Οι περιορισμοί στις συλλογικές συμβάσεις των συνδικαλιστικών οργανώσεων που επέβαλε η γερμανική νομοθεσία, δεν ήταν δυσανάλογοι. Μη παραβίαση της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ένωση Δημοσίων Υπαλλήλων και Ένωση για τις Συλλογικές Διαπραγματεύσεις κ.α. κατά Γερμανίας της 05.07.2022 (αρ. προσφ. 815/18 και 4 άλλα)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι. Περιορισμοί του δικαιώματος και αρχή της αναλογικότητας.
Η υπόθεση αφορούσε τα συνδικαλιστικά δικαιώματα και κυρίως τη νομοθεσία στη Γερμανία που ρυθμίζει τις αντικρουόμενες συλλογικές συμβάσεις σε μια «επιχειρηματική μονάδα» μιας εταιρείας. Ειδικότερα, σε περίπτωση σύγκρουσης, μόνο η συλλογική σύμβαση του μεγαλύτερου συνδικάτου παραμένει σε ισχύ, ενώ η συλλογική σύμβαση της συνδικαλιστικής οργάνωσης που έχει λιγότερα μέλη στην επιχειρηματική μονάδα παύει να ισχύει.
Επικαλούμενοι το άρθρο 11 (ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι) της ΕΣΔΑ, οι προσφεύγοντες (τρία συνδικάτα και έξι φυσικά πρόσωπα) κατήγγειλαν ότι οι σχετικές διατάξεις του νόμου περί ομοιομορφίας των συλλογικών συμβάσεων είχαν παραβιάσει το δικαίωμά τους να σχηματίσουν και να προσχωρήσουν σε συνδικαλιστικές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Υποστήριξαν ειδικότερα ότι η νομοθεσία είχε ως αποτέλεσμα να μην μπορούν να συνάψουν συλλογικές συμβάσεις με εταιρείες όπου ένα διαφορετικό συνδικάτο είχε περισσότερα μέλη, και με εργοδότες που δεν επιθυμούσαν πλέον να διαπραγματευτούν με αυτές.
Το Δικαστήριο του Στρασβούργου διαπίστωσε ότι οι περιορισμοί που επέβαλλε η νομοθεσία αφορούσαν μικρότερα εμπορικά συνδικάτα, τα οποία ωστόσο διατήρησαν άλλα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος των συλλογικών διαπραγματεύσεων και της απεργίας. Επιπλέον, η νομοθεσία αποσκοπούσε στη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας του συλλογικού συστήματος διαπραγματεύσεων προς το συμφέρον τόσο των εργαζομένων όσο και των εργοδοτών.
Το ΕΔΔΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρξε δυσανάλογος περιορισμός στα δικαιώματα των προσφευγόντων και συνεπώς δε διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 11 της Σύμβασης.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 11
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες είναι τρία γερμανικά συνδικάτα: η Ένωση Δημοσίων Υπαλλήλων και η Ένωση για τις Συλλογικές Διαπραγματεύσεις, Marburger Bund – η Ένωση Μισθωτών και Δημοσίων Ιατρών στη Γερμανία και το Συνδικάτο Γερμανών Μηχανοδηγών· και, έξι Γερμανοί υπήκοοι, οι οποίοι είναι μέλη του τρίτου προσφεύγοντος συνδικάτου.
Η υπόθεση των προσφευγόντων ενώπιον του ΕΔΔΑ ξεκίνησε από τον Νόμο σχετικά με την ομοιομορφία στη Συλλογικότητα περί συμφωνιών/Uniformity of Collective Agreements Act (Tarifeinheitsgesetz), ο οποίος ρυθμίζει τις συγκρούσεις που προκύπτουν εάν υπάρχουν πολλές συλλογικές συμβάσεις σε μια «επιχειρηματική μονάδα» μιας εταιρείας. Ο νόμος αυτός, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ τον Ιούλιο του 2015, ορίζει ότι, σε περίπτωση τέτοιας σύγκρουσης, η συλλογική σύμβαση της συνδικαλιστικής οργάνωσης που έχει λιγότερα μέλη στην επιχειρηματική μονάδα παύει να ισχύει.
Με βάση αυτό, προσέφυγαν στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο, υποστηρίζοντας ότι αυτή η νομοθεσία παραβίασε το δικαίωμά τους, σύμφωνα με τον Βασικό Νόμο, να ιδρύουν σωματεία για την προστασία και βελτίωση των εργασιακών και οικονομικών συνθηκών τους.
Με απόφαση της 11ης Ιουλίου 2017, το Συνταγματικό Δικαστήριο απέρριψε ουσιαστικά την πρώτη και τη δεύτερη προσφυγή των συνδικαλιστικών οργανώσεων, διαπιστώνοντας ότι η παρέμβαση στα δικαιώματά τους ήταν ως επί το πλείστον δικαιολογημένη. Ειδικότερα, η παρέμβαση αποσκοπούσε στη διασφάλιση του συστήματος των αυτόνομων συλλογικών διαπραγματεύσεων (Tarifautonomie) και στην ενθάρρυνση των συνδικαλιστικών οργανώσεων να συνεργάζονται (ιδίως αποφεύγοντας τη διαπραγμάτευση διαφορετικών συλλογικών συμβάσεων για εργαζόμενους που βρίσκονται σε παρόμοιες θέσεις).
Αναφερόμενο στην εν λόγω απόφαση, το δικαστήριο στη συνέχεια αρνήθηκε να εξετάσει τις προσφυγές των λοιπών προσφευγόντων.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι το δικαίωμα στις συλλογικές διαπραγματεύσεις, όπως κατοχυρώνεται βάσει του άρθρου 11 της ΕΣΔΑ δεν περιελάμβανε «δικαίωμα» σε συλλογική σύμβαση. Αυτό που ήταν ουσιαστικό ήταν ότι τα εμπορικά συνδικάτα θα μπορούσαν να κάνουν παραστάσεις και να ακουστούν από τους εργοδότες.
Παρατήρησε ότι ο κύριος περιορισμός που επέφερε η επίμαχη εν προκειμένω νομοθεσία αφορούσε τα δικαιώματα των συνδικαλιστικών οργανώσεων που είχαν λιγότερα μέλη εντός της «επιχειρηματικής μονάδας» της ενδιαφερόμενης εταιρείας.
Αυτά τα μειονοτικά συνδικάτα δεν έχασαν το δικαίωμα να διαπραγματεύονται συλλογικά και να λαμβάνουν βιομηχανική δράση αν χρειαστεί. Διατήρησαν επίσης σημαντικά άλλα δικαιώματα: είχαν τη δυνατότητα να υιοθετήσουν τη συλλογική σύμβαση του πλειοψηφικού συνδικάτου και θα μπορούσαν να υποβάλουν τα τυχόν αιτήματά τους και να κάνουν παραστάσεις στους εργοδότες για την προστασία των μελών τους.
Το πιο σημαντικό, η νομοθεσία αποσκοπούσε στη διασφάλιση της δίκαιης και εύρυθμης λειτουργίας του συστήματος των συλλογικών διαπραγματεύσεων, ιδίως αποτρέποντας τις συνδικαλιστικές οργανώσεις που εκπροσωπούν βασικές θέσεις από τη διαπραγμάτευση συλλογικών συμβάσεων χωριστά σε βάρος άλλων εργαζομένων, καθώς επίσης και στη διευκόλυνση επίτευξης ενός συνολικού συμβιβασμού.
Πράγματι, πολλά άλλα κράτη διέθεταν επίσης συστήματα που περιορίζουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο συλλογικές συμφωνίες με μεγαλύτερα ή πιο αντιπροσωπευτικά σωματεία.
Εξάλλου, έπρεπε να δοθεί στο εναγόμενο κράτος περιθώριο όσον αφορά τον περιορισμό της ελευθερίας των συνδικαλιστικών οργανώσεων στην προκειμένη περίπτωση, και πολύ περισσότερο δεδομένων των ευαίσθητων πολιτικών επιλογών που εμπλέκονται στην εξισορρόπηση των αντίστοιχων συμφερόντων της εργασίας – συμπεριλαμβανομένων των συνδικαλιστικών οργανώσεων – και της διοίκησης.
Το ΕΔΔΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρξε δυσανάλογος περιορισμός στα δικαιώματα των προσφευγόντων και συνεπώς δε διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 11 της Σύμβασης (επιμέλεια: echrcaselaw.com).
