Κράτηση δημάρχου για 4 μέρες χωρίς να παρουσιαστεί σε δικαστή. Έρευνα στο γραφείο του χωρίς ένταλμα. Παραβίαση ιδιωτικής ζωής και δικαιώματος στην ελευθερία και ασφάλεια

ΑΠΟΦΑΣΗ

Marin Yosifov κατά Βουλγαρίας της 13.10.2020 (αριθ. προσφ. 5113/11)

Βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ποινικές διαδικασίες για διαφθορά κατά Δημάρχου. Παράνομη κράτηση. Έρευνα στο γραφείο του χωρίς ένταλμα.

Ο προσφεύγων παραπονέθηκε για τη κράτηση του για τέσσερις ημέρες (τις πρώτες 24 ώρες με εντολή της αστυνομίας και τις άλλες 72 ώρες κατόπιν εντολής του Εισαγγελέα) χωρίς να παραπεμφθεί ενώπιον δικαστή. Κατήγγειλε επίσης την έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο γραφείο του, η οποία κατά την άποψή του ήταν ασυμβίβαστη με τις απαιτήσεις του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ.

Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο δήμαρχος τέθηκε υπό κράτηση για 4 μέρες χωρίς να έχει παραπεμφθεί  ενώπιον δικαστή ή άλλου αξιωματούχου εξουσιοδοτημένου από το νόμο να ασκεί δικαστική εξουσία. Επομένως, έκρινε ότι δεν είχε αποφυλακιστεί «άμεσα» σύμφωνα με τους σκοπούς του άρθρου 5 § 3 της Σύμβασης.

Το Δικαστήριο έκρινε επίσης ότι, κατά τη στιγμή των γεγονότων, δεν υπήρχε επαρκώς καθορισμένο ένδικο μέσο που να επιτρέπει στον προσφεύγοντα να αμφισβητήσει τη νομιμότητα και την αναγκαιότητα της τετραήμερης κράτησής του ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, όπως απαιτείται από το άρθρο 5 § 4 της Σύμβασης.

Τέλος, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι έρευνες στο γραφείο του προσφεύγοντος χωρίς προηγούμενο ένταλμα από δικαστή δεν προβλέπονται από τη βουλγαρική νομοθεσία. Επομένως, ο προσφεύγων στερήθηκε της προστασίας από τυχόν αυθαιρεσίες και είχε υποστεί παρέμβαση στην άσκηση του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής του ζωής.

Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 5 §§ 3 και 4 (δικαίωμα ελευθερίας και ασφάλειας: δικαίωμα άσκησης έγκαιρης παράστασης ενώπιον δικαστή και το δικαίωμα σε ταχεία αναθεώρηση της νομιμότητας της κράτησης), και παραβίαση του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής ζωής (άρθρο 8 της Σύμβασης).

Το Δικαστήριο επιδίκασε στον προσφεύγοντα 9.750 ευρώ για ηθική βλάβη και 2.405 ευρώ για έξοδα.

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 5

Άρθρο 8

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Ο προσφεύγων, Marin Draganov Yosifov, είναι Βούλγαρος υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1955. Ζει στη Σόφια. Την εν λόγω περίοδο ήταν δήμαρχος του δήμου Sadovo (Βουλγαρία).

Στις 2 Δεκεμβρίου 2009, το γραφείο του εισαγγελέα του Πλόβντιβ κίνησε ποινική έρευνα για  δωροδοκία/δωροληψία. Η έρευνα αφορούσε αιτήματα πληρωμής παράνομων προμηθειών τα οποία φέρονται να έγιναν  από δημοτικούς υπαλλήλους κατά τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων. Στις 30 Ιουνίου 2010, μεταξύ 9.30 π.μ. και 1 μ.μ., η αστυνομία πραγματοποίησε έρευνα  στο Δήμο και κατάσχεσε ένα χρηματικό ποσό από το γραφείο του προσφεύγοντος. Κατασχέθηκαν επίσης έγγραφα σχετικά με δημόσιες συμβάσεις, τεχνολογικό εξοπλισμό και κινητά τηλέφωνα από το γραφείο του αντιδημάρχου. Περίπου στις 1.30 μ.μ. ένας  δικαστής του περιφερειακού δικαστηρίου ενέκρινε την έρευνα. Την ίδια μέρα, ένας επιθεωρητής της αστυνομίας έθεσε τον προσφεύγοντα σε κράτηση για 24 ώρες. Σύμφωνα με τον προσφεύγοντα, δεν αφέθηκε ελεύθερος στην εκπνοή του χρόνου αυτού.

Την 1η Ιουλίου 2010 ο προσφεύγων μεταφέρθηκε από αστυνομικούς στο ανακριτικό τμήμα. Στις  11.55 π.μ. κατηγορήθηκε για δωροληψία και τέθηκε υπό κράτηση για 72 ώρες μετά από ένταλμα  που εκδόθηκε από τον περιφερειακό εισαγγελέα.

Στις 4 Ιουλίου 2010, ο περιφερειακός εισαγγελέας αποφάσισε να μην ζητήσει την προσωρινή κράτηση του προσφεύγοντος, αλλά διέταξε να πληρώσει εγγύηση περίπου 7.500 ευρώ. Λίγες μέρες αργότερα το Περιφερειακό Δικαστήριο ανέστειλε τα καθήκοντά του ως δημάρχου.  Στις 15 Σεπτεμβρίου 2010 ο δικηγόρος του προσφεύγοντος κατέθεσε δύο εφέσεις κατά της απόφασης κράτησης της 1ης Ιουλίου 2010. Ωστόσο, τα εθνικά δικαστήρια έκριναν ότι η εθνική νομοθεσία δεν προέβλεπε την κατάθεση δικαστικής έφεσης κατά της εντολής του εισαγγελέα που επιβάλλει κράτηση 72 ωρών.

Το 2012 ο προσφεύγων κρίθηκε ένοχος για διαφθορά και καταδικάστηκε σε τρία χρόνια και έξι μήνες φυλάκιση. Αποφυλακίστηκε τον Ιούνιο του 2016 αφού εξέτισε την ποινή του.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Άρθρο 5 § 3 (δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια: δικαίωμα άμεσης παραπομπής ενώπιον δικαστή)

Ο προσφεύγων είχε τεθεί υπό κράτηση για τέσσερις (4) μέρες χωρίς να παραπεμφθεί σε δικαστή. Η κυβέρνηση ισχυρίστηκε ότι είχε κρατηθεί σε σχέση με δύο παράλληλες, αλλά ξεχωριστές, διαδικασίες: πρώτον στις 30 Ιουνίου 2010 για την κατηγορία της κατάχρησης εξουσίας και στη συνέχεια την 1η Ιουλίου, για 72 ώρες, για την κατηγορία της δωροληψίας.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι, μολονότι τα δύο μέτρα είχαν διαταχθεί επίσημα στο πλαίσιο δύο ξεχωριστών διαδικασιών, στην πραγματικότητα υπήρχε μία μόνο περίοδος κράτησης. Επιπλέον, τα εν λόγω μέτρα είχαν ως στόχο να θέσουν τον προσφεύγοντα υπό κράτηση για όσο περισσότερο γινόταν χωρίς να παραπεμφθεί ενώπιον δικαστή, για τους σκοπούς της έρευνας σχετικά με την υποψία διαφθοράς.

Το Δικαστήριο σημείωσε επίσης ότι ο προσφεύγων αφέθηκε ελεύθερος στις 4 Ιουλίου 2010, κυρίως επειδή ο περιφερειακός εισαγγελέας είχε διαπιστώσει ότι δεν υπήρχε κίνδυνος να διαφύγει ή να διαπράξει εκ νέου αδικήματα. Η κυβέρνηση τόνισε το γεγονός ότι τα ερευνητικά μέτρα που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου είχαν ως σκοπό να διαλύσουν  τυχόν υποψίες ως προς την ύπαρξη ενός τέτοιου κινδύνου και ότι ο εισαγγελέας διέταξε την αποφυλάκιση του προσφεύγοντος για τον ίδιο λόγο. Αναφέρθηκαν στις καταθέσεις πολλαπλών μαρτύρων, συμπεριλαμβανομένων δύο ατόμων που είχαν συνεργαστεί στενά με τον προσφεύγοντα στη δημοτική αρχή του Sadovo. Ωστόσο, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι στις 5 Ιουλίου 2010, την επομένη της αποφυλάκισης του προσφεύγοντος, τα μέλη της ομάδας του στο δήμο δεν είχαν ακόμη καταθέσει. Επιπλέον, τα άλλα ανακριτικά μέτρα που υιοθετήθηκαν κατά τη διάρκεια της κράτησης του προσφεύγοντος από τους αρμόδιους για την έρευνα φορείς είχαν πραγματοποιηθεί 26 ώρες μετά τη σύλληψή του. Ως εκ τούτου, οι πληροφορίες στις οποίες ο εισαγγελέας βάσισε την απόφασή του να αποφυλακίσει τον προσφεύγοντα ήταν ήδη στην κατοχή του  από τη 1 Ιουλίου 2010.

Το Δικαστήριο αναγνώρισε ότι τα ανακριτικά όργανα μπορεί να χρειαζόντουσαν λίγο χρόνο για να μελετήσουν τα  αποδεικτικά στοιχεία που συγκεντρώθηκαν κατά τις ώρες αμέσως μετά τη σύλληψη του προσφεύγοντος.  Ωστόσο, σημείωσε ότι η κυβέρνηση δεν είχε αναφέρει καμία ικανή περίσταση να δικαιολογήσει το γεγονός ότι ο προσφεύγων δεν είχε αφεθεί ελεύθερος τρεις ημέρες αργότερα. Κατά συνέπεια, ο προσφεύγων δεν είχε αφεθεί ελεύθερος «άμεσα» όπως απαιτείται από το άρθρο 5 § 3 της Σύμβασης. Υπήρξε συνεπώς παραβίαση της εν λόγω διάταξης.

Άρθρο 5 § 4 (δικαίωμα ταχείας εξέτασης της νομιμότητας της κράτησης)

Το Δικαστήριο σημείωσε ότι καμία από τις διατάξεις του βουλγαρικού κώδικα ποινικής δικονομίας δεν προέβλεπε ρητά τη πρόσβαση σε ένδικο μέσο που θα επέτρεπε στον προσφεύγοντα να αξιολογηθεί η  νομιμότητα και αναγκαιότητα της κράτησής του. Σημείωσε επίσης ότι σε διάφορες περιπτώσεις τα εγχώρια δικαστήρια συμφώνησαν να επανεξετάσουν τη νομιμότητα και την αναγκαιότητα των περιόδων κράτησης που διατάχθηκαν από τον εισαγγελέα, εφαρμόζοντας απευθείας το άρθρο 5 § 4 της Σύμβασης. Ωστόσο, οι παρατιθέμενες αποφάσεις από την κυβέρνηση είχαν εκδοθεί όλες μετά το 2015, και αναγνώριζαν ότι κατά τη στιγμή των γεγονότων  στην παρούσα υπόθεση η εθνική νομολογία επί του θέματος ήταν αντιφατική. Επιπλέον, ήταν εμφανές από τη απόφαση του Εφετείου  ότι υπήρχε νομολογία που απέκλειε οποιαδήποτε δυνατότητα των δικαστηρίων να επανεξετάσουν τέτοιες κρατήσεις. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο θεώρησε ότι την εν λόγω περίοδο δεν υπήρχε επαρκώς καθορισμένο ένδικο μέσο που να επιτρέπει στον προσφεύγοντα να αμφισβητήσει τη  νομιμότητα και αναγκαιότητα της κράτησής του ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων. Υπήρξε επομένως παραβίαση του άρθρου 5 § 4 της Σύμβασης.

Άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής)

Το Δικαστήριο σημείωσε ότι οι έρευνες στο γραφείο του προσφεύγοντος είχαν διεξαχθεί χωρίς προηγούμενο ένταλμα από δικαστή. Ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας επιτρέπει τέτοιες έρευνες μόνο σε επείγουσες περιπτώσεις ή όπου υπήρχε κίνδυνος παραβίασης των αποδεικτικών στοιχείων και  υπόκεινται σε μεταγενέστερη έγκριση από δικαστή.

Εν προκειμένω, ο δικαστής που ενέκρινε το μέτρο απλώς δήλωσε ότι η κατάσταση ήταν επείγουσα, χωρίς να αναφέρει κάποιο συγκεκριμένο επιχείρημα προς υποστήριξη του ισχυρισμού αυτού. Αυτό δεν ισοδυναμούσε με αποτελεσματική αναθεώρηση της νομιμότητας και της αναγκαιότητας του εν λόγω μέτρου.

Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, μια αποτελεσματική αναθεώρηση της νομιμότητας και της αναγκαιότητας αυτού του ανακριτικού μέτρου ήταν ιδιαίτερα σημαντική, δεδομένου ότι ο προσφεύγων δεν είχε ενημερωθεί πριν την έρευνα σχετικά με συγκεκριμένους τύπους αντικειμένων που συνδέονται με την ποινική έρευνα που οι αστυνομικοί περίμεναν να βρουν στο γραφείο του, και το γεγονός ότι η ποινική έρευνα είχε ξεκινήσει  αρκετούς μήνες νωρίτερα, εγείροντας το ερώτημα αν δεν μπορούσαν τα ανακριτικά όργανα να έχουν ζητήσει  δικαστικό ένταλμα πριν πραγματοποιήσουν την έρευνα. Κατά συνέπεια, ο προσφεύγων είχε στερηθεί της προστασίας από την αυθαιρεσία στην οποία είχε δικαίωμα βάσει του κράτους δικαίου σε μια δημοκρατική κοινωνία. Επομένως, η παρέμβαση στην άσκηση του δικαιώματός του σχετικά με το σεβασμό της ιδιωτικής του ζωή ήταν «σύμφωνα με το νόμο» κατά την έννοια του άρθρου 8 της Σύμβασης και υπήρξε συνεπώς παραβίαση αυτής της διάταξης.

Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Βουλγαρία όφειλε να καταβάλλει στον προσφεύγοντα 9.750 ευρώ για ηθική βλάβη και 2.405 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.


ECHRCaseLaw
Close Popup

Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε καλύτερη εμπειρία στο διαδίκτυο. Συμφωνώντας, αποδέχεστε τη χρήση των cookies σύμφωνα με την Πολιτική Cookies.

Close Popup
Privacy Settings saved!
Ρυθμίσεις Απορρήτου

Όταν επισκέπτεστε μία ιστοσελίδα, μπορεί να λάβει κάποιες βασικές πληροφορίες από τον browser σας, κατά βάση υπό τη μορφή cookies. Εδώ μπορείτε να ρυθμίσετε τη συγκατάθεσή σας σε όλα αυτά.

These cookies allow us to count visits and traffic sources, so we can measure and improve the performance of our site.

Google Analytics
We track anonymized user information to improve our website.
  • _ga
  • _gid
  • _gat

Απορρίψη όλων των υπηρεσιών
Save
Δέχομαι όλες τις υπηρεσίες