Η μη εξέταση βασικού μάρτυρα στο ακροατήριο παραβιάζει το δίκαιο χαρακτήρα της δίκης και την ισότητα των όπλων
ΑΠΟΦΑΣΗ
Bondar κατά Ουκρανίας της 16.04.2019 (αριθ. 18895/08)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ισότητα των όπλων. Μη κλήτευση σημαντικού μάρτυρα σε δίκη ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως. Τα εθνικά δικαστήρια βασίστηκαν για την καταδίκη του κατηγορουμένου στην ομολογία του, που αποκτήθηκε μέσω άσκησης πίεσης, και δεν κάλεσαν την βασική μάρτυρα, της οποίας η εξέταση ήταν καθοριστική για την καταδίκη ή μη. Μη δίκαιος χαρακτήρας της διαδικασίας. Παραβίαση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 6
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Mykhaylo Bondar είναι ουκρανός υπήκοος που γεννήθηκε το 1960. Αποβίωσε το 2012 και η μητέρα του συνέχισε την προσφυγή για λογαριασμό του.
Η υπόθεση αφορά τον ισχυρισμό του ότι υπέστη βασανιστήρια για να ομολογήσει ότι διέπραξε μια δολοφονία και ότι η ποινική δίκη εναντίον του ήταν άδικη. Ο προσφεύγων συνελήφθη τον Αύγουστο του 2003 με την κατηγορία της διάπραξης ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως. Ο ίδιος ομολόγησε, αλλά αφέθηκε ελεύθερος όταν ένας δικαστής διαπίστωσε ότι δεν υπήρχαν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία εναντίον του.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας ένας μάρτυρας δήλωσε ότι είχε δει τον προσφεύγοντα στην αυλή του θύματος, με αίμα στα χέρια του, κατά το χρόνο της δολοφονίας, ενώ άλλοι τρεις μάρτυρες είπαν ότι τους ομολόγησε το έγκλημα. Η έρευνα ανεστάλη το 2004, επειδή ο δράστης δεν αναγνωρίστηκε.
Η έρευνα επαναλήφθηκε το 2007 και ο προσφεύγων συνελήφθη και πάλι όταν ήρθαν νέα αποδεικτικά στοιχεία στο φως από έναν άλλο μάρτυρα. Η O. δήλωσε ότι ο Bondar είχε ομολογήσει την δολοφονία, όταν ζούσαν στο ίδιο χωριό.
Ο προσφεύγων παραπέμφθηκε σε δίκη και καταδικάστηκε το 2008. Καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης 13 ετών. Το δικαστήριο βασίστηκε στις καταθέσεις της προδικασίας των πέντε μαρτύρων και στη διασταυρούμενη εξέταση τους στο δικαστήριο.
Ο Bondar άσκησε έφεση, υποστηρίζοντας ειδικότερα ότι η μάρτυρας Ο. είχε ανακαλέσει τη μαρτυρία της με επιστολή στο δικαστήριο, λέγοντας ότι είχε πιεστεί και επηρεαστεί στην κατάθεσή της από τον ανακριτή. Η O. αργότερα απέσυρε την ανάκληση, αλλά το δικαστήριο αρνήθηκε να την καλέσει ως μάρτυρα για να διασταυρώσει τα γεγονότα. Το Ανώτατο Δικαστήριο επιβεβαίωσε τη απόφαση του δικαστηρίου και το αίτημα του προσφεύγοντος το 2009 για επανάληψη της διαδικασίας απερρίφθη.
Βασιζόμενος στο άρθρο 3 (απαγόρευση βασανιστηρίων και απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης), ο προσφεύγων κατήγγειλε ότι βασανίστηκε από την αστυνομία και ότι η έρευνα για το θέμα ήταν ατελέσφορη. Βασιζόμενος στο άρθρο 6 §§ 1 και 3 (δ) (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και δικαίωμα να παρίσταται και να εξετάζει μάρτυρες), ισχυρίζεται ότι η διαδικασία εναντίον του ήταν μη δίκαιη, διότι τα δικαστήρια βασίστηκαν στην ομολογία του, που αποκτήθηκε μέσω άσκησης πίεσης και δεν καλέσαν την O. ως μάρτυρα.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Παραβίαση του άρθρου 6 §§ 1 και 3 (δ) – σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα εθνικά δικαστήρια προσέγγισαν τα αποδεικτικά στοιχεία της μάρτυρος Ο.
Η αρχή της «ισότητας των όπλων», η οποία είναι απαραίτητη σε θέματα κλήτευσης μαρτύρων, δεν τηρήθηκε και, επειδή τα αποδεικτικά στοιχεία ήταν καθοριστικά για την καταδίκη ή μη του προσφεύγοντος, υπονομεύθηκε ο δίκαιος χαρακτήρας της διαδικασίας.
Υπό τις περιστάσεις της υπό κρίση υπόθεσης, το συμπέρασμα αυτό είναι ορθό, ανεξάρτητα από το αν η μάρτυρας θεωρηθεί ως μάρτυρας κατηγορίας, διότι η αρχική κατάθεσή της, η οποία τελικά επιβεβαιώθηκε, ήταν σημαντική για τη δίωξη ή αν θεωρηθεί ως μάρτυρας υπεράσπισης, διότι, εξετάζοντας την μάρτυρα μετά την αρχική ανάκληση της μαρτυρίας της, η υπεράσπιση θα μπορούσε να ελπίζει ότι η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε να υπονομεύσει το κύρος της αρχικής ενοχοποιητικής κατάθεσής της και την υπόσταση της κατηγορίας ως σύνολο.
Ως εκ τούτου, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 §§ 1 και 3 (δ) της Σύμβασης.
Δίκαιη ικανοποίηση: 2.500 ευρώ για ηθική βλάβη(επιμέλεια echrcaselaw.com).
