Οίκοι ευγηρίας. Αποτελούν προσωπική κατοικία των διαμενόντων; Απαλλάσσονται των εργοδοτικών εισφορών; Οι απαντήσεις του Στρασβούργου
ΑΠΟΦΑΣΗ
Hôpital local Saint-Pierre d’Oléron κ.α. κατά Γαλλίας της 8.11.2018 (αριθμ. προσφ. 18096/12 κλπ.)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Οίκοι ευγηρίας. Εργοδοτικές εισφορές. Έννοια κατοικίας των ενοίκων των οίκων ευγηρίας. Νομοθετική παρέμβαση εν επιδικία.
Στη γαλλική νομοθεσία προβλέπεται ότι οι παρέχοντες υπηρεσίες εξυπηρέτησης ηλικιωμένων κατ΄οίκον απαλλάσσονται των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών. Οι οίκοι ευγηρίας ζήτησαν να απαλλαγούν από τις εργοδοτικές εισφορές αφού ο χώρος φιλοξενίας των ηλικιωμένων αποτελεί «οικία» τους και δεν διαφέρει με την πραγματική ατομική κατοικία. Τα γαλλικά δικαστήρια έκριναν ότι οι χώροι των οίκων ευγηρίας αποτελούν μια μορφή συλλογικής στέγασης που δεν θεωρείται ως κατοικία ατόμου. Ενώ δεν είχε ολοκληρωθεί η υπόθεση στα δικαστήρια ψηφίστηκε νόμος που διευκρίνιζε τον όρο της κατοικίας, που τον προσδιόρισε σε «ιδιωτική κατοικία». Τα προσφεύγοντα νομικά πρόσωπα παραπονέθηκαν για παραβίαση της δίκαιης δίκης λόγω της παρέμβασης του νομοθέτη ενόψει επιδικίας. Το Στρασβούργο έκρινε ότι σκοπός της παρεμβάσεως του νομοθέτη ήταν να αποσαφηνίσει την έννοια της κατοικίας και να επιβεβαιώσει την αρχική πρόθεση του νομοθέτη να απαλλάξει αυτούς που εξυπηρετούσαν ηλικιωμένους στα δικά τους σπίτια ώστε να ενισχύσει τα εξαρτώμενα άτομα να παραμείνουν στα σπίτια τους. Έτσι η παρέμβαση του νομοθέτη ήταν προβλέψιμη και δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους γενικού συμφέροντος. Μη παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 6 § 1
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η υπόθεση προέκυψε μετά από 24 προσφυγές κατά της Γαλλικής Δημοκρατίας που υποβλήθηκαν στο Δικαστήριο από γαλλικά νομικά πρόσωπα σε διαφορετικές ημερομηνίες μεταξύ 20 Μαρτίου 2012 και 19 Ιουνίου 2014.
Τα προσφεύγοντα νομικά πρόσωπα είναι οι μονάδες φροντίδας για ηλικιωμένους (γνωστές ως “EHPAD”), τα νοσοκομεία που περιλαμβάνουν το EHPAD και μια ένωση η οποία διαχειρίζεται κέντρο για άτομα με ειδικές ανάγκες. Το URSSAF είναι ο οργανισμός που συλλέγει και διανέμει τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, οι οποίες αποτελούν την πηγή χρηματοδότησης του καθεστώτος κοινωνικής ασφάλισης.
Τα προσφεύγοντα νομικά πρόσωπα προσέφυγαν στην URSSAF για την επιστροφή των εργοδοτικών εισφορών που καταβλήθηκαν για τους υπαλλήλους τους. Ισχυρίστηκαν ότι παρέχουν υπηρεσίες σε αυτούς που χρειάζονται κατ’ οίκον βοήθεια, οι οποίες απαλλάσσονται από το άρθρο L. 241-10 III του Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλισης.
Τα προσφεύγοντα νομικά πρόσωπα παρατήρησαν ότι, μολονότι ο όρος “domicile” (κατοικία) δεν χρησιμοποιούνταν στο άρθρο αυτό, περιείχε την πρόθεση “chez” (στον τόπο), η οποία κατά την άποψή τους προσδιόριζε τον τόπο κατοικίας του ηλικιωμένου. Υπό το πρίσμα αυτό, τα καταλύματα που έμεναν οι εξυπηρετούμενοι της EHPAD αποτελούσαν το σπίτι τους.
Μετά την απόρριψη των αιτήσεών τους, τα προσφεύγοντα νομικά πρόσωπα προσέφυγαν ενώπιον των δικαστηρίων κοινωνικής ασφάλισης. Κατά την άποψη των περισσότερων πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων δικαστηρίων, η απαλλαγή βάσει του άρθρου L. 241-10 III θα μπορούσε να εφαρμοστεί μόνο στους μισθούς των εργαζομένων που εργάζονταν στην ιδιωτική κατοικία ενός ηλικιωμένου και όχι στους υπαλλήλους που εργάζονταν στις εγκαταστάσεις της EHPAD, οι οποίες αποτελούν μια μορφή συλλογικής στέγασης που δεν θεωρείται ως κατοικία ατόμου.
Τον Δεκέμβριο του 2010, ενώ η πρώτη υπόθεση εκκρεμούσε ενώπιον του Ακυρωτικού Δικαστηρίου, ο νομοθέτης θέσπισε νόμο στο οποίο το άρθρο 14 αντικατέστησε τις λέξεις “chez les” (στη οικία του) με τις λέξεις “au domicile à usage privatif des” (στην ιδιωτική κατοικία του) στην πρώτη παράγραφο του σχετικού άρθρου του κώδικα.
Εν τω μεταξύ, ο εν λόγω νόμος παραπέμφθηκε στο συνταγματικό συμβούλιο από ορισμένους βουλευτές του Κοινοβουλίου, οι οποίοι έκριναν ότι το άρθρο 14 του νόμου της 20ής Δεκεμβρίου 2010 παραβίαζε την αρχή της ισότητας.
Τον Δεκέμβριο του 2010 το Συνταγματικό Συμβούλιο διαπίστωσε ότι το άρθρο 14 είναι σύμφωνο με το Σύνταγμα με το σκεπτικό ότι η απαλλαγή από τις εργοδοτικές εισφορές είχε ως σκοπό να βοηθήσει τα εξαρτώμενα άτομα να παραμείνουν στα σπίτια τους και ότι η σύνδεση της εξαίρεσης με τον ιδιωτικό χαρακτήρα της κατοικίας του δικαιούχου της βοήθειας αυτής συνδέεται άμεσα με τον σκοπό της διατάξεως αυτής.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ..
Όσον αφορά τη φερόμενη παραβίαση του άρθρου 6 § 1 λόγω της παρέμβασης του νομοθέτη της 20ής Δεκεμβρίου 2010, το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο νόμος της 20ης Δεκεμβρίου 2010 είχε τεθεί σε ισχύ πριν από την έκδοση οποιασδήποτε απόφασης από το Ανώτατο Δικαστήριο. Το άρθρο 14 του νόμου αυτού μπορούσε να μειώσει τις προοπτικές των προσφευγουσών να επιτύχουν ικανοποίηση αναφορικά με τις ενέργειές τους κατά του URSSAF.
Ωστόσο, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι, κατά την ημερομηνία της εκδόσεως της επίμαχης νομοθετικής διατάξεως, μόνο μία από τις προσφεύγουσες είχε λάβει απόφαση αναγνωρίζουσα το δικαίωμά της να τις επιστραφούν οι εισφορές της. Επιπλέον, μόνο λίγες μεμονωμένες αποφάσεις είχαν αναγνωρίσει ότι μια συλλογική κατοικία/μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων αποτελούσε κατοικία για τους σκοπούς του άρθρου L. 241-10, τρίτο εδάφιο, του κώδικα κοινωνικής ασφάλισης. Τέλος, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι σκοπός του άρθρου 14 του νόμου της 20ής Δεκεμβρίου 2010 ήταν να καταστήσει σαφές ότι η απαλλαγή αποσκοπούσε στη διευκόλυνση της παροχής βοήθειας στο σπίτι για τους ηλικιωμένους που συνέχιζαν να διαμένουν στο σπίτι τους.
Όσον αφορά το αν, πριν από τη νέα νομοθεσία, τα προσφεύγοντα νομικά πρόσωπα μπορούσαν να υποστηρίξουν πειστικά ότι οι υπάλληλοι τους εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της απαλλαγής, το Δικαστήριο τόνισε ότι το ιστορικό του σχεδίου που αποσκοπούσε να βοηθήσει τους ηλικιωμένους να παραμείνουν στα σπίτια τους έδειξε ότι το προαναφερθέν τμήμα 14 δεν είχε ως στόχο να να ευνοήσει το URSSAF ή να διορθώσει μια ερμηνεία του κειμένου που ευνοούσε τα προσφεύγοντα νομικά πρόσωπα. Από τα παραπάνω στοιχεία και από την απόφαση του Συνταγματικού Συμβουλίου κατέστη σαφές ότι τα προσφεύγοντα νομικά πρόσωπα δεν μπορούσαν να αναμένουν να επωφεληθούν από το σχέδιο, το οποίο είχε συσταθεί εξαρχής, ώστε οι ηλικιωμένοι να μπορούν να παραμείνουν στα σπίτια τους. Σκοπός της παρεμβάσεως του νομοθέτη ήταν να αποσαφηνίσει το νόημα του άρθρου L. 241-10 III του Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλισης και να επιβεβαιώσει την αρχική πρόθεση του νομοθέτη να απαλλάξει τους εξαρτώμενους από την καταβολή των εργοδοτικών εισφορών, ώστε τα ενδιαφερόμενα άτομα να μπορούν να συνεχίσουν να ζουν ανεξάρτητα στα σπίτια τους.
Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε ότι η παρέμβαση του νομοθέτη ήταν προβλέψιμη και δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους γενικού συμφέροντος. Κατά συνέπεια, διαπίστωσε ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης(επιμέλεια echrcaselaw.com).
