Χαστούκι από αστυνομικό ισοδύναμο με κακομεταχείριση
ΑΠΟΦΑΣΗ:
Bouyid κατά Βελγίου της 28.09.2015[1]. Απόφαση Τμήματος Ευρείας Σύνθεσης (αρ. προσφ. 23380/09)
βλ. εδώ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ:
Το χαστούκι στο πρόσωπο επηρεάζει το πρόσωπο, που είναι το τμήμα του σώματος που εκφράζει την προσωπικότητα του ατόμου, φανερώνει την κοινωνική του ταυτότητά και αποτελεί το κέντρο των αισθήσεών του. Εξαιτίας της ιδιαιτερότητας αυτής, ένα χτύπημα στο πρόσωπο ενός ατόμου κατά τη σύλληψή του, είναι αρκετά σοβαρό και συνιστά παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, ιδιαίτερα δε όταν το χαστούκι επιβάλλεται από αστυνομικούς σε άτομα που έχουν υπό τον έλεγχό τους αναδεικνύοντας κατά τον τρόπο αυτό την υπεροχή και την κατωτερότητα που χαρακτηρίζει εξ ορισμού τη σχέση μεταξύ των πρώτων με τους τελευταίους.
ΣΧΟΛΙΟ-ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ:
Πολύ σημαντική και εμβληματική απόφαση για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η απόφαση δίνει μεγάλη σημασία στο πρόσωπο και χαρακτηρίζει το τμήμα αυτό του σώματος ως το κέντρο της προσωπικότητας ενός ατόμου. Το χαστούκι από αστυνομικό συνιστά εξευτελιστική μεταχείριση του ανθρώπου.
ΔΙΑΤΑΞΗ:
Άρθρο 3 (Απαγόρευση βασανιστηρίων & απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης) της ΕΣΔΑ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ:
Η πολύ σημαντική αυτή υπόθεση αφορούσε τον ισχυρισμό δύο αδελφών, ένας εκ των οποίων ήταν ανήλικος την εποχή εκείνη, ότι δύο αστυνομικοί τους χαστούκισαν στο πρόσωπο, ενώ τελούσαν υπό τον έλεγχο τους στο τοπικό αστυνομικό τμήμα στην περιοχή της οικογένειά τους στο Saint-Josse-ten-Noode των Βρυξελλών.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ..
Το Δικαστήριο έκρινε ότι τα χαστούκια είχαν υπονομεύσει την αξιοπρέπειά τους. Επίσης, παρατήρησε ότι η έρευνα που ακολούθησε δεν ήταν αποτελεσματική, ότι οι ανακριτικές αρχές είχαν αποτύχει να αποδώσουν τη δέουσα προσοχή στους ισχυρισμούς των προσφευγόντων και ότι η διάρκεια της έρευνας ήταν μη εύλογη. Το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι, ακόμη και στις πιο δύσκολες συνθήκες, η Σύμβαση επιβάλλει την απόλυτη απαγόρευση των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας, ανεξάρτητα από τη συμπεριφορά του ενδιαφερομένου. Σε μια δημοκρατική κοινωνία η κακομεταχείριση δεν υπήρξε ποτέ μια απάντηση κατάλληλη να λύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αρχές.
Ένα χαστούκι έχει σημαντικό αντίκτυπο στο πρόσωπο που το λαμβάνει. Το χαστούκι στο πρόσωπο επηρεάζει το πρόσωπο, δηλ. εκείνο το τμήμα του σώματος που εκφράζει την προσωπικότητά του ατόμου, φανερώνει την κοινωνική του ταυτότητά και αποτελεί το κέντρο των αισθήσεών του, όπως η ομιλία, η όραση και η ακοή, τα οποία χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία με τους άλλους. Έτσι εξαιτίας της ιδιαιτερότητας αυτής, ένα χτύπημα στο πρόσωπο ενός ατόμου κατά τη σύλληψή του, ήταν αρκετά σοβαρό ώστε να εγείρει θέμα σύμφωνα με το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ, ιδιαίτερα δε όταν το χαστούκι επιβάλλεται από αστυνομικούς σε άτομα που έχουν υπό τον έλεγχό τους αναδεικνύοντας κατά τον τρόπο αυτό την υπεροχή και την κατωτερότητα που χαρακτηρίζει εξ ορισμού τη σχέση μεταξύ των πρώτων και των τελευταίων σε τέτοιες περιστάσεις.
Το ΕΔΔΑ επισήμανε ότι η αστυνομία, οφείλει να μην προκαλεί, να μην σχεδιάζει ή να ανέχεται οποιαδήποτε πράξη βασανιστηρίων ή απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Επιπλέον, το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ καθιερώνει μια θετική υποχρέωση του κράτους να εκπαιδεύει τους αστυνομικούς ώστε να εξασφαλίζεται ότι κανένας από τους κρατουμένους να μην υποβάλλεται σε τέτοιου είδους μεταχείριση.
Το Δικαστήριο επισήμανε επί πλέον ότι ο ένας εκ των προσφευγόντων ήταν ανήλικος, 17 ετών. Η κακομεταχείριση ενδέχεται να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο, κυρίως σε ψυχολογικό επίπεδο, σε έναν ανήλικο[2]από ό, τι σε έναν ενήλικα, και ότι είναι ζωτικής σημασίας για τους αστυνομικούς που έρχονται σε επαφή με ανηλίκους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, να λαμβάνουν δεόντως υπόψη την ευαισθησία που συνδέεται με το νεαρό της ηλικίας[3]. Η συμπεριφορά της αστυνομίας μπορεί να είναι ασυμβίβαστη με τις απαιτήσεις του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ απλά και μόνο επειδή στρέφεται κατά ανηλίκου. Ως εκ τούτου, οι αστυνομικοί πρέπει να επιδεικνύουν μεγαλύτερη προσοχή και αυτοέλεγχο όταν μεταχειρίζονται ανηλίκους.
Τέλος, το Στρασβούργο απεφάνθη ότι επειδή οι προσφεύγοντες υπέστησαν μόνο ελαφρές σωματικές βλάβες η εν λόγω μεταχείριση δεν ανάγεται στο επίπεδο βασανιστηρίου ή απάνθρωπης μεταχείρισης, όμως συνιστά εξευτελιστική μεταχείριση, και για το λόγο αυτό καταδίκασε το Βέλγιο.
[1] ΝοΒ 2016, τομ. 64, τευχ.1, σελ. 146 με σχόλιο Β. Χειρδάρη.
[2] Βλ. Υπόθεση Darraj κατά Γαλλίας, της 4.11.2010, § 44.
[3] Bλ. και Ευρωπαϊκό Κώδικα Αστυνομικής Δεοντολογίας, § 44. Rich Froning steroids
