Η παθητική και αναποτελεσματική στάση διορισθέντος δικηγόρου σε υπόθεση ακούσιου εγκλεισμού ασθενούς σε ψυχιατρείο δεν εκπληρώνει τις διαδικαστικές εγγυήσεις του άρθρου 5 της ΕΣΔΑ

ΑΠΟΦΑΣΗ

Čutura κατά Κροατίας της 10.01.2019 (αρ. προσφ.55942/15)

βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Aκούσιος εγκλεισμός σε ψυχιατρικό νοσοκομείο. Μη διασφάλιση εκ μέρους των δικαστηρίων της αποτελεσματικής εκπροσώπησης του προσφεύγοντος, παρά το καθήκον των δικαστών για εποπτεία των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Ο διορισμένος δικηγόρος του ενήργησε ως παθητικός παρατηρητής στη δίκη για  τον εγκλεισμό σε νοσοκομείο, ενώ η οικογένεια δεν είχε ενημερωθεί για τις διαδικασίες αυτές. Δεν εκπληρώθηκαν οι αναγκαίες διαδικαστικές απαιτήσεις για την παράταση του ακούσιου εγκλεισμού. Παραβίαση δικαιώματος ελευθερίας και ασφάλειας κατά το άρθρο 5§1 της ΕΣΔΑ.

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ 

Άρθρο 5

Άρθρο 6

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Ο προσφεύγων, ο Dragan Čutura, είναι Κροάτης υπήκοος που γεννήθηκε το 1980 και ζει στο Vrbovec (Κροατία).

Η υπόθεση αφορά την καταγγελία του σχετικά με την έλλειψη διαδικαστικών εγγυήσεων όταν διατάχθηκε από δικαστήριο ο εγκλεισμός του σε ψυχιατρικό νοσοκομείο. Ο κ. Čutura κρίθηκε ένοχος τον Ιανουάριο του 2014  για την εκτόξευση απειλών ως προς τους γείτονές του όντας σε κατάσταση διανοητικής διαταραχής. Ήταν ήδη σε προσωρινή κράτηση στο νοσοκομείο των φυλακών του Ζάγκρεμπ και το δικαστήριο διέταξε τον εγκλεισμό του σε ψυχιατρικό ίδρυμα καθώς αποτελούσε κίνδυνο για τρίτους. Ο  προσφεύγων άσκησε έφεση ανεπιτυχώς κατά της απόφασης του δικαστηρίου. Τον Απρίλιο του 2014 το δικαστήριο του Ζάγκρεμπ διέταξε τον εγκλεισμό του στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Vrapče για έξι μήνες από τον Μάιο του 2014. Το νοσοκομείο ζήτησε αργότερα να παραταθεί η περίοδος του εγκλεισμού του και το Περιφερειακό Δικαστήριο συμφώνησε τον Αύγουστο του 2014,  να τον παρατείνει για ένα ακόμη έτος.

Ο πατέρας του προσφεύγοντος αμφισβήτησε την απόφαση αυτή, ισχυριζόμενος ιδίως ότι ο διορισθείς δικηγόρος του κ. Čutura είχε παθητική στάση στο ακροατήριο και ήταν αναποτελεσματικός και η οικογένεια δεν είχε ενημερωθεί για τις διαδικασίες εγκλεισμού του σε νοσοκομείο. Οι εφέσεις του πατέρα, συμπεριλαμβανομένης μιας καταγγελίας στο Συνταγματικό Δικαστήριο, απορρίφθηκαν. Ο κ. Čutura απελευθερώθηκε υπό όρους τον Αύγουστο του 2015.

Επικαλούμενος το άρθρο 5 § 1 (δικαίωμα στην ελευθερία και στην ασφάλεια / άτομα με αναπηρία), ο προσφεύγων διαμαρτύρεται ότι δεν διέθετε τις δικονομικές εγγυήσεις κατά τη διαδικασία σχετικά με τον ακούσιο εγκλεισμό του στο νοσοκομείο. Επίσης, υποβάλλει καταγγελία σχετικά με την αρχική ποινική διαδικασία σύμφωνα με το άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη / ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο).

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ..

Η εξέταση της υπόθεσης από το Δικαστήριο αφορούσε κυρίως τις διαδικασίες που οδήγησαν στον εγκλεισμό του προσφεύγοντα στο νοσοκομείο με δικαστική απόφαση για ένα ακόμη έτος, το οποίο επίσης αποτέλεσε αντικείμενο εξέτασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου τον Ιούνιο του 2015. Εφαρμόζει τις γενικές αρχές για ακούσιο εγκλεισμό σε ψυχιατρικό νοσοκομείο που εκδόθηκε στην περίπτωση του M.S. κατά Κροατία (αριθ. 2).

Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι, μολονότι ο προσφεύγων είχε προσλάβει εξειδικευμένο δικηγόρο της επιλογής του στην αρχή της ποινικής δίκης, τα εγχώρια δικαστήρια είχαν διορίσει έναν νέο δικηγόρο στη δίκη σχετικά με την ακούσια νοσηλεία. Ο δεύτερος δικηγόρος, για λόγους άγνωστους, σύντομα αντικαταστάθηκε με άλλον.

Επιπλέον, ο τρίτος δικηγόρος είχε ενεργήσει ως παθητικός παρατηρητής στο πλαίσιο της διαδικασίας παράτασης του ακούσιου εγκλεισμού του κ. Čutura: ο δικηγόρος δεν είχε απευθυνθεί στον προσφεύγοντα ή στον δικαστή κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, δεν είχε προσπαθήσει να επικοινωνήσει με τον προσφεύγοντα ή με την οικογένεια και δεν υπέβαλε παρατηρήσεις εξ ονόματος του κ. Čutura κατά τη διάρκεια της μεταγενέστερης ακρόασης.

Αν και γνωρίζοντας την παθητική στάση του δικηγόρου, τα δικαστήρια δεν κατάφεραν να διασφαλίσουν ότι ο προσφεύγων εκπροσωπήθηκε με αποτελεσματικό τρόπο. Αυτό συνέβη παρά το γεγονός ότι είχαν την ευθύνη εποπτείας των ατόμων με ειδικές ανάγκες.

Επίσης, δεν υπήρχαν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο δικαστής είχε ενημερώσει τον προσφεύγοντα για τα δικαιώματά του λαμβάνοντας υπόψη τη συμμετοχή του στην ακρόαση, μολονότι δεν υπήρχε βάσιμος λόγος για τον εγκλεισμό του. Επιπλέον, το δικαστήριο δεν είχε συμπεριλάβει την οικογένεια, η οποία είχε αντιταχθεί στην παράταση του εγκλεισμού του προσφεύγοντος.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι εθνικές αρχές δεν πληρούσαν τις αναγκαίες διαδικαστικές απαιτήσεις για την επέκταση του ακούσιου εγκλεισμού του κ. Čutura στο νοσοκομείο και συνεπώς υπήρξε παραβίαση του άρθρου 5 § 1.

Αποφάσισε ότι είχε εξετάσει τα κύρια νομικά ζητήματα της υπόθεσης και δεν θεώρησε αναγκαία την έκδοση  χωριστής απόφασης επί της καταγγελίας του κ. Čutura βάσει του άρθρου 6 § 1.

Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Κροατία πρέπει να καταβάλει στον προσφεύγοντα 10.000 ευρώ για ηθική βλάβη
και € 1.730 για δικαστικά έξοδα και δαπάνες(επιμέλεια echrcaselaw.com).