Γκιουλέν και συγκεκαλυμένη έκδοση πέντε καθηγητών από Μολδαβία στην Τουρκία λόγω φερόμενων δεσμών με το κίνημα του. Παραβίαση της ΕΣΔΑ.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ozdil κ.λπ. κατά Δημοκρατίας της Μολδαβίας της 11.06.2019 (αριθ. 42305/18)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Έκδοση συγκεκαλυμμένη πέντε Τούρκων καθηγητών που καταζητούνταν από τις Τούρκικες Αρχές για φερόμενους δεσμούς με το κίνημα του Fethullah Gülen.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ειδικότερα ότι η σύλληψη των προσφευγόντων και η ταχύτητα έκδοσή τους από τη Μολδαβία στην Τουρκία αποτελούσε μια παράνομη μεταφορά από την επικράτεια του εναγομένου κράτους προς την Τουρκία, και είχε παραβιάσει όλες τις εγγυήσεις που παρέχονται στους προσφεύγοντες από το εσωτερικό και το διεθνές δίκαιο. Παραβίαση του άρθρου 5 § 1 (δικαίωμα στην ελευθερία και ασφάλεια) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και παραβίαση του άρθρου 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής).
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 5 παρ. 1 στ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες Yasin Ozdil, Mujdat Celebi, Riza Dogan, Sedat Hasan Karacaoglu και Mehmet Feridun Tufekci, είναι πέντε Τούρκοι υπήκοοι που γεννήθηκαν το 1976, 1972, 1976, 1970 και 1976 αντίστοιχα. Σήμερα κρατούνται στην Τουρκία.
Η υπόθεση αφορά την εικαζόμενη συγκαλυμμένη έκδοση πέντε Τούρκων υπηκόων που καταζητούνταν από τις Τούρκικες αρχές για υποτιθέμενους δεσμούς με το κίνημα του Fethullah Gülen.
Οι προσφεύγοντες ήταν καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε μια αλυσίδα σχολείων στη Μολδαβία που ονομάζεται Orizont. Αναφορικά με την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος που πραγματοποιήθηκε στις 15/16 Ιουλίου 2016 στην Τουρκία, ο Τούρκος Πρεσβευτής στη Μολδαβία κατηγόρησε τα σχολεία Orizont για τη συσχέτισή τους με το κίνημα του Gülen και κατηγόρησε τους δασκάλους των εν λόγω σχολείων για τρομοκρατία.
Τον Μάρτιο του 2018 συνελήφθη και ανακρίθηκε ο διευθυντής του σχολείου Orizont με έδρα το Chişinău από τη μυστική υπηρεσία της Μολδαβίας σχετικά με ισχυρισμούς υποστήριξης τρομοκρατικών οργανώσεων. Αναφορικά με τα παραπάνω γεγονότα, τον Απρίλιο του 2018 όλοι οι προσφεύγοντες υπέβαλαν αίτηση στο Μολδαβικό Γραφείο Μετανάστευσης και Ασύλου («BMA»). Επιδίωξαν να αποκτήσουν καθεστώς πρόσφυγα στη Μολδαβία επειδή φοβόντουσαν τα αντίποινα στη χώρα καταγωγής τους, την Τουρκία, λόγω των πολιτικών τους απόψεων. Οι προσφεύγοντες ενημερώθηκαν τον Ιούνιο του 2018 από την Εισαγγελία ότι δεν εκκρεμούσε ποινική έρευνα εναντίον τους.
Τον Σεπτέμβριο του 2018 επτά καθηγητές από τα σχολεία Orizont – μεταξύ των οποίων και οι προσφεύγοντες – συνελήφθησαν στο πλαίσιο κοινής επιχείρησης που διεξήγαγαν οι Μολδαβικές και Τουρκικές μυστικές υπηρεσίες. Μεταφέρθηκαν απευθείας στο Αεροδρόμιο του Κισινάου, όπου ένα ειδικά ναυλωμένο αεροπλάνο τους περίμενε και τους μετέφερε στην Τουρκία. Οι οικογένειες των προσφευγόντων δεν γνώριζαν τι απέγιναν για αρκετές εβδομάδες.
Λίγο αργότερα οι οικογένειές τους έλαβαν επιστολές από το «ΒΜΑ» στις οποίες εμπεριέχονταν αποφάσεις οι οποίες ανέφεραν ότι οι αιτήσεις ασύλου των προσφευγόντων απορρίφθηκαν και επιβλήθηκε απαγόρευση εισόδου των προσφευγόντων στην επικράτεια της Μολδαβίας για περίοδο πέντε ετών καθώς και η απέλασή τους από τη Μολδαβία. Το BMA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι προσφεύγοντες πληρούσαν τις νομικές απαιτήσεις χορήγησης ασύλου στην Μολδαβία, αλλά διαπίστωσε, ωστόσο, βάσει μυστικού δελτίου που έλαβε από τις μυστικές υπηρεσίες τις Μολδαβίας, ότι εμφάνιζαν απειλή για την εθνική ασφάλεια.
Τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2018 ο εκπρόσωπος των προσφευγόντων, ο οποίος είχε εξουσιοδοτηθεί από τις συζύγους τους, αμφισβήτησε τις αποφάσεις του «BMA» στο δικαστήριο. Ωστόσο, οι ενέργειές τους απορρίφθηκαν με το σκεπτικό ότι το πληρεξούσιο δεν είχαν υπογραφεί από τους προσφεύγοντες.
Βασιζόμενοι στο άρθρο 5 παράγραφος 1 στοιχείο στ (δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια), το άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα δίκαιης δίκης), το άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) και το άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου αριθ. 7 (διαδικαστικές εγγυήσεις σχετικά με την απέλαση αλλοδαπών) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης οι προσφεύγοντες προσάπτουν, μεταξύ άλλων, ότι παρανόμως στερήθηκαν την ελευθερία τους και εκδόθηκαν στην Τουρκία.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 5 § 1
Η κυβέρνηση υποστήριξε ότι οι αρχές της Μολδαβίας δεν είχαν λάβει γνώση των ενδοιασμών των προσφευγόντων σχετικά με το ταξίδι στην Τουρκία. Ωστόσο, το Δικαστήριο σημείωσε ότι οι προσφεύγοντες είχαν σαφώς εκφράσει τους φόβους τους για ποινική δίωξη στην Τουρκία στις αιτήσεις ασύλου τους. Επιπλέον, οι αρχές της Μολδαβίας όχι μόνο απέτυχαν να δώσουν στους προσφεύγοντες τη δυνατότητα επιλογής δικαιοδοσίας, αλλά τους είχαν σκοπίμως μεταφέρει απευθείας στις τουρκικές αρχές.
Δεδομένου ότι οι προσφεύγοντες είχαν μεταφερθεί στην Τουρκία με ειδικά ναυλωμένο αεροπλάνο, ήταν επίσης σαφές ότι η κοινή επιχείρηση των Μολδαβικών και Τουρκικών μυστικών υπηρεσιών είχε προετοιμαστεί ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2018. Τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης έδειξαν ότι η επιχείρηση είχε οργανωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αιφνιδιάσει τους προσφεύγοντες, ώστε να μην έχουν χρόνο ή δυνατότητα να αμυνθούν.
Το Δικαστήριο επισήμανε επίσης ότι το BMA δεν είχε κοινοποιήσει τις αποφάσεις του στους προσφεύγοντες, αλλά τις κοινοποίησε στις οικογένειές τους μετά την απέλασή τους. Παρακολουθώντας τις περιστάσεις της υπόθεσης και λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία και την ταχύτητα με την οποία είχαν ενεργήσει οι αρχές της Μολδαβίας, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η στέρηση της ελευθερίας των προσφευγόντων τον Σεπτέμβριο του 2018 δεν ήταν ούτε νόμιμη ούτε αναγκαία κατά την έννοια του άρθρου 5 § 1 (στ), ούτε στερείται αυθαιρεσίας. Η στέρηση των προσφευγόντων της ελευθερίας τους με αυτόν τον τρόπο ανήλθε σε μία παράνομη μεταφορά προσώπων από τη Μολδαβική επικράτεια στην Τουρκία, η οποία παράκαμψε όλες τις εγγυήσεις που παρέχονται από το εθνικό και διεθνές δίκαιο. Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 5 § 1.
Άρθρο 8
Δεδομένου ότι οι προσφεύγοντες είχαν ενταχθεί στην κοινωνία της Μολδαβίας και είχαν οικογενειακή ζωή εκεί, το Δικαστήριο έκρινε ότι ο αποκλεισμός τους από τη Μολδαβία είχε διαταράξει ριζικά την ιδιωτική και την οικογενειακή τους ζωή. Κατά συνέπεια, υπήρξε παρέμβαση στα δικαιώματά τους σε αυτή την κατηγορία.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι η νομοθεσία της Μολδαβίας ρύθμιζε την απέλαση και την έκδοση. Παρ’ όλα αυτά, οι προσφεύγοντες είχαν απελαθεί μέσω μίας παράνομης μεταφοράς, η οποία είχε καταστρατηγήσει τις εθνικές και διεθνείς νομικές εγγυήσεις. Δεδομένου ότι αυτή η βίαιη μεταφορά δεν είχε επαρκή νομική βάση, δεν ήταν «σύμφωνα με τον νόμο» κατά την έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 8.
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι ένα πρόσωπο που υποβάλλεται σε ένα μέτρο για λόγους εθνικής ασφάλειας πρέπει να μπορεί να το υποβάλλει σε έλεγχο από ένα ανεξάρτητο και αμερόληπτο σώμα. Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι δεν είχαν κινηθεί διαδικασίες εναντίον των προσφευγόντων για τη συμμετοχή τους στη διάπραξη αδικήματος. Παραβιάζοντας το εθνικό δίκαιο, δεν είχαν επιδοθεί αποφάσεις που να κηρύσσουν την παρουσία τους ανεπιθύμητη έως ότου εκδιωχθούν. Καθώς οι προσφεύγοντες δεν είχε λάβει τον ελάχιστο βαθμό προστασίας κατά της αυθαιρεσίας από τις αρχές, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η παρέμβαση στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή τους δεν ήταν σύμφωνη με το νόμο. Κατά συνέπεια, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8.
Άρθρο 6 § 1 και άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου αριθ. 7
Οι αποφάσεις σχετικά με την είσοδο, διαμονή και απέλαση αλλοδαπών δεν αφορούσαν τον προσδιορισμό αστικών δικαιωμάτων ή υποχρεώσεων ή ποινική κατηγορία κατά την έννοια του άρθρου 6. Έτσι, δεδομένου ότι η καταγγελία βάσει του άρθρου 6 § 1 ήταν ασυμβίβαστη ratione materiae με τις διατάξεις της Σύμβασης, το Δικαστήριο την έκρινε απαράδεκτη.
Λαμβάνοντας υπόψη τις διαπιστώσεις των άρθρων 5 § 1 και 8, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν υπήρχε ανάγκη να εξετάσει χωριστά την καταγγελία βάσει του άρθρου 1 του Πρωτοκόλλου αριθ. 7.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Δημοκρατία της Μολδαβίας έπρεπε να καταβάλει σε κάθε προσφεύγοντα 25.000 ευρώ για την ηθική του βλάβη(επιμέλεια echrcaselaw.com).
