Η μη πιστή τήρηση των διαδικασιών για εξέταση μαρτύρων επηρεάζει τη δίκαιη δίκη;
ΑΠΟΦΑΣΗ
Shala κατά Ελβετίας της 25.07.2019 (αριθ. 63896/12)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Μη ενημέρωση μαρτύρων ποινικής δίκης για το δικαίωμά τους να έχουν προξενική συνδρομή. Ανθρωποκτονία εκ προθέσεως και δίκαιη δίκη. Μη παραβίαση.
Καταδίκη του προσφεύγοντος από τα ελβετικά δικαστήρια για ανθρωποκτονία στο πλαίσιο βεντέτας. Καταγγελίες για παραβίαση της δίκαιης δίκης. Επέκρινε τις ελβετικές αρχές, ιδίως επειδή δεν ενημέρωσαν τρεις μάρτυρες, Κοσοβάρους υπηκόους, για το δικαίωμά τους να έχουν προξενική συνδρομή δυνάμει του άρθρου 36 της Σύμβασης της Βιέννης (VCCR), και ισχυρίστηκε ότι οι δηλώσεις αυτών των μαρτύρων δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην ποινική διαδικασία εναντίον του.
Το Στρασβούργο έκρινε, μεταξύ άλλων, ότι ο προσφεύγων δεν είχε αποδείξει με τεκμηριωμένο και απτό τρόπο πώς το γεγονός ότι οι ελβετικές αρχές δεν είχαν ενημερώσει τους τρεις μάρτυρες για το δικαίωμά τους σε προξενική συνδρομή είχε το παραμικρό αντίκτυπο στο δίκαιο χαρακτήρα των διαδικασιών εναντίον του. Η χρήση των δηλώσεων αυτών των τριών μαρτύρων από τα ελβετικά δικαστήρια, τα οποία στήριξαν εξάλλου τα συμπεράσματά τους σε μια ολόκληρη σειρά αποδεικτικών στοιχείων, δεν είχε καταστήσει την διαδικασία στο σύνολό της άδικη. Μη παραβίαση του άρθρου 6 της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 6
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Shpend Shala είναι υπήκοος του Κοσσόβου και γεννήθηκε το 1978. Τον Μάιο του 1997, ο αρχηγός της οικογένειας Shala εκτελέστηκε στο Κοσσυφοπέδιο από ένα μέλος της οικογένειας H. Τον επόμενο μήνα, ο αδελφός του φερόμενου δράστη αυτής της δολοφονίας σκοτώθηκε στην Ελβετία.
Τον Ιανουάριο του 2001, το περιφερειακό δικαστήριο του Laufenburg (Ελβετία) εξέδωσε αποφάσεις σχετικά με έξι μέλη της οικογένειας του προσφεύγοντος, συμπεριλαμβανομένου του πατέρα του, του θείου του και του γιου του θείου του.
Τον Νοέμβριο του 2010 ο προσφεύγων καταδικάστηκε για ανθρωποκτονία και καταδικάστηκε σε 18 χρόνια φυλάκισης. Το περιφερειακό δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο προσφεύγων και ο εξάδελφός του είχαν πυροβολήσει το κεφάλι του θύματος 15 με 17 φορές ενώ εκείνος προσπαθούσε να δραπετεύσει. Η έφεση του προσφεύγοντος ενώπιον του ανώτερου δικαστηρίου απορρίφθηκε.
Ενώπιον του ανώτερου δικαστηρίου, ο προσφεύγων ισχυρίστηκε για πρώτη φορά ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 36 της Σύμβασης της Βιέννης περί Προξενικών Σχέσεων της 24ης Απριλίου 1963 (VCCR). Ο κ. Shala υποστήριξε, ειδικότερα, ότι ο πατέρας του, ο θείος του και ο γιος του θείου του δεν είχαν ενημερωθεί ενώπιον του περιφερειακού δικαστηρίου για τα δικαιώματά τους από το VCCR για προξενική βοήθεια. Σύμφωνα με αυτόν, αυτή η έλλειψη ήταν τόσο σοβαρή που είχε καταστήσει τις δηλώσεις αυτών των μαρτύρων μη δυνάμενες να χρησιμοποιηθούν.
Στην απόφασή του, το ανώτερο δικαστήριο σημείωσε ότι ο πατέρας του προσφεύγοντος είχε ενημερωθεί για το δικαίωμά νομικής συνδρομής και διερμηνέα και ότι είχε παραιτηθεί αναμφισβήτητα από αυτά τα δικαιώματα. Επίσης θεωρούσε ότι ο κ. Shala είχε την ευκαιρία να θέσει ερωτήσεις στον πατέρα του κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας. Υπογράμμισε περαιτέρω ότι το άρθρο 36 του VCCR αποσκοπούσε στην προστασία των αλλοδαπών κρατουμένων σε σχέση με τους ημεδαπούς κρατούμενους και δεν εγγυούταν το δικαίωμα των προσφευγόντων να παραμείνουν σιωπηλοί.
Τον Απρίλιο του 2012 το ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο επιβεβαίωσε την απόφαση αυτή. Ο προσφεύγων στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Κοσσυφοπέδιο, όπου εκτίει την ποινή του.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 6 (δικαίωμα δίκαιης δίκης)
Το Δικαστήριο απέρριψε τις δύο πρώτες αιτιάσεις ως προδήλως αβάσιμες, για τους ακόλουθους λόγους: Το Δικαστήριο σημείωσε ότι το ομοσπονδιακό ανώτατο δικαστήριο είχε κηρύξει αυτές τις καταγγελίες απαράδεκτες για το γεγονός ότι η αιτιολόγηση ήταν προδήλως ανεπαρκής, σύμφωνα με το άρθρο 42 του Νόμου του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της 17ης Ιουνίου 2005 (LTF). Το ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο είχε εξετάσει, πρώτον, ότι ο προσφεύγων δεν είχε επισημάνει στην ένστασή του στα υπομνήματα αν και σε ποιο βαθμό τα δικονομικά δικαιώματα που κατοχυρώνονται από το Ελβετικό Σύνταγμα και από τη Σύμβαση, έχουν παραβιαστεί ή εφαρμόζονται αυθαίρετα.
Δεύτερον, το ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο είχε διαπιστώσει ότι ο προσφεύγων δεν είχε σχολιάσει την αιτιολογία που δόθηκε στην απόφαση του κάτωθι δικαστηρίου. Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι ο προσφεύγων δεν είχε αποδείξει στην προσφυγή του ότι το ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο είχε εφαρμόσει το άρθρο 42 του LTF αυθαίρετα εν προκειμένω, κατά παράβαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης. Το Δικαστήριο σημείωσε επίσης ότι οι δηλώσεις του θείου του προσφεύγοντος και του γιου του θείου του δεν ήταν τα μοναδικά αποδεικτικά στοιχεία κατά του προσφεύγοντος.
Το Δικαστήριο σημείωσε επίσης ότι ο πατέρας του κ. Shala ενημερώθηκε για το δικαίωμά του σε νομική συνδρομή και σε διερμηνέα από την αρχή της δίκης εναντίον του και ότι είχε αρνηθεί τα εν λόγω δικαιώματα. Επιπλέον, ο πατέρας του εμφανίστηκε κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση ενώπιον του ανώτατου δικαστηρίου και ο προσφεύγων είχε την ευκαιρία να του θέσει ερωτήσεις.
Το Δικαστήριο απέρριψε την τρίτη αιτίαση ως προδήλως αβάσιμη, για τους εξής λόγους:
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι, σύμφωνα με την πάγια νομολογία του, το γεγονός της τήρησης αποδεικτικών στοιχείων στην δικογραφία, η οποία είχε ληφθεί από συν κατηγορούμενο ή μάρτυρα μέσω βασανιστηρίων ή εξευτελιστικής μεταχείρισης καθιστούσε μη έγκυρη τη διαδικασία ως σύνολο. Εν προκειμένω, το Δικαστήριο δεν διαπίστωσε κανένα στοιχείο που να δείχνει ότι είχαν ληφθεί οι δηλώσεις των τριών μαρτύρων μέσω μεθόδων έρευνας που ήταν ασυμβίβαστες με το άρθρο 3 της Σύμβασης. Έτσι, καταρχήν είναι δυνατή η χρήση των δηλώσεων των μαρτύρων στη δίκη του προσφεύγοντος. Το Δικαστήριο επίσης αποφάνθηκε ότι ο προσφεύγων δεν είχε δείξει με τεκμηριωμένο και συγκεκριμένο τρόπο πώς το γεγονός ότι οι ελβετικές αρχές δεν είχαν ενημερώσει τους τρεις μάρτυρες για το δικαίωμά τους για προξενική συνδρομή στο πλαίσιο του άρθρου 36 του VCCR, είχε αντίκτυπο στο δίκαιο χαρακτήρα της δίκης του. Κατά συνέπεια, η χρήση των δηλώσεων αυτών των τριών μαρτύρων στη δίκη του προσφεύγοντος από τα εγχώρια δικαστήρια, τα οποία είχαν στηρίξει τα συμπεράσματά τους σε μια ολόκληρη σειρά αποδεικτικών στοιχείων, δεν καθιστούσε την διαδικασία ως σύνολο άδικη(επιμέλεια echrcaselaw.com).
