Η ΕΣΔΑ δεν προστατεύει εκφράσεις εθνικού, φυλετικού και θρησκευτικού μίσους στο πλαίσιο της ελευθερίας της έκφρασης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Smajić κατά Βοσνίας Ερζεγοβίνης της 08.02.2018 (αριθμ. προσφ. 48657/16)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Εκφράσεις εθνικού, φυλετικού και θρησκευτικού μίσους από δικηγόρο στο διαδίκτυο, όπως «τα Χριστούγεννα που βρωμούν», «το κέντρο της πόλης θα πρέπει αργότερα να καθαριστεί και οι Σέρβοι που προέρχονται από διαφορετικούς βούρκους». Σιωπηρή παραίτηση του δικηγόρου να δεχτεί νομική συνδρομή κατά τη διάρκεια της προδικασίας. Μη παραβίαση ελευθερίας της έκφρασης και μη παραβίαση δικαιώματος σε δίκαιη δίκη.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 10
Άρθρο 6
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Abedin Smajić, είναι δικηγόρος και πολίτης της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, ο οποίος γεννήθηκε το 1984 και ζει στην περιοχή Brčko (Βοσνία-Ερζεγοβίνη).
Μετά από κάποιες αναρτήσεις στο Διαδίκτυο, ο κ. Smajić κρίθηκε ένοχος το 2012 για υποκίνηση εθνικού, φυλετικού και θρησκευτικού μίσους, διαφωνίας ή μισαλλοδοξίας και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης ενός έτους. Ο προσωπικός του υπολογιστής και φορητός υπολογιστής επίσης κατασχέθηκαν.
Τα πρωτοβάθμια δικαστήρια διαπίστωσαν ότι συγκεκριμένες εκφράσεις που είχε χρησιμοποιήσει ήταν ιδιαίτερα προσβλητικές για τα μέλη μιας εθνοτικής ομάδας, ιδιαίτερα «τα Χριστούγεννα που βρωμούν», «να απαλλαγούμε από τον κίνδυνο πίσω από την πλάτη μας», «το κέντρο της πόλης θα πρέπει αργότερα να καθαριστεί και οι Σέρβοι που προέρχονται από διαφορετικούς βούρκους». Τα δικαστήρια κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το περιεχόμενο αυτών των απόψεων δεν αποτελεί άσκηση ελεύθερης έκφρασης σχετικά με επίκαιρα θέματα γενικού ενδιαφέροντος, όπως υποστηρίζει ο κ. Smajić, αλλά μάλλον μιας εξαιρετικά ακατάλληλη μορφής διαλόγου που υποστηρίζει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά έναντι μιας εθνοτικής ομάδας.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο ενέκρινε τελικά αυτό το σκεπτικό το 2016, απορρίπτοντας την ένσταση του κ. Smajić ως προδήλως αβάσιμη. Επίσης, απέρριψε ως προδήλως αβάσιμες τις δύο καταγγελίες του σχετικά με τη δίκαιη δίκη εναντίον του, ήτοι τη φερόμενη έλλειψη πρόσβασης σε δικηγόρο κατά τη διάρκεια της αρχικής του εξέτασης το 2010 και την αυθαίρετη εφαρμογή της σχετικής εσωτερικής νομοθεσίας από τα εθνικά δικαστήρια. Ως προς τη πρώτη καταγγελία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι το δικαίωμα του δικηγόρου του κ. Smajić δεν ήταν περιορισμένο. Συγκεκριμένα, είχε ενημερωθεί για τα δικαιώματά του, αφού υπέγραψε ένα έντυπο που ανέφερε ότι δεν θα έκανε χρήση νομικής συνδρομής και η ανάκριση του δεν είχε ως αποτέλεσμα τη συλλογή ενοχοποιητικών αποδεικτικών στοιχείων εναντίον του. Όσον αφορά τη δεύτερη καταγγελία, έκρινε ότι τα πρωτοβάθμια δικαστήρια ορθώς είχαν εφαρμόσει τόσο το δικονομικό, όσο και το ουσιαστικό δίκαιο και είχαν εκδώσει επαρκώς αιτιολογημένες και λεπτομερείς αποφάσεις.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 6 (δικαίωμα δίκαιης δίκης)
Γενικά, το Δικαστήριο δεν είχε κανένα λόγο να διαφωνήσει με τα συμπεράσματα των εθνικών δικαστηρίων αναφορικά με τις καταγγελίες του κ. Smajić σχετικά με το δίκαιο χαρακτήρα των διαδικασιών. Ειδικότερα, η εφαρμογή του εσωτερικού δικαίου δεν ήταν ούτε αυθαίρετη ούτε παράλογη.
Όσον αφορά τον περαιτέρω ισχυρισμό του ότι ο δικηγόρος του τηλεφώνησε στο αστυνομικό τμήμα όπου βρισκόταν, αλλά ενημερώθηκε ότι δεν κρατούνταν εκεί, το Δικαστήριο σημείωσε ότι, σύμφωνα με τον φάκελο της υπόθεσης, ο κ. Smajić δεν ζήτησε να παρευρεθεί ο δικηγόρος του ή άλλος δικηγόρος στην ανάκριση.
Υπό τις συνθήκες αυτές, ο κ. Smajić, δικηγόρος ο ίδιος, παραιτήθηκε κατηγορηματικά από το δικαίωμά της νομικής συνδρομής. Αποφάνθηκε ότι και οι δύο καταγγελίες σχετικά με τη δίκαιη δίκη ήταν προδήλως αβάσιμες και έπρεπε να απορριφθούν ως απαράδεκτες.
Άρθρο 10 (ελευθερία έκφρασης)
Τα εγχώρια δικαστήρια εξέτασαν με προσοχή την υπόθεση του κ. Smajić όσον αφορά την καταγγελία του σχετικά με τη παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης. Οι αποφάσεις τους ήταν σύμφωνες με τις αρχές του άρθρου 10, δίνοντας σχετικούς και επαρκείς λόγους για την καταδίκη του. Σημείωσε ιδιαίτερα ότι το περιεχόμενο των αναρτήσεων του κ. Smajić, έστω και αν είχε συνταχθεί με υποθετική μορφή, άγγιζε ένα ευαίσθητο ζήτημα των εθνοτικών σχέσεων στη μεταπολεμική κοινωνία της Βοσνίας. Επιπλέον, οι κυρώσεις που του είχαν επιβληθεί, δηλαδή μια ποινή με αναστολή και ένας κατασχεμένος ηλεκτρονικός υπολογιστής και φορητός υπολογιστής, δεν ήταν υπερβολικές.
Ως εκ τούτου, η παρέμβαση στο δικαίωμα του κ. Smajić στην ελευθερία έκφρασης, η οποία προβλέπονταν από νόμο και επιδίωκε τον θεμιτό σκοπό της προστασίας της φήμης και των δικαιωμάτων τρίτων, δεν παραβίασε το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης. Η εν λόγω καταγγελία κρίθηκε επίσης προδήλως αβάσιμη και απορρίφθηκε ως απαράδεκτη (επιμέλεια echrcaselaw.com).
