To τεκμήριο αθωότητας απαράβατη γραμμή και για το εργατικό δικαστήριο

ΑΠΟΦΑΣΗ: 

Alkaşı κατά Τουρκίας της 18.10.2016 (αριθ. Προσφ. 21107/07)

βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:

Η πλήρης εκτίμησή της για την εκδίκαση της κατηγορούμενης στην ποινική δίκη, πέρασε το σκοπό και το έργο του πολιτικού δικαστηρίου αφού αμφισβήτησε το βάσιμο της εκτίμησής της. Το πολιτικό Δικαστήριο πρέπει να παραμείνει εντός των ορίων της πολιτικής δίκης και να απέχει από τις ποινικές περιγραφές της συμπεριφοράς της προσφεύγουσας.

ΣΧΟΛΙΟ-ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ:

Η δικαστική αρχή πρέπει: α) να σέβεται τις αμετάκλητες αθωωτικές αποφάσεις των ποινικών δικαστηρίων και β) να απέχει από χαρακτηρισμούς που αλλοιώνουν την αθωωτική απόφαση.

ΔΙΑΤΑΞΗ:

Άρθρο 6 § 2 (δικαίωμα τεκμηρίου αθωότητας) ΕΣΔΑ.

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ:

Η αιτούσα, Ayten Alkaşi, είναι υπήκοος Τουρκίας, γεννήθηκε το 1964 και ζει στην Κωνσταντινούπολη. Η υπόθεση αφορούσε το δικαίωμά της για την τήρηση της τεκμηρίωσης της αθωότητας της , το οποίο είχε αναγνωριστεί κατά τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας, αλλά δεν είχε ληφθεί υπόψη κατά τη διάρκεια των μεταγενέστερων αστικών διαδικασιών που αφορούσαν το ίδιο σύνολο πραγματικών περιστατικών.

Η κ. Alkaşi ήταν γραμματέας στη Διεύθυνση Εθνικών Παλαιών, όπου ενεπλάκη σε μια έντονη αψιμαχία με έναν συνάδελφό της. Κατόπιν αιτήματος ενός καθηγητή, ο υποψήφιος υποβιβάστηκε.

Η προσφεύγουσα και ένας φίλος της, Μ.G., συμφώνησαν ότι ο Μ.G. θα επικοινωνούσε με τον καθηγητή, ο οποίος είχε ζητήσει τον υποβιβασμό της. Ο Μ.G. παρενοχλήσει τηλεφωνικά τον ίδιο, απειλώντας αυτόν και τον υιό του. Ποινικές διώξεις ασκήθηκαν κατά του Μ.G. και η προσφεύγουσα σχετικά με την περίπτωση.

Στην υπόθεση, η προσφεύγουσα ισχυρίστηκε ότι είχε απλώς ζητήσει από τον Μ.G. να καλέσει τον καθηγητή, επειδή ο τελευταίος ήταν κοινό φίλος και ο Μ.G. είχε προσφερθεί να τους συμφιλιώσει, η οποία θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την αποκατάσταση της θέσης της προσφεύγουσας. Εν τω μεταξύ, ο MG υποστήριξε ότι η κ. Alkaşi είχε προτρέψει να παρενοχλήσει και να απειλήσει τηλεφωνικά τον καθηγητή. Στις 27.10.2005, το ποινικό δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης καταδίκασε τον Μ.Γ., ​​αλλά απέκλεισε την προσφεύγουσα λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων που να στηρίζουν τις ισχυρισμοί εναντίον της .

Εν τω μεταξύ, η προσφεύγουσα είχε απολυθεί από τη δουλειά της. Τον Οκτώβριο του 2003, υπέβαλε αγωγή για καταχρηστική απόλυση κατά της Διεύθυνσης Εθνικών Ανακτόρων ενώπιον του Εργατικού Δικαστηρίου του Bakirkoy, ζητώντας αποζημίωση. Στις 28.03.2006, το δικαστήριο έκρινε ως γεγονός ότι η κα Alkaşi ήταν ηθική αυτουργός του Μ.G. να απειλήσει τον καθηγητή. Το δικαστήριο απέρριψε τελικώς το αίτημα της προσφεύγουσας, θεωρώντας ότι είχε παραβιάσει τη σχέση εμπιστοσύνης του εργοδότη και ότι η απόλυσή της ήταν δικαιολογημένη. Η κα Alkaşi άσκησε ένδικα μέσα, αλλά στις 20.12.2006 ο Άρειος Πάγος επικύρωσε αμετάκλητα την απόφαση του Εργατικού Δικαστηρίου.

Βασιζόμενη ιδίως στο άρθρο 6 § 2 (δικαίωμα τεκμηρίου αθωότητας), η κα Alkaşi κατήγγειλε ότι η απόρριψη της αστικής αγωγής από το Εργατικό Δικαστήριο συνιστούσε παραβίαση του δικαιώματός της να τεκμαίρεται αθώα, εξαιτίας του γεγονότος ότι το Εργατικό Δικαστήριο είχε διαπιστώσει ότι η ίδια ήταν ηθική αυτουργός στον M.G. στην απειλή κατά του καθηγητή και έτσι επέφερε ρήξη στην σχέση εμπιστοσύνης του εργοδότη της, εξαιτίας της διάπραξης του αδικήματος της ηθικής αυτουργίας σε απειλή, παρότι αυτή είχε αθωωθεί αμετάκλητα από την εν λόγω κατηγορία στην ποινική διαδικασία.

ΤΟ ΣΤΡΑΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Το EΔΔA υπενθυμίζει κατ’ αρχάς στην απόφασή του, ότι η φύση της αποστολής του εργατικού δικαστηρίου ήταν να αξιολογήσει κατά πόσον η απόλυση της προσφεύγουσας ήταν δικαιολογημένη, και εάν αυτή θα έπρεπε να είχε λάβει προειδοποίηση και αποζημίωση απόλυσης μετά τη λήξη της σύμβασης εργασίας της. Με άλλα λόγια, το Δικαστήριο του Bakırköy, ως πολιτικό δικαστήριο, δεν δεσμεύεται από τις διαπιστώσεις ή το αποτέλεσμα της ποινικής διαδικασίας, και ήταν ελεύθερο να καθορίσει την διαφορά από την άποψη του εργατικού δικαίου. Θα μπορούσε, ως πολιτικό δικαστήριο, να καταλήξει σε διαφορετικό συμπέρασμα από τα ποινικά δικαστήρια με την ανεξάρτητη υιοθέτηση των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης σε σχέση με τη συμπεριφορά της προσφεύγουσας. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει συναφώς ότι, ακόμη και η απαλλαγή από την ποινική ευθύνη, ως εκ τούτου, δεν αποκλείει τη θέσπιση της αστικής ή άλλης μορφής ευθύνης που απορρέει από τα ίδια πραγματικά περιστατικά με βάση ένα λιγότερο αυστηρό βάρος απόδειξης¹. Ωστόσο, προκειμένου να συμμορφωθούν με το δικαίωμα που κατοχυρώνεται από το άρθρο 6 § 2 της Σύμβασης, τα εθνικά δικαστήρια στις επόμενες διαδικασίες πρέπει να παραμείνουν εντός των ορίων της πολιτικής δίκης και να απέχουν από ποινικούς χαρακτηρισμούς της συμπεριφοράς της προσφεύγουσας (βλ. μεταξύ άλλων, Teodor κατά Ρουμανίας, αριθ. 46878/06, § 44, 4 Ιουνίου 2013, και NA κατά Νορβηγίας, αριθ. 27473/11, § 46, 18 Δεκεμβρίου 2014). Οποιαδήποτε δήλωση ή συλλογιστική από πολιτικό δικαστήριο που θέτει υπό αμφισβήτηση την αμετακλήτως αποδειχθείσα αθωότητα της προσφεύγουσας θα ήταν ασυμβίβαστη με τις απαιτήσεις του άρθρου 6 § 2 της ΕΣΔΑ.

Το Στρασβούργο επισημαίνει ότι, το Εργατικό Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η προσφεύγουσα είχε πράγματι διαπράξει το αδίκημα της ηθικής αυτουργίας στην απειλή, όταν στην πραγματικότητα είχε αθωωθεί αμετάκλητα για το ίδιο αδίκημα από τα ποινικά δικαστήρια. Η δήλωση καταλογισμού ποινικής ευθύνης στην προσφεύγουσα, με πλήρη περιφρόνηση της αθώωσης της στην ποινική δίκη, πήγε πέρα από το έργο του δικαστηρίου αυτού για τον προσδιορισμό του αν είναι δικαιολογημένη η απόφαση να απολυθεί από τη θέση της, και θέτει υπό αμφισβήτηση την ορθότητα της αθώωσής της. Με τις σκέψεις αυτές το ΕΔΔΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η διατύπωση που χρησιμοποιείται από το εργατικό (αστικό) Δικαστήριο βρίσκεται σε αντίθεση με το δικαίωμα που κατοχυρώνεται από το άρθρο 6 § 2.

Η προσφεύγουσα περαιτέρω ισχυρίστηκε ότι το εργατικό Δικαστήριο εκτός του ότι δεν έλαβε υπόψη την αμετάκλητη αθωωτική απόφαση επί πλέον στήριξε την απόφασή του και στις αυτοενοχοποιητικές δηλώσεις που δόθηκαν από αυτήν στην αστυνομία με την απουσία του δικηγόρου της. Το ΕΔΔΑ επισημαίνει επίσης στο πλαίσιο αυτό ότι έχει ήδη διαπιστώσει ότι η χρήση ως αποδεικτικών στοιχείων για την ποινική καταδίκη των δηλώσεων που δίνονται από τον κατηγορούμενο στην αστυνομία χωρίς τη βοήθεια ενός δικηγόρου μπορεί να ανέλθει σε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης². Το Δικαστήριο επισημαίνει περαιτέρω ότι το εργατικό δικαστήριο στην απόφασή του αναφέρθηκε στο γεγονός ότι ο εργοδότης της προσφεύγουσας στηρίχθηκε στο γεγονός ότι αυτή ομολόγησε ότι υποκίνησε τον Μ.G. σε διάπραξη του εγκλήματος, και ότι το εργατικό δικαστήριο δηλώνει ρητά ότι εξέτασε το σύνολο του φακέλου της ποινικής έρευνας. Έτσι, τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης φαίνεται να δείχνουν ότι οι δηλώσεις που έγιναν από την προσφεύγουσα στην αστυνομία χωρίς τη βοήθεια ενός δικηγόρου τις επικαλέστηκε το εργατικό δικαστήριο, και το Δικαστήριο του Στρασβούργου δεν αποκλείει ότι η επίκληση τέτοιων δηλώσεων ακόμα και από ένα αστικό δικαστήριο μπορεί να εγείρει θέμα δυνάμει του άρθρου 6 § 1 της ΕΣΔΑ. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η συλλογιστική του εργατικού δικαστηρίου και η διατύπωση που χρησιμοποιείται παραβιάζει το δικαίωμα της προσφεύγουσας στο τεκμήριο της αθωότητας, το ΕΔΔΑ κρίνει ότι δεν είναι αναγκαίο να εκτιμήσει αν το εργατικό εθνικό δικαστήριο για να καταλήξει στην απόφασή του βασίστηκε σε αποδεικτικά στοιχεία κατά παράβαση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη.

Κατόπιν αυτών το Στρασβούργο διαπιστώνει παραβίαση του άρθρου 6 § 2 του ΕΣΔΑ και θεωρεί ότι η αναγνώριση της παραβίασης είναι αρκετή για την ικανοποίηση της προσφεύγουσας χωρίς την επιδίκαση αυτής και την ηθική βλάβη.