Μόνιμη σωματική βλάβη διαδηλώτριας σε αυθόρμητη διαμαρτυρία λόγω υπερβολικής χρήσης βίας από την αστυνομία. Παραβίαση της ελευθερίας του συνέρχεσθαι
ΑΠΟΦΑΣΗ
Laguna Guzman κατά Ισπανίας της 6.10.2020 (αριθ. 41462/17)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αυθόρμητες διαμαρτυρίες και αστυνομική καταστολή. Τραυματισμός διαδηλώτριας λόγω της υπερβολικής χρήσης βίας που δέχτηκε από τις αστυνομικές αρχές, στην προσπάθειά τους να διαλύσουν αυθόρμητη διαμαρτυρία μπροστά σε εστιατόριο που έτρωγαν πολιτικοί, μετά το τέλος της επίσημης διαδήλωσης. Τα χτυπήματα της αστυνομίας με γκλομπ στο στόμα, το χέρι και το κεφάλι της είχαν ως αποτέλεσμα η προσφεύγουσα να παραμείνει μόνιμα καθηλωμένη.
Το Στρασβούργο διαπίστωσε ειδικότερα ότι η αυθόρμητη διαμαρτυρία ήταν ειρηνική μέχρι τη διάλυσή της από τις αρχές και ό η ίδια η προσφεύγουσα δεν είχε συλληφθεί ή διωχθεί για βίαιες ενέργειες. Η χρήση βίας που ασκήθηκε από την αστυνομία δεν ήταν επομένως δικαιολογημένη και ανερχόταν σε δυσανάλογη παρέμβαση στα δικαιώματα της προσφεύγουσας. Παραβίαση του άρθρου 11 (ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι) της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 11
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα, Montserrat Laguna Guzman, είναι υπήκοος της Ισπανίας η οποία γεννήθηκε το 1967 και ζει στη Santovenia de Pisuerga (Ισπανία).
Στις 2 Φεβρουαρίου 2014, η προσφεύγουσα συμμετείχε σε διαδήλωση στο Valladolid κατά των περικοπών στον προϋπολογισμό και για τα υψηλά ποσοστά ανεργίας. Οι αρχές είχαν ενημερωθεί από πριν για την διαδήλωση όπως απαιτείται από την ισπανική νομοθεσία και τα απαραίτητα μέτρα είχαν ζητηθεί από τους διοργανωτές αναφορικά με το ζήτημα της ρύθμισης της οδικής κυκλοφορίας.
Ωστόσο, μετά την επίσημη λήξη της διαδήλωσης, μια ομάδα 50 – 60 διαδηλωτών συνέχισαν τη διαδήλωση. Σταμάτησαν σε μια πλατεία μπροστά από ένα εστιατόριο όπου ορισμένοι πολιτικοί έτρωγαν το μεσημεριανό τους γεύμα και επέδειξαν πλακάτ που έγραφε «σταματήστε την ποινικοποίηση της κοινωνικής διαμαρτυρίας».
Η προσφεύγουσα, η οποία κρατούσε το πλακάτ, τραυματίστηκε όταν η αστυνομία παρενέβη για να διαλύσει τη διαμαρτυρία. Χτυπήθηκε με γκλομπ, και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο για να λάβει θεραπεία για τους τραυματισμούς που υπέστη στο στόμα, το χέρι και το κεφάλι. Το 2016, το Ινστιτούτο Νομικής Ιατρικής του Valladolid κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα παρέμενε μόνιμα καθηλωμένη ως συνέπεια των τραυματισμών της.
Τα δικαστήρια στη συνέχεια τερμάτισαν τις ποινικές διαδικασίες που ασκήθηκαν εναντίον των αστυνομικών για τη πρόκληση σωματικής βλάβης, διαπιστώνοντας ότι ήταν αναγκασμένοι να χρησιμοποιήσουν βία μπροστά σε μια κατάσταση βίας και αναταραχής.
Το ένδικο μέσο της προσφεύγουσας κατά αυτής της απόφασης κηρύχθηκε απαράδεκτο από το Συνταγματικό Δικαστήριο το 2017.
Επίσης, ασκήθηκαν ποινικές διώξεις εναντίον τριών διαδηλωτών, αλλά όλοι αθωώθηκαν το 2018. Ο δικαστής που αποφάνθηκε για την υπόθεση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι διαδηλωτές είχαν κατασταλεί βίαια χωρίς προηγούμενη προειδοποίηση, παρά το γεγονός ότι δεν είχαν εμποδίσει την κυκλοφορία ή είχαν έρθει σε σύγκρουση με την αστυνομία.
Η ποινική απόφαση του 2018 ελήφθη υπόψη από το Συμβούλιο της Επικρατείας το 2019, όταν αυτό εξέταζε το αίτημα της προσφεύγουσας για αποζημίωση κατά του Υπουργείου Εσωτερικών για τους τραυματισμούς της. Της επιδικάσθηκαν 10.000 ευρώ.
Δεν κινήθηκε ποτέ ποινική δίωξη κατά της προσφεύγουσας.
Βασιζόμενη στο άρθρο 11 (ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι), η προσφεύγουσα ισχυρίστηκε ότι η χρήση βίας εναντίον της και άλλων διαδηλωτών ήταν εξαιρετικά δυσανάλογη.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η διάλυση της αυθόρμητης διαμαρτυρίας μετά την επίσημη διαδήλωση, με αποτέλεσμα η προσφεύγουσα να υποστεί τραυματισμούς, είχε παρέμβει με το δικαίωμά της στην ελευθερία της ειρηνικής συνάθροισης/διαδήλωσης. Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι ενώ οι κανόνες που διέπουν τις δημόσιες συναθροίσεις, όπως η προηγούμενη κοινοποίηση διεξαγωγής διαδήλωσης, ήταν απαραίτητοι για την ομαλή διεξαγωγή δημόσιων εκδηλώσεων, ωστόσο η επιβολή τους δεν θα έπρεπε να αποτελέσει αυτοσκοπό. Συγκεκριμένα, οι δημόσιες αρχές έπρεπε να επιδείξουν κάποιο βαθμό ανοχής απέναντι σε αυθόρμητες διαμαρτυρίες, οι οποίες είχαν ειρηνικό χαρακτήρα.
Θεώρησε ότι η ανοχή πρέπει να επεκταθεί στη συγκεκριμένη υπόθεση. Αν και η αυθόρμητη συγκέντρωση είχε προκαλέσει κάποια ενόχληση, είχε διεξαχθεί σε ειρηνικό κλίμα μέχρι τη διάλυσή της. Πράγματι, δεν είχε τεκμηριωθεί ή αποδειχθεί ότι θα ήταν δύσκολο για την αστυνομία να συγκρατήσει ή να ανακατευθύνει τους διαδηλωτές ή να ελέγξει με άλλο τρόπο την κατάσταση. Ούτε αποδείχθηκε ότι η διαδήλωση είχε ως αποτέλεσμα τη διατάραξη της δημόσιας τάξης.
Επομένως, οι αρχές δεν είχαν παράσχει σχετικούς και επαρκείς λόγους που να δικαιολογούν τη διάλυση της διαδήλωσης. Πράγματι, είχε αποδειχθεί στις διαδικασίες οι οποίες τερματίστηκαν το 2018, ότι η συμπεριφορά των διαδηλωτών και τα ειρηνικά συνθήματά τους και αυτά στα πλακάτ δεν δικαιολογούσαν την άσκηση βίας από τις αστυνομικές αρχές. Τέτοια αδικαιολόγητη χρήση βίας κατά της προσφεύγουσας, η οποία δεν είχε συλληφθεί ποτέ ή διωχθεί για τυχόν βίαιες ενέργειες κατά τη διάρκεια των διαμαρτυριών, ήταν επομένως αρκετό ώστε το Δικαστήριο να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η παρέμβαση στα δικαιώματά της ήταν δυσανάλογη, κατά παράβαση του άρθρου 11.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ισπανία έπρεπε να καταβάλει στην προσφεύγουσα 248,10 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.
