Κράτηση αλλοδαπού αιτούντος άσυλο με βάση ακυρωμένη δικαστική απόφαση. Παραβίαση δικαιώματος στην ελευθερία και ασφάλεια και για έλλειψη ενδίκου μέσου
ΑΠΟΦΑΣΗ
Muhammad Saqawat κατά Βελγίου της 30.06.2020 (αριθ. προσφ. 54962/18)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αιτήματα ασύλου από αλλοδαπό. Κράτησή του για επαναπροώθηση. Δικαίωμα στην ελευθερία και ασφάλεια και δυνατότητα παροχής ενδίκου μέσου.
Ο προσφεύγων, υπήκοος του Μπαγκλαντές κρατήθηκε σε κατάστημα κράτησης του Βελγίου, όσο εξετάζονταν οι αλλεπάλληλες αιτήσεις ασύλου που υπέβαλε λόγω ενδεχόμενης επαναπροώθησης στη χώρα καταγωγής του.
Το Στρασβούργο επανέλαβε ότι η νομιμότητα κάθε κράτησης πρέπει να στηρίζεται στην εγχώρια νομοθεσία και στο διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο. Όσον αφορά την κράτηση αλλοδαπού πρέπει να αποτελεί αντικείμενο εξατομικευμένης εξέτασης της κατάστασής του.
Στην υπό κρίση περίπτωση το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι ο προσφεύγων κρατήθηκε από 20 έως τις 27 Φεβρουαρίου 2018, ωστόσο η απόφαση για την κράτηση αυτή ακυρώθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2018. Κρατήθηκε εκ νέου από 28 Φεβρουαρίου έως 14 Μαΐου 2018 με απόφαση που είχε ισχύ έως τις 6 Μαΐου.
Το Στρασβούργο διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 5§1 της Σύμβασης για το χρονικό διάστημα από 20-27 Φεβρουαρίου και από 6-14 Μαΐου 2018 και παραβίαση του άρθρου 5§4 καθόσον δεν διέθετε αποτελεσματικό ένδικο μέσο να καταγγείλει την παράνομη κράτηση.
Το ΕΔΔΑ επιδίκασε στον προσφεύγοντα το ποσό των 7.500 ευρώ για ηθική βλάβη.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 5§1,
Άρθρο 5§4
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Hossain Muhammad Saqawat, είναι υπήκοος του Μπαγκλαντές που γεννήθηκε το 1986 και ζει στο Βέλγιο.
Ο προσφεύγων υπέβαλε αίτημα ασύλου. Όμως κρατήθηκε για αρκετούς μήνες εν αναμονή της απέλασής του από την Βελγική επικράτεια. Ο προσφεύγων αμφισβήτησε τη νομιμότητα της κράτησής του. Ο προσφεύγων έφτασε στο αεροδρόμιο Zaventem τον Δεκέμβριο του 2017 και υπέβαλε μια πρώτη αίτηση ασύλου. Την ίδια μέρα το Γραφείο Αλλοδαπών αποφάσισε να αρνηθεί την είσοδο και να τον κρατήσει σε καθορισμένη τοποθεσία.
Ο προσφεύγων στη συνέχεια τέθηκε υπό κράτηση σε κέντρο διέλευσης κοντά στο αεροδρόμιο. Λίγες εβδομάδες αργότερα η αίτησή του απορρίφθηκε. Στη συνέχεια, υπέβαλε περαιτέρω αιτήσεις ασύλου. Όλες απορρίφθηκαν. Εναντίον του εκδόθηκαν αρκετές αποφάσεις σύλληψης τις οποίες προσέβαλε ανεπιτυχώς. Αφέθηκε ελεύθερος τον Απρίλιο του 2018 μετά από απόφαση που εκδόθηκε από τη Διεύθυνση Αλλοδαπών.
Βασιζόμενος στο άρθρο 5 (δικαίωμα ελευθερίας και ασφάλειας) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι η κράτησή του ήταν ασυμβίβαστη με αυτό το άρθρο και παραπονέθηκε επιπλέον ότι δεν είχε πρόσβαση σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο για να αμφισβητήσει την κράτηση.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου σχετικά με το άρθρο 5 § 1 της Σύμβασης, είναι σαφές ότι κάθε στέρηση της ελευθερίας πρέπει να είναι «νόμιμη». Όσον αφορά τη «νομιμότητα» μιας κράτησης, η Σύμβαση αναφέρεται ουσιαστικά στην εθνική νομοθεσία, αλλά και, κατά περίπτωση, σε άλλα νομικά κείμενα που ισχύουν για τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βρίσκουν την πηγή τους στο διεθνές ή το ευρωπαϊκό δίκαιο.
α) Κράτηση από τις 20 έως τις 27 Φεβρουαρίου 2018
Η απόφαση της 20ης Φεβρουαρίου 2018 βασίστηκε στο άρθρο 75, παράγραφος 1, 2ο του νόμου περί αλλοδαπών. Αυτή η διάταξη προέβλεπε την κράτηση αλλοδαπού κατά την διάρκεια εξέτασης της αίτησης ασύλου του, ενόψει της ενδεχόμενης επαναπροώθησης. Κατά συνέπεια, η διατήρηση αλλοδαπού σε συγκεκριμένο μέρος πρέπει ιδίως να αποτελέσει αντικείμενο εξατομικευμένης εξέτασης της κατάστασής του. Αφού διαπιστώθηκε ότι η απόφαση της 20ής Φεβρουαρίου 2018 δεν βασίστηκε σε ατομική αξιολόγηση της κατάστασης του προσφεύγοντος, κηρύχθηκε η απόφαση αυτή παράνομη και διετάχθη η αποφυλάκιση του. Αυτή η απόφαση δεν έχει ανατραπεί. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η άδικη κρίση της απόφασης της 20ης Φεβρουαρίου 2018 διαπιστώθηκε, άμεσα ή έμμεσα, από τα εθνικά δικαστήρια. Το Δικαστήριο δεν παραβλέπει το γεγονός ότι, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, η απόφαση της 20ής Φεβρουαρίου 2018 θα μπορούσε να εξακολουθήσει να είναι έγκυρος τίτλος κράτησης, εφόσον δεν είχε ακυρωθεί ή μεταρρυθμιστεί και, επίσημα, ίσχυε έως τις 27 Φεβρουαρίου 2018, ημερομηνία κατά την οποία αντικαταστάθηκε με την απόφαση της 27ης Φεβρουαρίου 2018. Ωστόσο, είναι της γνώμης ότι η επίσημη εγκυρότητα της απόφασης κράτησης δεν μπορεί να υπερισχύσει της εγγενούς νομιμότητας του τίτλου. Δεδομένου ότι η απόφαση της 20ής Φεβρουαρίου 2018 ήταν αντίθετη με το εθνικό δίκαιο που αναγνωρίζεται σε συνδυασμό με το δίκαιο της ΕΕ, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κράτηση του προσφεύγοντα ήταν παράνομη κατά την περίοδο που βασίστηκε σε αυτήν την απόφαση, δηλαδή από τις 20 έως τις 27 Φεβρουαρίου 2018.
β) Κράτηση από 27 Φεβρουαρίου έως 14 Μαΐου 2018
Η απόφαση της 27ης Φεβρουαρίου 2018 βασίστηκε στο άρθρο 75, παράγραφος 1, 1ο του νόμου περί αλλοδαπών. Αυτή η διάταξη προέβλεπε την κράτηση ενός αλλοδαπού για να εξασφαλισθεί η αποτελεσματική επαναπροώθηση μετά την απόρριψη της αίτησής του για διεθνή προστασία και τις επαναλαμβανόμενες αρνήσεις του να εγκαταλείψει τη χώρα.
Αντιθέτως, από την απόφαση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου της 25ης Απριλίου 2018, φαίνεται ότι η απόφαση της 27ης Φεβρουαρίου 2018 δεν ακυρώθηκε . Το Δικαστήριο δεν βλέπει τίποτα αυθαίρετο ή προδήλως παράλογο στην ερμηνεία που έκανε σχετικά με το εσωτερικό δίκαιο σε συνδυασμό με το δίκαιο της ΕΕ.
Η απόφαση της 27ης Φεβρουαρίου 2018 θα μπορούσε επομένως, κατά τη γνώμη του Δικαστηρίου, να αποτελέσει νομικό έγγραφο για την κράτηση του προσφεύγοντος από την ημερομηνία αυτή.
Ωστόσο, στις 14 Μαΐου 2018, το κατηγορητήριο ανέφερε αφενός, ότι η απόφαση της 27ης Φεβρουαρίου 2018 για την κράτηση του ίσχυε το αργότερο έως τις 6 Μαΐου 2018 και, αφετέρου, ότι δεν επικυρώθηκε παράλληλα με την απόφαση της 27ης Απριλίου 2018. Πράγματι, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, αυτή η τελευταία απόφαση αναφέρθηκε στην απόφαση της 20ης Φεβρουαρίου, η οποία ωστόσο εξαφανίστηκε από την έννομη τάξη ακριβώς λόγω της έγκρισης της απόφασης της 27ης Φεβρουαρίου 2018.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 5 § 1 – σχετικά με τις περιόδους κράτησης από τις 20 έως τις 27 Φεβρουαρίου 2018 και από τις 6 έως τις 14 Μαΐου 201 και παραβίαση του άρθρου 5 § 4 επειδή ο προσφεύγων δεν διέθετε αποτελεσματικό ένδικο μέσο να καταγγείλει την παράνομη κράτησή του.
Δίκαιη ικανοποίηση: Το Στρασβούργο επιδίκασε ποσό 7.500 ευρώ για ηθική βλάβη και 1.600 ευρώ για έξοδα και δαπάνες (επιμέλεια echrcaselaw.com).
