Κρατούμενος δεν λάμβανε γεύματα συμβατά με τη θρησκεία του. Δεν απαιτείται γραπτή απόδειξη για αλλαγή θρησκεύματος. Παραβίαση του δικαιώματος στη θρησκευτική ελευθερία
ΑΠΟΦΑΣΗ
Saran κατά Ρουμανίας της 10.11.2020 (αριθ. προσφ. 65993/16)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Θρησκευτική ελευθερία και συμβατή διατροφή σε φυλακές. Μη παροχή σε κρατούμενο γευμάτων συμβατών με τις αρχές του Ισλάμ.
Ο προσφεύγων κρατήθηκε σε πέντε ρουμανικές φυλακές, μεταξύ 2016 και 2018. Παραπονέθηκε ότι δεν είχε λάβει γεύματα που επέτρεπε η θρησκεία του Ισλάμ σε δύο από αυτές και απαιτούνταν να παρουσιάσει γραπτές αποδείξεις προσχώρησής στην εν λόγω θρησκεία, αν και είχε δηλώσει ότι ήταν μουσουλμάνος όταν εισήχθη στη φυλακή και τα αρχεία της φυλακής επιβεβαίωναν αυτό το γεγονός.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ιδίως ότι οι εθνικές αρχές αρνούμενες να παράσχουν στον προσφεύγοντα γεύματα συμβατά με τις αρχές της θρησκείας του κατά τη διάρκεια της κράτησής του στην πόλη Iasi, δεν είχαν επιτύχει ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων της φυλακής, των λοιπών κρατουμένων και των ατομικών συμφερόντων του κρατουμένου. Σημείωσε επίσης ότι ο προσφεύγων είχε λάβει γεύματα συμβατά με τη θρησκεία του στις άλλες φυλακές που κρατήθηκε Botoşani, Codlea και Deva, γεγονός που υποδήλωνε ότι το ρουμανικό σύστημα φυλακών ήταν ικανό να ικανοποιήσει τέτοια αιτήματα.
Το Δικαστήριο απέρριψε τις καταγγελίες του προσφεύγοντος σχετικά με τη φυλακή Miercurea-Ciuc, κρίνοντας ότι αυτά είχαν υποβληθεί εκπρόθεσμα.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του δικαιώματος στη θρησκευτική ελευθερία (άρθρο 9) και επιδίκασε ποσό 5.000 ευρώ για ηθική βλάβη.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 9
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Ion Saran είναι Μολδαβός υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1983. Ζει στο Μπρασόβ (Ρουμανία).
Μεταξύ Απριλίου 2016 και Αυγούστου 2018, ο προσφεύγων εξέτιε ποινή φυλάκισης σε διάφορες φυλακές της Ρουμανίας. Ισχυρίστηκε ότι είχε δηλώσει ότι ήταν μουσουλμάνος όταν εισήλθε στις φυλακές. Η Κυβέρνηση αμφισβήτησε τον ισχυρισμό αυτό.
Τον Απρίλιο του 2016 ο προσφεύγων τέθηκε υπό κράτηση στη φυλακή Botoşani, όπου δήλωσε ότι ήταν Μουσουλμάνος και ζήτησε να του παρέχονται γεύματα συμβατά με τις αρχές της θρησκείας του. Το αίτημα έγινε δεκτό.
Μεταξύ Μαΐου και Δεκεμβρίου 2016 κρατήθηκε στις φυλακές Iasi και Miercurea-Ciuc, όπου ζήτησε πρόσβαση σε τόπο λατρείας και γεύματα συμβατά με τη θρησκεία του. Τα αιτήματά του δεν έγιναν δεκτά από τη διοίκηση και στις δύο φυλακές και από τα αρμόδια δικαστήρια. Τα εθνικά δικαστήρια παρατήρησαν, μεταξύ άλλων, ότι ο προσφεύγων είχε αρχικά ισχυριστεί ότι ήταν ορθόδοξος χριστιανός και στη συνέχεια δεν είχε προσκομίσει κανένα έγγραφο που να αποδεικνύει ότι ήταν μουσουλμάνος.
Τον Δεκέμβριο του 2016 ο προσφεύγων τέθηκε σε κράτηση στη φυλακή Codlea, όπου του σέρβιραν γεύματα συμβατά με τις αρχές του Ισλάμ. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στη φυλακή Deva όπου, από τις 7 Απριλίου 2017 και μετά, λάμβανε επίσης γεύματα συμβατά με τις αρχές του ισλάμ.
Βασιζόμενος στο άρθρο 9 (ελευθερία θρησκείας) και στο άρθρο 14 (απαγόρευση διακρίσεων), ο προσφεύγων παραπονέθηκε ότι στις φυλακές Iaşi και Miercurea-Ciuc δεν του παρέχονταν γεύματα συμβατά με τις αρχές της θρησκείας του ούτε ο κατάλληλος χώρος λατρείας.
Ισχυρίστηκε επίσης ότι είχε υποστεί διακρίσεις σε σύγκριση με την πλειονότητα των κρατουμένων, οι οποίο ήταν χριστιανοί ορθόδοξοι.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 9 (ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας)
Το Δικαστήριο διαπίστωσε εξαρχής ότι οι καταγγελίες του προσφεύγων σχετικά με τη φυλακή Miercurea-Ciuc ήταν εκπρόθεσμες αφού δεν είχαν υποβληθεί εντός της εξάμηνης προθεσμίας που ορίζεται στο άρθρο 35 § 1 (κριτήρια παραδεκτού) της Σύμβασης. Επομένως, οι αιτιάσεις αυτές απορρίφθηκαν.
Όσον αφορά τις καταγγελίες σχετικά με τη φυλακή Iasi, το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο Ν. 254/2013 και το παράγωγο δίκαιο που εφαρμόζεται εν προκειμένω, προβλέπει ρητά το δικαίωμα των κρατουμένων να λαμβάνουν γεύματα συμβατά με τις αρχές της θρησκείας τους. Παρατήρησε επίσης ότι το εθνικό δίκαιο, προέβλεπε ότι οι κρατούμενοι θα μπορούσαν να προβούν σε επίσημη δήλωση σχετικά με τη θρησκεία τους όταν κρατούνταν και αν αλλαξοπιστούσαν κατά τη διάρκεια της κράτησης, θα μπορούσαν να συντάξουν επίσημη δήλωση και να καταθέσουν έγγραφο που επιβεβαίωνε τη νέα θρησκεία. Η κυβέρνηση ισχυρίστηκε ότι ο προσφεύγων είχε δηλωθεί ότι ήταν ορθόδοξος χριστιανός όταν τέθηκε αρχικά υπό κράτηση και θα έπρεπε στη συνέχεια να προσκομίσει αποδείξεις για την αλλαξοπιστία του προς το Ισλάμ προκειμένου να του παρέχονται γεύματα συμβατά με τις αρχές αυτής της θρησκείας.
Ωστόσο, το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο προσφεύγων είχε δηλώσει, και η κυβέρνηση δεν είχε αμφισβητήσει, ότι είχε λάβει γεύματα συμβατά με τις αρχές του Ισλάμ στη φυλακή Botoşani, όπου τέθηκε υπό κράτηση στην εν λόγω φυλακή στην αρχή του χρόνου του. Σημείωσε επίσης ότι στο σχετικό έγγραφο της φυλακής είχε δηλώσει ότι ήταν μουσουλμάνος, το ίδιο προέκυψε και από τα σχετικά αρχεία των φυλακών Codlea και Deva.
Το Δικαστήριο παρατήρησε επίσης ότι το Πρωτοδικείο του Iasi απέρριψε την προσφυγή του, υποστηρίζοντας ότι είχε δηλώσει τη στιγμή της εισαγωγής του στη φυλακή ότι ήταν Ορθόδοξος Χριστιανός και στη συνέχεια δεν είχε αποδείξει ότι ήταν πιστός του Ισλάμ. Ωστόσο, αυτά τα ευρήματα, τα οποία έλαβαν χώρα στις 28 Μαρτίου 2017, δεν αντιστοιχούν στη φόρμα που συμπλήρωσε στις 24 Μαΐου 2016 στη φυλακή Iasi σύμφωνα με την οποία ο προσφεύγων δήλωσε μουσουλμάνος. Ούτε υπήρξε οποιαδήποτε ένδειξη ότι το εθνικό δικαστήριο επιχείρησε να ελέγξει τα πραγματικά δεδομένα που καταγράφηκαν από τη διαχείριση των φυλακών σχετικά με τη πίστη του προσφεύγοντος. Επιπλέον, η κυβέρνηση δεν εξήγησε τις αποκλίσεις ως προς τη πίστη του προσφεύγοντος μεταξύ των διαφόρων εγγράφων που εκδόθηκαν από τις εθνικές αρχές.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι αρχές είχαν καθήκον να προβούν στις απαραίτητες ρυθμίσεις και να συντονίζονται μεταξύ τους ώστε να διασφαλίζεται ότι οι πληροφορίες ήταν οι σωστές και κοινοποιούνταν σωστά, ιδιαίτερα σε μια κατάσταση όπως αυτή στην παρούσα υπόθεση, όπου η απόφαση του Υπουργείου Δικαιοσύνης είχε κάνει διάκριση μεταξύ της αρχικής δήλωσης της θρησκείας, την οποία μπορούσε να κάνει ο κρατούμενος ελεύθερα και χωρίς ιδιαίτερες διατυπώσεις όταν γίνονταν δεκτός στη φυλακή και την οποιαδήποτε αλλαγή στην πίστη του κρατούμενου κατά τη διάρκεια της κράτησης, την οποία ο κρατούμενος έπρεπε να αποδείξει μέσω ενός εγγράφου που εκδίδονταν από εκπροσώπους της νέας πίστης του.
Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο θεώρησε ότι οι εθνικές αρχές με την άρνησή τους να παρέχουν στον προσφεύγοντα κατά τη διάρκεια της κράτησής του στις φυλακές Iasi, γεύματα συμβατά με τις αρχές της θρησκείας του, δεν είχαν επιτύχει δίκαιη ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων της φυλακής, εκείνων των άλλων κρατουμένων και των ατομικών συμφερόντων του συγκεκριμένου κρατουμένου. Σημείωσε επίσης ότι ο προσφεύγων είχε λάβει γεύματα συμβατά με τη θρησκεία του στις τρεις άλλες φυλακές Botoşani, Codlea και Deva, που σήμαινε ότι το ρουμανικό σύστημα φυλακών ήταν ικανό να ανταποκριθεί σε τέτοιου είδους αιτήματα
Το Δικαστήριο έλαβε επίσης υπόψη τη διάρκεια της διαδικασίας σχετικά με τα γεύματα που σερβίρονταν στην φυλακή Iasi. Σημείωσε ότι η απόφαση του Πρωτοδικείου είχε εκδοθεί στις 28 Μαρτίου 2017, ενώ ο προσφεύγων είχε μεταφερθεί στη φυλακή Codlea στις 6 Δεκεμβρίου 2016. Η κυβέρνηση δεν είχε παράσχει καμία εξήγηση για την καθυστέρηση αυτών των διαδικασιών.
Ως εκ τούτου, υπό το πρίσμα των ανωτέρω σκέψεων και παρά το περιθώριο εκτίμησης του εναγομένου κράτους στο ζήτημα, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι εθνικές αρχές δεν συμμορφώθηκαν, σε βαθμό που ήταν εύλογο στις περιστάσεις της υπόθεσης, με τις θετικές τους υποχρεώσεις βάσει του άρθρου 9 της Σύμβασης όσον αφορά τα γεύματα που παρέχονται στον προσφεύγοντα στη φυλακή Iasi. Επομένως, διαπίστωσε παραβίαση αυτής της διάταξης.
Λαμβάνοντας υπόψη τη διαπίστωση αυτή, το Δικαστήριο έκρινε περιττό να εξετάσει τους ισχυρισμούς του προσφεύγοντος σχετικά με την άρνηση των αρχών να του παράσχουν κατάλληλο χώρο λατρείας στη φυλακή Iasi.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
