Η ακύρωση δικαιωμάτων κυριότητας αγροτεμαχίων ως δασικών παραβιάζει το δικαίωμα προστασίας ιδιοκτησίας
ΑΠΟΦΑΣΗ
Beinarovič κ.λπ. κατά Λιθουανίας 12.6.2018 (αριθμ. προσφ. 70520/10, 21920/10 και 41876/11)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ακύρωση δικαιωμάτων κυριότητας αγροτεμαχίων με την δικαιολογία ότι καλύπτονταν από αστικά δάση. Παραβίαση άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου (προστασία της ιδιοκτησίας) διότι οι προσφεύγουσες είχαν αποκτήσει καλόπιστα την ιδιοκτησία τους και δεν έπρεπε να φέρουν το βάρος της αποκατάστασης των λαθών για τα οποία ήταν υπεύθυνες οι αρχές.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου
Άρθρο 6 § 1
Άρθρο 13
Άρθρο 14
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγουσες Bronislava Beinarovič, Janina Kšivanskienė, Monika Korkuc και Sabina Dviliova είναι υπήκοοι της Λιθουανίας. Η κ. Beinarovič γεννήθηκε το 1915 και έζησε στο Βίλνιους, πέθανε το 2015. Η κόρη της και κληρονόμος της η κ. Ksivanskienė, η δεύτερη προσφεύγουσα, γεννήθηκε το 1943, και η κ. Dviliova, η τέταρτη προσφεύγουσα, γεννήθηκε το 1950. Και οι δύο ζουν στο Βίλνιους. Η κ. Korkuc, η τρίτη προσφεύγουσα, γεννήθηκε το 1932 και ζει στο Pagiriai (Περιφέρεια του Βίλνιους).
Σε διάφορες ημερομηνίες το 1991 οι προσφεύγουσες ή οι συγγενείς τους ζήτησαν την αποκατάσταση των περιουσιακών τους δικαιωμάτων επί γης που είχε εθνικοποιηθεί από το σοβιετικό καθεστώς. Μεταξύ του 1992 και του 1998 τα εγχώρια δικαστήρια ή οι εγχώριες αρχές αναγνώρισαν ότι οι προσφεύγουσες είχαν δικαίωμα να αποκατασταθούν τα δικαιώματα ιδιοκτησίας σε αγροτεμάχια, ιδίως στα Kryžiokai και Vaidotai, περιοχές κοντά στο Βίλνιους.
Ως εκ τούτου, μεταξύ του Μαΐου 2003 και του Απριλίου 2004, η διοίκηση του νομού Vilnius (“VCA”) αποκατάστησε τα δικαιώματα ιδιοκτησίας σύμφωνα με τις αιτήσεις τους. Ωστόσο, σε μεταγενέστερες διαδικασίες, τα εγχώρια δικαστήρια ακύρωσαν αυτές τις αποφάσεις περί δικαιωμάτων ιδιοκτησίας με την δικαιολογία ότι τα αγροτεμάχια καλύπτονταν από αστικά δάση τα οποία, σύμφωνα με το εσωτερικό δίκαιο, ήταν δάση εθνικής σημασίας. Οι προσφεύγουσες αμφισβήτησαν την ακύρωση ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, αλλά χωρίς επιτυχία.
Οι προσφεύγουσες ενημερώθηκαν ότι, αφού τα δικαστήρια είχαν ακυρώσει τα δικαιώματά τους ιδιοκτησίας, είχαν διατηρήσει το δικαίωμα αποκατάστασης των δικαιωμάτων τους με έναν από τους τρόπους που προβλέπει ο νόμος. Μεταγενέστερες διαδικασίες αποκατάστασης άρχισαν το 2010 (για την πρώτη, δεύτερη και Τρίτη προσφεύγουσα) και το 2012 (για την τέταρτη προσφεύγουσα), αλλά τα δικαιώματα ιδιοκτησίας δεν έχουν ακόμη αποκατασταθεί πλήρως μέχρι σήμερα.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ..
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η ακύρωση των δικαιωμάτων κυριότητας δεν αποτελεί, από μόνη της, παραβίαση δεδομένου ότι οι αρχές της Λιθουανίας είχαν το δικαίωμα να διορθώσουν τα λάθη τους για να προστατεύσουν τα δάση που έχουν ταξινομηθεί ως εθνικής σημασίας. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι, σύμφωνα με την πάγια νομολογία του, οι προσφεύγουσες, οι οποίες είχαν αποκτήσει καλόπιστα την ιδιοκτησία τους, δεν θα έπρεπε να φέρουν το βάρος της αποκατάστασης των λαθών για τα οποία ήταν αποκλειστικά υπεύθυνες οι αρχές. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου αναφορικά για την κα Beinarovič, τη κ. Kšivanskienė και τη κ. Korkuc, ενόψει της υπερβολικής διάρκειας των διαδικασιών αποκατάστασης, που μπορούν να καταλογιστούν αποκλειστικά ή κυρίως στις αρχές, και το γεγονός ότι τα περιουσιακά τους δικαιώματα δεν είχαν ακόμη αποκατασταθεί πλήρως.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι αρχές είχαν την υποχρέωση να προχωρήσουν αμέσως στην επιστροφή των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας τους, δεδομένου ότι οι προσφεύγουσες είχαν ήδη περάσει από τη διαδικασία αυτή μια φορά και έχασαν την περιουσία τους λόγω των λαθών των αρχών. Εντούτοις, η ατομική τους κατάσταση δεν ελήφθη υπόψη σε κανένα στάδιο.
Αντιθέτως, η καθυστέρηση της διαδικασίας αποκατάστασης που επηρέασε την κα. Dviliova (την τέταρτη προσφεύγουσα) δεν είχε προκληθεί από τις αρχές. Η ίδια είχε ρητά αρνηθεί να συμμετάσχει στην διαδικασία αποκατάστασης, καθώς επιθυμούσε να περιμένει την απόφαση του Δικαστηρίου σχετικά με την υπόθεσή της. Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι το σύστημα της Σύμβασης είχε σκοπό να είναι επικουρικό σε σχέση με τα εθνικά συστήματα που διασφαλίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεδομένου ότι οι εγχώριες αρχές δεν μπορούσαν να θεωρηθούν υπεύθυνες για την καθυστέρηση στην περίπτωσή της, το Δικαστήριο δεν διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου.
Λοιπά άρθρα
Όσον αφορά τις περαιτέρω καταγγελίες των προσφευγουσών βάσει του άρθρου 6 § 1 και του άρθρου 13, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν ήταν απαραίτητο να τις εξετάσει, καθώς δεν προέκυψαν ξεχωριστά ζητήματα. Επίσης, απέρριψε την καταγγελία τους σύμφωνα με το άρθρο 14, ότι υφίσταντο διακρίσεις λόγω της πολωνικής καταγωγής τους και η οποία ήταν προδήλως αβάσιμη.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι το ζήτημα της εφαρμογής του άρθρου 41 όσον αφορά τις χρηματικές αποζημιώσεις δεν ήταν έτοιμο προς συζήτηση. Συνεπώς, ήταν απαραίτητο να επιφυλαχθεί το ζήτημα, με τη δυνατότητα επίτευξης συμφωνίας μεταξύ της Λιθουανίας και των προσφευγουσών.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Λιθουανία οφείλει να καταβάλει στην δεύτερη προσφεύγουσα (η οποία είναι επίσης κληρονόμος της πρώτης προσφεύγουσας) 7.000 ευρώ και στην τρίτη προσφεύγουσα 3.000 ευρώ για ηθική βλάβη. Επίσης χορήγησε 894 ευρώ στην δεύτερη προσφεύγουσα για δικαστικά έξοδα και λοιπές δαπάνες. Η τρίτη προσφεύγουσα δεν υπέβαλλε σχετική αξίωση (επιμέλεια echrcaselaw.com).
