Η μεταγενέστερη της δίκης δήλωση σε συνέντευξη ενόρκου ότι ήθελε να κτυπήσει τον κατηγορούμενο όταν απολογείτο δεν αποδεικνύει έλλειψη αμεροληψίας και παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητάς του.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Bodet κατά Βελγίου της 26-1-2017 (αριθμ. προσφ. 78480/13)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αμεροληψία δικαστηρίου. Δηλώσεις ενόρκου. Τεκμήριο αθωότητας. Οι δηλώσεις ενόρκου μετά την έκδοση απόφασης ότι ήθελε να κτυπήσει τον κατηγορούμενο όταν απολογείτο κατά την απόφαση του ΕΔΔΑ: α) δεν αποδεικνύει έλλειψη αμεροληψίας γιατί είχαν διατυπωθεί μετά την έκδοση της απόφασης, όταν η ένορκος δεν είχε πλέον κανένα δικαστικό ρόλο. Τα εν λόγω σχόλια, κατά το Στρασβούργο, αντικατοπτρίζουν αρνητική αντίληψη για τον κατηγορούμενο, όμως διαβάζοντας τη συνέντευξη στο σύνολό της, συμπέρανε ότι η ένορκος δεν είχε αυτού του είδους τις αντιλήψεις για την ενοχή του προσφεύγοντα από την αρχή της ακροαματικής διαδικασίας, αλλά αντιθέτως απέκτησε την εικόνα αυτή στη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας και β) δεν παραβιάζεται το τεκμήριο της αθωότητας αυτού γιατί αυτό απαιτεί, ότι κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, τα μέλη του δικαστηρίου δεν πρέπει να είναι προκατειλημμένα ως προς το αν ο κατηγορούμενος διέπραξε το έγκλημα για το οποίο κατηγορείται. Στην προκειμένη περίπτωση, όμως δεν αποδεικνύεται ότι οι ένορκοι είχαν μια συγκεκριμένη προκατειλημμένη ιδέα για την ενοχή του προσφεύγοντα.
ΣΧΟΛΙΟ – ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Προβληματική η απόφαση του Στρασβούργου. Αδυνατώ να κατανοήσω πως δεν παραβιάστηκε το τεκμήριο της αθωότητας και η δικαστική αμεροληψία όταν η δικαστής – ένορκος που θα αποφάσιζε για την ενοχή του κατηγορουμένου πριν ολοκληρωθεί η αποδεικτική διαδικασία εξέφρασε την επιθυμία να κτυπήσει τον κατηγορούμενο! Η αιτιολογία του Στρασβούργου για την απόρριψη της προσφυγής εξαιρετικά ασθενής, αναιμική και προβληματική. Δεν πείθει!
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 6 παρ. 1
Άρθρο 6 παρ. 2
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Jacques Bodet, είναι Βέλγος υπήκοος, ο οποίος γεννήθηκε το 1959 και ζει στην Andenne (Βέλγιο).
Με απόφαση της 20ης Δεκεμβρίου 2012, το Κακουργιοδικείο της Λιέγης έκρινε τον Bodet ένοχο για δολοφονία εκ προθέσεως της C.Κ., κόρης της συντρόφου του. Την ίδια ημέρα, καταδικάστηκε σε ποινή ισόβιας κάθειρξης. Η ποινή αυτή συνοδεύονταν από μια περίοδο 15 ετών, η οποία υπολογίζεται από τη λήξη της κύριας ποινής, κατά την οποία το δικαστήριο το οποίο είναι αρμόδιο για την εκτέλεση των ποινών θα μπορούσε να διατάξει την συνέχιση ή μη της κράτησής του. Στις 22 Δεκεμβρίου 2012, η τοπική εφημερίδα La Meuse δημοσίευσε μια συνέντευξη με ένα μέλος των ενόρκων, ο οποίος είχε καταδικάσει τον προσφεύγοντα. Όταν ρωτήθηκε ποιο ήταν το πιο δύσκολο μέρος της δίκης, ο ανώνυμος ένορκος δήλωσε: «Το γεγονός ότι δεν μπορούσα να δείξω τα συναισθήματά μου και τις σκέψεις μου… τα μέλη των ενόρκων απαγορεύεται να το πράττουν…Ήθελα να χτυπήσω τον Bodet όσο μιλούσε. ”
Ο προσφεύγων άσκησε αναίρεση, υποστηρίζοντας ότι το μέλος των ενόρκων, ο οποίος είχε κάνει δήλωση στον Τύπο, είχε δείξει υποκειμενική προκατάληψη και παραβίαζε το τεκμήριο της αθωότητάς του. Ο Άρειος Πάγος απέρριψε την αναίρεση για τον λόγο ότι οι δηλώσεις μέλους των ενόρκων δεν είχαν καταχωρηθεί στα έγγραφα της δικογραφίας.
Στις 23 του Ιουνίου, 2014 ο κ. Bodet υπέβαλε μήνυση για παραβίαση του επαγγελματικού απορρήτου. Μια απόφαση που εκδόθηκε στις 1 Μαρ του 2016 αθώωσε την ένορκο C.L. κρίνοντας ότι παρόλο που υπήρχαν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά με το προφίλ του ατόμου που διαφαίνονται στο άρθρο, δεν υπήρχε ωστόσο, καμία πραγματική ένδειξη που να την ταυτοποιεί ως το άτομο που προέβη στα ανωτέρω σχόλια.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΎΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη)
Ο κ. Bodet κατήγγειλε το γεγονός ότι ένα μέλος των ενόρκων του Κακουργιοδικείου, η ταυτότητα του οποίου παρέμεινε κρυφή, είχε περιγράψει τα συναισθήματά της κατά τη διάρκεια της δίκης και αποκάλυψε πτυχές των συζητήσεων σε μια συνέντευξη με έναν δημοσιογράφο, η οποία δημοσιεύθηκε δύο ημέρες μετά την καταδίκη του από το Κακουργιοδικείο. Το ερώτημα που τέθηκε συνεπώς είναι αν οι δηλώσεις ενός μέλους των ενόρκων θα μπορούσαν, εκ των υστέρων, να δημιουργήσουν αμφιβολίες ως προς την αμεροληψία του Κακουργιοδικείου κατά την έννοια του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι δηλώσεις αυτές σχετικά με μια υπόθεση ή με τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα από μέλος ενόρκων, οι οποίοι κρίνουν και αποφασίζουν επί της υπόθεσης, είτε αυτές έγιναν πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά τη δίκη, ήταν σε θέση να υποδεικνύουν την ύπαρξη μιας πιθανής εχθρότητας ή μεροληψίας εκ μέρους των ενόρκων. Το ερώτημα είναι κατά πόσο στοιχειοθετούσαν ή όχι οι δηλώσεις αυτές επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για την έλλειψη της υποκειμενικής ή αντικειμενικής αμεροληψίας, εξαρτάται από το πλαίσιο και το περιεχόμενο των εν λόγω σχολίων.
Στην προκειμένη περίπτωση, οι εν λόγω δηλώσεις είχαν διατυπωθεί μετά την έκδοση της απόφασης, σε ένα σημείο δηλαδή, όπου το ενδιαφερόμενο μέλος των ενόρκων δεν είχε πλέον κανένα δικαστικό ρόλο. Προκύπτει λοιπόν ότι οι εγγυήσεις σύμφωνα με το βελγικό δίκαιο σχετικά με την εξασφάλιση της αμεροληψίας των ενόρκων, δεν εφαρμόζονταν πλέον ως τέτοια, αντικαταστάθηκαν από την απαγόρευση παραβίασης του απόρρητου των αποφάσεων. Παρά το γεγονός ότι τα εν λόγω σχόλια όντως αντικατοπτρίζουν αρνητική αντίληψη για την υπόθεση του προσφεύγοντος, διαβάζοντας τη συνέντευξη στο σύνολό της, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν μπορούσε να συμπεράνει ότι ο ένορκος είχε αυτού του είδους τις αντιλήψεις για την ενοχή του προσφεύγοντα από την αρχή της ακροαματικής διαδικασίας, αλλά αντιθέτως απέκτησε την εικόνα αυτή στη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας.
Επιπλέον, το άρθρο περιείχε στοιχεία που αποδεικνύουν το αντίθετο συμπέρασμα, δεδομένου ότι ο ένορκος είχε δηλώσει ότι το έργο των ερευνητών και το ακριβές χρονοδιάγραμμα που είχε καταρτιστεί «αποτέλεσε μεγάλη βοήθεια για τους ενόρκους». Επιπλέον, ο προσφεύγων δεν ισχυρίσθηκε ότι ο εν λόγω ένορκος είχε εξωτερικεύσει οποιαδήποτε γνώμη ή συναίσθημα κατά τη διάρκεια της δίκης. Ούτε υποστήριξε ότι ο ίδιος είχε ζητήσει η C.L. ή κάποιος άλλος ένορκος να αποσυρθεί από την διαδικασία.
Αναφορικά με τη σύνθεση του Κακουργιοδικείου, το βελγικό δίκαιο προϋπέθετε ότι η Επιτροπή των ενόρκων απαρτίζεται από 12 μέλη και συζητούσε μόνη της σχετικά με το ζήτημα της ενοχής του κατηγορουμένου. Τρεις επαγγελματίες δικαστές εντάχθηκαν στην Επιτροπή των ενόρκων, με σκοπό να διατυπώσουν τους λόγους της απόφασης και να συζητήσουν από κοινού την επιβληθείσας ποινή. Ο κ. Bodet δεν είχε παραχωρήσει κανένα συγκεκριμένο αποδεικτικό στοιχείο που θα μπορούσε να δημιουργήσει αμφιβολίες σχετικά με την ικανότητα της δικαστικής έδρας. Στην προκειμένη περίπτωση, η γνώμη είχε σχηματιστεί όταν ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες και στη συνέχεια έλαβε την απτή μορφή δύο αιτιολογημένων αποφάσεων, οι οποίες δεν φαίνονταν αυθαίρετες.
Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι ενδοιασμοί του κ. Bodet ως προς την αμεροληψία του Κακουργιοδικείου δεν δικαιολογούνται αντικειμενικά.
Το άρθρο 6 § 2 (τεκμήριο αθωότητας)
Το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι η αρχή του τεκμηρίου αθωότητας απαιτεί, μεταξύ άλλων, ότι κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, τα μέλη του δικαστηρίου δεν πρέπει να είναι προκατειλημμένα ως προς το αν ο κατηγορούμενος διέπραξε το έγκλημα για το οποίο κατηγορείται. Το βάρος αποδείξεως επαφίετο στην υπεράσπιση και κάθε αμφιβολία ήταν υπέρ του κατηγορουμένου. Στην προκειμένη περίπτωση, δεν αποδεικνύεται ότι η Επιτροπή των ενόρκων είχε μια συγκεκριμένη προκατειλημμένη ιδέα για την ενοχή του προσφεύγοντα για τα αδικήματα για τα οποία δικάσθηκε ενώπιον του Κακουργιοδικείου.
Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο κήρυξε την προσφυγή προδήλως αβάσιμη, σύμφωνα με το άρθρο 35 §§ 3 (α) και 4 της Σύμβασης.
