Παράνομη σύλληψη και κράτηση δικαστικών λειτουργών στην Τουρκία! Αδικαιολόγητη επέκταση της έννοιας του αυτόφωρου αδικήματος

ΑΠΟΦΑΣΗ

Turan κ.α. κατά Τουρκίας της 23.11.2021 (αρ. προσφ. 75805/16 και 426 άλλες προσφυγές)

Βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Σύλληψη και προσωρινή κράτηση δικαστικών λειτουργών χωρίς νόμιμη διαδικασία. Προσωρινή κράτηση δικαστών υπόπτων για συμμετοχή σε παράνομη οργάνωση μετά από απόπειρα πραξικοπήματος, με βάση αδικαιολόγητη επέκταση της έννοιας  του αυτοφώρου αδικήματος (in flagrante delicto). Οι προσφεύγοντες, που ήταν όλοι δικαστές ή εισαγγελείς σε διαφορετικούς βαθμούς δικαστηρίων κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών,  συνελήφθησαν και τέθηκαν υπό προσωρινή κράτηση ως ύποπτοι για συμμετοχή τους στην «Φετουλαχιστική Τρομοκρατική Οργάνωση/Παράλληλη Κρατική Δομή» («FETÖ/PDY») στον απόηχο της απόπειρας πραξικοπήματος της 15 Ιουλίου 2016.

Κατά το ΕΔΔΑ η προσωρινή κράτηση των προσφευγόντων δεν είχε λάβει χώρα σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζει ο νόμος κατά την έννοια του άρθρου 5 § 1 της ΕΣΔΑ. Επιπλέον, τα επίμαχα μέτρα δεν μπορούσαν να θεωρηθούν ως τα απολύτως αναγκαία κατά τις προϋποθέσεις  της κατάστασης ανάγκης, κατά την έννοια του άρθρου 15 της Σύμβασης.

Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του δικαιώματος στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια (άρθρο 5 παρ. 1 της ΕΣΔΑ) και επιδίκασε 5.000 ευρώ σε καθένα των προσφευγόντων  για ηθική βλάβη.

ΔΙΑΤΑΞΗ

Άρθρο 5 παρ. 1

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Οι προσφεύγοντες,  427 Τούρκοι υπήκοοι, ήταν όλοι μέλη του Ακυρωτικού ή του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου ή δικαστές πρωτοβάθμιων δικαστηρίων ή εισαγγελέων κατά τον χρόνο των γεγονότων.

Η υπόθεση αφορά τη σύλληψη και την προσωρινή κράτηση των προσφευγόντων, οι οποίοι ήταν όλοι δικαστές ή εισαγγελείς τότε, στον απόηχο της απόπειρας στρατιωτικού πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016, με την υποψία  ότι ήταν μέλη οργάνωσης που οι τουρκικές αρχές περιέγραφαν ως «Φετουλαχιστική Τρομοκρατική Οργάνωση / Παράλληλη Κρατική Δομή» (Fetullahçı Terör Örgütü / Paralel Devlet Yapılanması).

Επικαλούμενοι το άρθρο 5 § 1 (δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και στην ασφάλεια), οι προσφεύγοντες παραπονέθηκαν ότι τέθηκαν σε προσωρινή κράτηση  κατά παράβαση του εσωτερικού δικαίου που διέπει τη σύλληψη και την προσωρινή κράτηση των μελών  του δικαστικού σώματος. Αμφισβήτησαν τον ισχυρισμό ότι τα γεγονότα της υπόθεσης τους απέκλιναν από τις δικονομικές εγγυήσεις που παρέχονται σε όλους τους δικαστές και εισαγγελείς και κατήγγειλαν ότι τα Πλημμελειοδικεία δεν είχαν την αρμοδιότητα να τους θέσουν σε προσωρινή κράτηση. Ορισμένοι από τους προσφεύγοντες παραπονέθηκαν επίσης βάσει του άρθρου 5 §§ 1 (γ) και 3 ότι τέθηκαν προφυλακιστέοι χωρίς σχετικούς και επαρκείς λόγους, και ότι η διάρκεια της κράτησης ήταν υπερβολική. Ορισμένοι προσφεύγοντες παραπονέθηκαν περαιτέρω βάσει του άρθρου 5 § 4 (δικαίωμα προσφυγής στο δικαστήριο για τη νομιμότητα της κράτησης) ότι οι έλεγχοι που διενεργήθηκαν από τα εγχώρια δικαστήρια κατά την κράτηση τους δεν συμμορφώθηκαν με ορισμένες διαδικαστικές εγγυήσεις ή/και βάσει του άρθρου 5§5 (δικαίωμα αποζημίωσης) και ότι δεν υπήρχαν αποτελεσματικά εσωτερικά ένδικα μέσα που να επιτρέπουν να λάβουν αποζημίωση για τις εικαζόμενες παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Οι διάδικοι είχαν διαφορετική άποψη ως προς το κατά πόσον η αρχική προσωρινή κράτηση των προσφευγόντων – ως εν ενεργεία δικαστών και εισαγγελέων που απολάμβαναν ειδικό καθεστώς την περίοδο των γεγονότων – σύμφωνα με τη νομοθεσία, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι πληρούσε την απαίτηση «της αυτόφωρης διαδικασίας». 

(α) Αρχική προσωρινή κράτηση τακτικών δικαστών και εισαγγελέων

Παρά τις ειδικές δικονομικές εγγυήσεις που απέρρεαν από την ιδιότητά τους ως δικαστών ή εισαγγελέων κατά τον κρίσιμο χρόνο, οι προσφεύγοντες είχαν τεθεί υπό προσωρινή κράτηση σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, επειδή είχαν κριθεί ότι είχαν συλληφθεί επ’ αυτοφώρω, σύμφωνα με άρθρο 94 του Ν.2802. Η εφαρμογή της έννοιας του «in flagrante delicto» στο συγκεκριμένο πλαίσιο της προσωρινή κράτησης τακτικού δικαστή υπαγόμενου στο Ν. 2802 είχε ήδη οδηγήσει σε διαπίστωση παραβίασης του άρθρου 5 § 1 στην υπόθεση Baş κατά Τουρκίας, όπου το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η έννοια αυτή είχε ερμηνευθεί από τα εθνικά δικαστήρια κατά τρόπο διασταλτικό που δεν ήταν σύμφωνος με τις απαιτήσεις της Σύμβασης. Το Δικαστήριο δεν είδε κανένα λόγο να απομακρυνθεί από τα πορίσματά του στην υπόθεση Baş .

Αναγνωρίζοντας την ύπαρξη σύλληψης «in flagrante delict» στις παρούσες συνθήκες, το Συνταγματικό Δικαστήριο είχε υιοθετήσει μια ελαφρώς διαφορετική προσέγγιση από αυτή που ακολούθησε το Ακυρωτικό Δικαστήριο, όπως εξετάστηκε στην υπόθεση BaşΤο Συνταγματικό Δικαστήριο είχε λάβει την απόπειρα πραξικοπήματος ως κύριο σημείο αναφοράς του, αντί να βασίζεται αποκλειστικά στη συνεχιζόμενη φύση του αδικήματος της συμμετοχής σε τρομοκρατική οργάνωση. Σύμφωνα με το Συνταγματικό Δικαστήριο, οι προσφεύγοντες και όλα τα μέλη του δικαστικού σώματος που συνελήφθησαν στον απόηχο της απόπειρας πραξικοπήματος, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι είχαν συλληφθεί με τη διαδικασία του αυτοφώρου αποκλειστικά βάσει των υποτιθέμενων οργανωτικών δεσμών τους με την τρομοκρατική οργάνωση πίσω από αυτή την απόπειρα. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η εικαστική προσέγγιση του Συνταγματικού Δικαστηρίου φαινόταν να επεκτείνει την έννοια του «in flagrante delicto » πέρα ​​από τον συμβατικό ορισμό που παρέχεται στο εσωτερικό δίκαιο, επισημαίνοντας ιδίως την απουσία βεβαιότητας ότι οι προσφεύγοντες είχαν συλληφθεί και τεθεί σε προσωρινή κράτηση κατά τη διάπραξη ή αμέσως μετά τη διάπραξη μιας πράξης που συνδέεται άμεσα με την απόπειρα πραξικοπήματος.

Η Κυβέρνηση είχε υποστηρίξει περαιτέρω ότι η προσωρινή κράτηση των σχετικών προσφευγόντων σύμφωνα με τους συνήθεις κανόνες δεν εξαρτιόταν απαραίτητα από την σύλληψή τους in flagrante delicto, αλλά ότι είχε επίσης αιτιολογηθεί βάσει του άρθρου 93 του  Ν. 2802, καθώς το αδίκημα για το οποίο είχαν κατηγορηθεί ήταν προσωπικό αδίκημα που διέπεται από αυτό το άρθρο και δεν ήταν σχετικό με τα καθήκοντά τους. Στα εντάλματα κράτησης που εκδόθηκαν σχετικά με τους προσφεύγοντες, δεν είχε αναφερθεί κάτι σχετικά με το «προσωπικό» ή «σχετικό με το καθήκον» χαρακτήρα του επίμαχου αδικήματος και είχε γίνει αναφορά, μόνο στο άρθρο 94 του παραπάνω Νόμου, το οποίο ίσχυε για και τα δύο είδη αδικημάτων. Ακόμη και σε εκείνες τις αιτήσεις όπου τα εντάλματα κράτησης δεν έκαναν ρητή αναφορά στο άρθρο 94, ήταν σαφές από τη σχετική νομολογία των ανωτάτων εθνικών δικαστηρίων ότι σε περίπτωση σύλληψης μέλους του δικαστικού σώματος για συμμετοχή σε ένοπλη τρομοκρατική οργάνωση, οι προϋποθέσεις για σύλληψη «in flagrante delicto» κατά την έννοια του άρθρου 94 του Ν. 2802 θα θεωρούνταν ότι πραγματοποιήθηκαν κατά τη στιγμή της σύλληψης, λόγω της συνεχιζόμενης φύσης του αδικήματος της συμμετοχής σε ένοπλη τρομοκρατική οργάνωση που τους αποδίδεται. Η Κυβέρνηση είχε, επιπλέον, αναγνωρίσει στις παρατηρήσεις της ότι η προσωρινή κράτηση των προσφευγόντων είχε διεξαχθεί σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του εσωτερικού ποινικού δικονομικού δικαίου λόγω της σύλληψής τους επ’ αυτοφώρω.

Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο δεν πείστηκε ότι το πόρισμα σχετικά με την ύπαρξη της προϋπόθεσης για «in flagrante delicto» κατά την έννοια του άρθρου 94 του Ν. 2802 θα μπορούσε να είχε θεωρηθεί ως συναφές μόνο για τον καθορισμό της τοπικής αρμοδιότητας του δικαστηρίου που διέταξε την κράτηση, χωρίς καμία επίπτωση στη νομιμότητα της ίδιας της κράτησης.

Η δικαστική προστασία που παρέχεται με τον Νόμο 2802 δεν σημαίνει ατιμωρησία. Τούτου λεχθέντος, λαμβάνοντας υπόψη την σημασία της δικαστικής εξουσίας σε ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου και το γεγονός ότι τέτοιου είδους προστασία χορηγήθηκε σε δικαστές και εισαγγελείς όχι μόνο για δικό τους προσωπικό όφελος, αλλά για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας  κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, οι απαιτήσεις ασφάλειας δικαίου καθίστανται ακόμη πιο υψίστης σημασίας όταν ένα μέλος του δικαστικού σώματος στερείται της ελευθερίας του.

Έχοντας υπόψη τα προαναφερθέντα, και τις εκτιμήσεις στην υπόθεση Baş, το Δικαστήριο δεν μπόρεσε να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η προσωρινή κράτηση των προσφευγόντων που είχαν υπαχθεί στον Ν. 2802 είχε λάβει χώρα σύμφωνα με μια διαδικασία που ορίζει ο νόμος κατά την έννοια του άρθρου 5 § 1. Επιπλέον, τα επίμαχα μέτρα δεν μπορούσαν να θεωρηθούν ως τα απολύτως αναγκαία κατά τις προϋποθέσεις  της κατάστασης ανάγκης, κατά την έννοια του άρθρου 15 της Σύμβασης.

Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ομόφωνα παραβίαση του άρθρου 5 παρ. 1 της ΕΣΔΑ.

(β) Αρχική προσωρινή κράτηση ανωτάτων δικαστών

Σύμφωνα με το άρθρο 46 του Ν. 2797 που διέπει τα μέλη του Ακυρωτικού Δικαστηρίου, που ισχύει και για τα μέλη του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου, η έναρξη έρευνας εναντίον αυτών των δικαστών του ανώτατου δικαστηρίου υπόκειται στην απόφαση των αρμόδιων Προεδρικών τους Συμβουλίων, εκτός εάν συντρέχει περίπτωση αυτόφωρης σύλληψης που εμπίπτει στη δικαιοδοσία των πλημμελειοδικών, τα οποία προκάλεσαν την εφαρμογή των κανόνων του κοινού δικαίου.

Αυτό το νομικό πλαίσιο ήταν παρόμοιο με αυτό που ίσχυε για τα μέλη του Συνταγματικού Δικαστηρίου, όπως διατυπώθηκε στην υπόθεση Alparslan Altan κατά Τουρκίας. Η εκτενής εφαρμογή της έννοιας «in flagrante delicto» είχε ως αποτέλεσμα τη διαπίστωση παραβίασης του άρθρου 5 §  1 στην προαναφερθείσα υπόθεση και το Δικαστήριο δεν είδε κανένα λόγο να απομακρυνθεί από τα πορίσματά του. Αντίστοιχα, οι προσφεύγοντες που ήταν μέλη του Ακυρωτικού Δικαστηρίου ή του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου κατά τον χρόνο της προσωρινής τους κράτησης δεν είχαν ομοίως στερηθεί της ελευθερίας τους σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία που ορίζει ο νόμος. Η απόφαση να τεθούν αυτοί οι προσφεύγοντες σε προσωρινή κράτηση δεν μπορούσε, επιπλέον, να θεωρηθεί ότι επιβαλλόταν από την κατάσταση ανάγκης, κατά την έννοια του άρθρου 15 της Σύμβασης.

Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ομόφωνα παραβίαση του άρθρου 5 παρ. 1 της ΕΣΔΑ.

Άρθρο 41:

Το Δικαστήριο του Στρασβούργου επιδίκασε ποσό 5.000 ευρώ σε καθέναν από τους προσφεύγοντες για ηθική βλάβη(επιμέλεια echrcaselaw.com).

 

 


ECHRCaseLaw
Close Popup

Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε καλύτερη εμπειρία στο διαδίκτυο. Συμφωνώντας, αποδέχεστε τη χρήση των cookies σύμφωνα με την Πολιτική Cookies.

Close Popup
Privacy Settings saved!
Ρυθμίσεις Απορρήτου

Όταν επισκέπτεστε μία ιστοσελίδα, μπορεί να λάβει κάποιες βασικές πληροφορίες από τον browser σας, κατά βάση υπό τη μορφή cookies. Εδώ μπορείτε να ρυθμίσετε τη συγκατάθεσή σας σε όλα αυτά.

These cookies allow us to count visits and traffic sources, so we can measure and improve the performance of our site.

Google Analytics
We track anonymized user information to improve our website.
  • _ga
  • _gid
  • _gat

Απορρίψη όλων των υπηρεσιών
Save
Δέχομαι όλες τις υπηρεσίες