησίας). Δεν παραβιάστηκε το άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) διότι η διάρκεια της διαδικασίας δεν ήταν υπερβολική, λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων της υπόθεσης ούτε και το άρθρο 13 (δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής) αφού η εταιρεία δεν εξήγησε με ποιο τρόπο τα διάφορα ένδικα δεν θα ήταν αποτελεσματικά.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου
Άρθρο 6 § 1
Άρθρο 13
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα εταιρία, O’Sullivan McCarthy Mussel Development Ltd, εδρεύει στην Killorglin (Ιρλανδία). Η εταιρεία καλλιεργεί μύδια στο λιμάνι Castlemaine της Ιρλανδίας, που περιλαμβάνει την αλιεία σπόρων μυδιών, δηλαδή μύδια που δεν είναι ώριμα, και τη μετέπειτα καλλιέργεια τους, μια διαδικασία που απαιτεί δύο χρόνια. Οι εμπορικές της δραστηριότητες διεξάγονται υπό τους όρους που καθορίζονται από τον αρμόδιο Υπουργό κάθε χρόνο όταν εκδίδει, μεταξύ άλλων, την άδεια για τα μύδια.
Τον Δεκέμβριο του 2007, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) διαπίστωσε ότι η Ιρλανδία δεν κατάφερε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από δύο οδηγίες της ΕΕ για το περιβάλλον παραλείποντας να προβεί σε αξιολογήσεις των επιπτώσεων της υδατοκαλλιέργειας σε περιοχές που προορίζονται για την προστασία των φυσικών οικοτόπων και των πτηνών. Μέρος των μέτρων έλαβε για να συμμορφωθεί με την απόφαση του εν λόγω δικαστηρίου, η κυβέρνηση απαγόρευσε προσωρινά την αλιεία των σπόρων μυδιών στο λιμάνι κατά τη σεζόν του 2008 εν αναμονή των διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφορικά με τη συμμόρφωση της απόφασης και, στο πλαίσιο αυτό, την ολοκλήρωση των αναγκαίων εκτιμήσεων.
Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι υπέστη σημαντική απώλεια κερδών λόγω αυτών των προσωρινών περιορισμών. Αναφέρθηκε επίσης στο γεγονός ότι είχε αγοράσει νέο σκάφος για ένα εκατομμύριο ευρώ αμέσως πριν τεθούν σε ισχύ οι περιορισμοί.
Η εταιρεία και άλλος τοπικός φορέας κατέθεσαν αγωγή αποζημίωσης έναντι της Κυβέρνησης τον Φεβρουάριο του 2009, η οποία έγινε δεκτή με απόφαση της 31ης Μαΐου 2013, αποζημιώνοντας την προσφεύγουσα εταιρία για τις ζημίες της.
Ωστόσο, το Φεβρουάριο του 2016 το Ανώτατο Δικαστήριο έκανε δεκτή αναίρεση από το κράτος. Η απόφαση ήταν ομόφωνη ανατρέποντας την απόφαση του Δικαστηρίου ότι η εταιρεία είχε δικαιολογημένη προσδοκία ότι θα ήταν ικανή να λειτουργήσει την επιχείρησή της όπως είχε προγραμματιστεί. Το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεψε επίσης, με πλειοψηφία, τη κατώτερη απόφαση του δικαστηρίου ότι το κράτος είχε δείξει «επιχειρησιακή αμέλεια».
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι οι δραστηριότητες της προσφεύγουσας εταιρείας υπόκειντο σε αυστηρούς κανονισμούς, και ότι το Ανώτατο Δικαστήριο είχε αποφανθεί ότι η εταιρεία δεν διέθετε νομική βάση για δικαιολογημένη προσδοκία ώστε να είναι σε θέση να λειτουργήσει ως συνήθως το 2008 μετά την απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ.
Η εταιρεία, ως εμπορικός φορέας εκμετάλλευσης, έπρεπε να γνωρίζει τις σχετικές νομικές διατάξεις στις οποίες η άδεια της υπόκειται και έπρεπε να γνωρίζει, τουλάχιστον από την απόφαση του ΔΕΕ το 2007 ή ακόμη και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας για παραβιάσεις που άσκησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2004, ότι υπήρχε μια πιθανότητα να διακοπεί προσωρινά η δραστηριότητά της. Παρά τον κίνδυνο αυτό, είχε αγοράσει νέο σκάφος τον Μάιο του 2008.
Το Δικαστήριο έλαβε υπόψη τις διαφωνίες μεταξύ της κυβέρνησης και της εταιρείας για την απώλεια κέρδους και κατά πόσο ήταν δυνατό να αποφευχθεί ή να μετριαστεί. Από τα διαθέσιμα στοιχεία δεν μπορούσαν να βεβαιώσουν ότι η απώλεια κερδών για το 2010 ήταν αναπόφευκτη και αδιαμφισβήτητο αποτέλεσμα του προσωρινού κλεισίματος του λιμένα.
Συνολικά, το Δικαστήριο έλαβε υπόψη το γεγονός ότι η εταιρεία δεν έπρεπε να παύσει όλες τις δραστηριότητές της το 2008 και μπόρεσε να τις επαναλάβει πλήρως το 2009. Το κράτος αντιμετώπισε το λιμάνι του Castlemaine ως προτεραιότητα, χρησιμοποιώντας το ως πιλοτική περίπτωση για τη διαπραγμάτευση προσωρινών μέτρων που έγιναν αποδεκτά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στη συνέχεια εφαρμόστηκε και σε άλλες τοποθεσίες. Ήταν το μόνη παραθαλάσσια τοποθεσία η οποία είχε τη δυνατότητα να ανοίξει ξανά για αλιεία μυδιών το 2008, όταν έγινε η πλήρης συμμόρφωση με την απόφαση του ΔΕΕ και τις σχετικές οδηγίες δεν είχαν ακόμη επιτευχθεί.
Το Δικαστήριο εξέτασε επίσης τους στόχους προστασίας του περιβάλλοντος με τους οποίους ο προσωρινός περιορισμός επιδίωκε να συμμορφωθεί, την ισχύς του γενικού συμφέροντος για την κοινότητα και την κοινωνική ανάγκη συμμόρφωσης του κράτους με τις υποχρεώσεις του βάσει της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ. Επιπλέον, η κυβέρνηση αντιμετώπισε ένα σημαντικό καθήκον: ένας δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου ανέφερε ότι η αξιολόγηση της υποχρέωσης επεκτείνονταν σε 140 τόπους όπου διεξήχθησαν αρκετές παραδοσιακές δραστηριότητες κατά παράβαση του δικαίου της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων περίπου 40 θαλάσσιων τοποθεσιών. Η κλίμακα της αποστολής συμμόρφωσης σήμαινε το κράτος απολάμβανε ευρύ περιθώριο εκτίμησης όσον αφορά τον καλύτερο τρόπο συμμόρφωσης. Ο καταγγελλόμενος περιορισμός ήταν προσωρινός και αφορούσε μόνο ένα μέρος της προσφεύγουσας και το 2009 ήταν σε θέση να επαναλάβει τη συνήθη επιχειρηματική δραστηριότητα.
Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εταιρεία δεν υπέστη υπερβολική ατομική επιβάρυνση και ότι το κράτος δεν απέτυχε στις προσπάθειές του να επιτύχει δίκαιη ισορροπία μεταξύ των γενικών συμφερόντων της κοινωνίας και την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων. Για τους λόγους αυτούς δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της Σύμβασης.
Καταλήγοντας στο συμπέρασμα αυτό, το Δικαστήριο απέρριψε το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι έπρεπε να τεκμαίρεται ότι η Ιρλανδία είχε συμμορφωθεί με τη Σύμβαση καθώς η καταγγελία ήταν το αποτέλεσμα της υποχρέωσης εκπλήρωσης νομικής απαίτησης της ΕΕ. Η κυβέρνηση ανέφερε τη νομολογία του Βοσπόρου σχετικά με την «ισοδύναμη προστασία» (Bosphorus Hava Yollari Turizm ve Ticaret Anonim Şirketi κατά Ιρλανδίας). Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι ένα τέτοιο τεκμήριο ισχύει μόνο όταν δεν υπήρχε κανένα περιθώριο ελιγμών για το συγκεκριμένο κράτος μέλος της ΕΕ. Αυτό δεν συνέβη στη παρούσα: η Ιρλανδία έπρεπε να εφαρμόσουν οδηγίες της ΕΕ και όχι κανονισμό της ΕΕ, και οι οδηγίες έδιναν χώρο σχετικά με τον τρόπο επίτευξης του απαιτούμενου νομοθετικού στόχου. Επιπλέον, ήταν σε θέση να διαπραγματευτεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τον τρόπο συμμόρφωσης με την απόφαση του ΔΕΕ. Το Δικαστήριο άφησε ανοικτή την ερώτηση αν μια απόφαση επί παραβάσει του ΔΕΕ θα μπορούσε, υπό άλλες περιστάσεις, να θεωρηθεί ότι δεν αφήνει τέτοιο περιθώριο.
Λοιπά άρθρα
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι αν και η συνολική διάρκεια της διαδικασίας ήταν μακρά, δεν υπήρχε κανένα σημάδι ουσιαστικής καθυστέρησης εκ μέρους των εθνικών δικαστηρίων. Η υπόθεση ήταν πραγματική και νομικά πολύπλοκη και είχε θέσει ορισμένα σημαντικά και καινοτόμα νομικά ζητήματα. Δεδομένου ότι η διάρκεια της διαδικασίας δεν μπορεί να θεωρηθεί υπερβολική, λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων της υπόθεσης, δεν υπήρξε παραβίαση του Άρθρου 6 § 1.
Επίσης, απέρριψε ως απαράδεκτη την καταγγελία της εταιρείας σχετικά με την προβαλλόμενη έλλειψη αποτελεσματικότητας σύμφωνα με το άρθρο 13. Η εταιρεία δεν εξήγησε με ποιο τρόπο τα διάφορα ένδικα μέσα δεν θα ήταν αποτελεσματικά(επιμέλεια echrcaselaw.com).
