Μαρτυρικές καταθέσεις ανωνύμων και απόντων μαρτύρων
ΑΠΟΦΑΣΗ
Batek και Λοιποί κατά Τσέχικης Δημοκρατίας της 12-1-2017 (αρ. προσφ. 54146/09)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Καταθέσεις Ανωνύμων και απόντων μαρτύρων. Οι προσφεύγοντες, τελωνειακοί υπάλληλοι, καταδικάστηκαν για κατάχρηση εξουσίας και την αποδοχή δωροδοκιών. Η υπόθεση αφορούσε την αποδοχή αποδεικτικών στοιχείων στη δίκη τους από ανώνυμους μάρτυρες και από μάρτυρες που απουσίαζαν. Ο μυστικός πράκτορας της αστυνομίας που χρησιμοποιήθηκε από τις αρχές για την εξιχνίαση της υπόθεσης εξετάστηκε ως «ανώνυμος μάρτυρας». Οι οδηγοί των φορτηγών που ήταν βασικοί μάρτυρες κατηγορίας στο προδικαστικό στάδιο δεν κλήθηκαν στο ακροατήριο καθώς ήταν αλλοδαποί. Οι προσφεύγοντες επικαλούμενοι το άρθρο 6 § 1 και 3 (δ) (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και το δικαίωμα παρουσίας και εξέτασης μαρτύρων) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης κατήγγειλαν ειδικότερα ότι οι καταδίκες δεν ήταν δίκαιες, διότι είχαν βασιστεί στην παραδοχή στοιχείων από ανώνυμους και απόντες μάρτυρες, των οποίων οι μαρτυρίες δεν μπορούσαν αποτελεσματικά να αμφισβητηθούν και να εξεταστούν. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 6 § 3 (δ).
ΣΧΟΛΙΟ-ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Δεν συνιστά παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 3δ η χρησιμοποίηση καταθέσεων αγνώστων μαρτύρων και αλλοδαπών που είναι απόντες από την διαδικασία του ακροατηρίου.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 6 παρ. 1 και 3δ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες, Roman Batek, Radek Blažej και Karel Elsner, είναι Τσέχοι υπήκοοι, γεννημένοι το 1969, 1968 και 1972 αντίστοιχα και ζουν στο Lanzhot (κ. Batek και ο κ. Elsner) και στο Břeclav (κ. Blažej). Οι προσφεύγοντες, τελωνειακοί υπάλληλοι, καταδικάστηκαν για κατάχρηση εξουσίας και την αποδοχή
δωροδοκιών. Η υπόθεση αφορούσε την αποδοχή αποδεικτικών στοιχείων στη δίκη τους από απουσιάζοντες και ανώνυμους μάρτυρες.
Οι προσφεύγοντες είχαν προσληφθεί ως τελωνειακοί υπάλληλοι από το τελωνείο του Lanzhot στα σύνορα μεταξύ Τσεχίας και Σλοβακίας από τον Σεπτέμβριο του 2003 έως τον Ιανουάριο του 2004. Στην ομάδα των τελωνειακών είχε εισχωρήσει ένας μυστικός πράκτορας της αστυνομίας το Δεκέμβριο του 2003. Μετά την ολοκλήρωση της έρευνας, ο μυστικός πράκτορας είχε υποψίες ότι οι προσφεύγοντες λάμβαναν και αποδέχοντο δωροδοκίες από οδηγούς φορτηγών, με αντάλλαγμα τον απρόσκοπτο εκτελωνισμό.
Οι αρχές έλαβαν μέτρα, μέσω της συγκέντρωσης καταθέσεων 20 οδηγών φορτηγών. Οι οδηγοί φορτηγών εξετάστηκαν με τη παρουσία δικαστή επείγουσας διαδικασίας καθώς όλοι οι οδηγοί ήταν αλλοδαποί. Οι οδηγοί επιβεβαίωσαν τη γενική πρακτική αποδοχής δωροδοκιών εκ μέρους των τελωνειακών υπαλλήλων.
Ήταν, όμως, αδύνατο να περιγράψουν και να αναγνωρίσουν τα συγκεκριμένα άτομα. Στη συνέχεια, οι προσφεύγοντες, μαζί με άλλους 15 τελωνειακούς υπαλλήλους, κατηγορήθηκαν για κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους δημοσίου υπαλλήλου και για αποδοχή δωροδοκιών, και επίσημα κατηγορήθηκαν τον Φεβρουάριο του 2005.
Κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας στο Επαρχιακό Δικαστήριο Břeclav ο μυστικός πράκτορας της αστυνομίας κατέθεσε έξω από την αίθουσα μέσω μιας συσκευής ήχου συνεχούς ροής, ως ανώνυμος μάρτυρας. Οι πιθανές μελλοντικές παρακολουθήσεις του πράκτορα, αποτέλεσαν η αιτία να μη αποκαλυφθεί η ταυτότητα του. Μόνο ο τρίτος προσφεύγων ήταν παρόν στην ακρόαση και ήταν σε θέση να την αμφισβητήσει. Οι οδηγοί φορτηγών δεν κλήθηκαν να καταθέσουν επειδή ήταν αλλοδαποί. Ως εκ τούτου, η καταγραφή των μαρτυριών που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια του προ-δικαστικού σταδίου διαβάστηκε στη δίκη. Οι προσφεύγοντες και άλλοι κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι για τις κατηγορίες από το περιφερειακό δικαστήριο τον Μάιο 2006. Καταδικάστηκαν σε φυλάκιση ενός έτους με αναστολή για δύο χρόνια και τους επιβλήθηκε και πρόστιμο. Το δικαστήριο βάσισε κατά κύριο λόγο την απόφασή του στην γραπτή έκθεση του μυστικού πράκτορα, η οποία επιβεβαιώνονταν από διάφορα τελωνειακά έγγραφα και καθώς και τα έγγραφα των οδηγών φορτηγών επιβεβαίωναν τις ενέργειες εκτελωνισμού.
Οι προσφεύγοντες άσκησαν έφεση κατά της απόφασης, αμφισβητώντας την μη αποκάλυψη της ταυτότητας του αστυνομικού πράκτορα και του γεγονότος ότι δεν είχαν τη δυνατότητα να ανακρίνουν τους οδηγούς φορτηγών. Η προσφυγή τους
απορρίφθηκε από το περιφερειακό δικαστήριο του Brno τον Μάρτιο 2007 ως αβάσιμη. Η επακόλουθη αναίρεση των προσφευγόντων απορρίφθηκε τον Απρίλιο του 2009.
Επικαλούμενοι το άρθρο 6 § 1 και 3 (δ) (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και το δικαίωμα παρουσίας και η εξέτασης μαρτύρων) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης, οι προσφεύγοντες κατήγγειλαν ειδικότερα ότι οι καταδίκες δεν ήταν δίκαιες/νόμιμες, διότι είχαν βασιστεί στην παραδοχή στοιχείων από ανώνυμους και απόντες μάρτυρες, των οποίων οι μαρτυρίες δεν μπορούσαν αποτελεσματικά να αμφισβητηθούν και να εξεταστούν.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Μη παραβίαση του άρθρου 6 § 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 6 § 3 (δ)
