Καταδίκη από το ΕΔΔΑ για κράτηση μητέρας και του μωρού της για διάστημα 9 ημερών πριν την μεταφορά τους σε άλλη χώρα
ΑΠΟΦΑΣΗ
A.C. και M.C. κατά Γαλλίας της 04.05.2023 (αρ. προσφ. 4289/21)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Κράτηση της προσφεύγουσας και του ανηλίκου υιού της, ηλικίας 7,5 μηνών, για διάστημα εννέα ημερών με σκοπό την μεταφορά τους στην Ισπανία. Oανήλικος προσφεύγων συνοδευόταν από τη μητέρα του κατά την περίοδο της κράτησης.
Οι προσφεύγοντες υποστήριξαν ότι η κράτησή τους ήταν αντίθετη με τα άρθρα 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης) και 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής). Ο ανήλικος προσφεύγων, M.C., υποστήριξε ότι η κράτησή του παραβίασε επίσης το άρθρο 5 § 1 (δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια). Βασιζόμενοι στο άρθρο 5 § 4 (δικαίωμα σε ταχεία εξέταση της νομιμότητας της κράτησης), ο M.C. ισχυρίστηκε επίσης ότι δεν είχε αποτελεσματικό ένδικο μέσο για προσβολή της διαταγής για διοικητική κράτησή του.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 5 § 4 της Σύμβασης σε σχέση με τον M.C. όσον αφορά την παράταση της διοικητικής κράτησης,παραβίαση του άρθρου 3 και για τους δύο προσφεύγοντες και παραβίαση του άρθρου 5 § 1 και 4 ως προς τον Μ.C σχετικά με την παρατεταμένη κράτηση σε φυλακή.
Το ΕΔΔΑ επιδίκασε στους προσφεύγοντες 10.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 9.000 ευρώ για έξοδα.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 5 § 1
Άρθρο 5 § 4
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες, A.C. και M.C., μητέρα και ο γιος της, είναι υπήκοοι Γουινέας οι οποίοι γεννήθηκαν το 1997 και 2020 αντίστοιχα. Η υπόθεση αφορούσε κράτηση της πρώτης προσφεύγουσας και του ανηλίκου υιού της, ηλικίας 7,5 μηνών, για διάστημα 9 ημερών με σκοπό την μεταφορά τους στην Ισπανία βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26 Ιουνίου 2013 ( «Κανονισμός Δουβλίνο III»).
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
ΑΡΘΡΟ 3
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι στην παρούσα υπόθεση, ο ανήλικος προσφεύγων συνοδευόταν από τη μητέρα του κατά την περίοδο της κράτησης. Ωστόσο, υπενθύμισε, όπως στην υπόθεση A.B. κ.α. κατά Γαλλίας της 12.07.2016 (αρ. προσφ. 11593/12, § 110) ότι αυτή η περίσταση δεν είναι τέτοια που να απαλλάσσει τις αρχές από την υποχρέωσή τους να προστατεύσουν το ανήλικο παιδί και να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα στο πλαίσιο των θετικών υποχρεώσεων που απορρέουν από το άρθρο 3. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η κατάσταση ιδιαίτερης ευπάθειας του ανηλίκου τέκνου ήταν καθοριστική και υπερίσχυε της ιδιότητας της παράνομης διαμονής του γονέα του.
Όσον αφορά το κριτήριο σχετικά με την ηλικία του παιδιού, το Δικαστήριο σημείωσε ότι το παιδί ήταν ανήλικο ηλικίας 7,5 μηνών κατά την ημερομηνία της διοικητικής κράτησης. Ακόμη και αν η ηλικία είναι μόνο ένα από τα τρία κριτήρια που πρέπει να συνδυαστούν μαζί, υπενθυμίζει ότι, στην υπόθεση A.M. κ.α. κατά Γαλλίας της 12.07.2016 (αρ. 24587/12) και M.D και A.D κατά Γαλλίας (προαναφερθείσα), διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 3 όσον αφορά τα βρέφη.
Όσον αφορά το κριτήριο σχετικά με τις συνθήκες υποδοχής, το Δικαστήριο είχε ήδη διαπιστώσει ότι το κέντρο υποδοχής Metz-Queuleu είναι μεταξύ εκείνων που επιτρεπόταν να υποδέχονται οικογένειες. Το Δικαστήριο είχε επίσης επισημάνει προηγουμένως ότι ανακοινώσεις από το κέντρο που μεταδίδονται από μεγάφωνο εκθέτουν τα άτομα που κρατούνται εκεί σε σοβαρή ηχορύπανση. Σε αυτές τις δύο περιπτώσεις, είχε σημειώσει ότι η εξωτερική αυλή που είναι αφιερωμένη στις οικογένειες χωρίζεται μόνο με έναν απλό φράχτη από τον χώρο που προορίζεται για άλλους κρατούμενους, επιτρέποντας έτσι να φαίνονται όλα όσα συμβαίνουν. Επιπλέον, εάν υπήρχε διαθέσιμος εξοπλισμός για παιδιά και βρέφη, προέκυπτε από τα ευρήματα του Γενικού Ελεγκτή Χώρων Στέρησης της Ελευθερίας που αναφέρονται στην υπόθεση N.B. κ.α. κατά Γαλλίας ότι το κέντρο κράτησης Metz-Queuleu, που γειτνιάζει με το σωφρονιστικό κέντρο, χαρακτηρίζεται από την παρουσία της ασφάλειας.
Το Δικαστήριο είχε ήδη επισημάνει ότι οι συνθήκες υποδοχής στο κέντρο κράτησης Metz-Queuleu, αν και αποτελούσαν κατ’ ανάγκη σημαντικές πηγές άγχους και αγωνίας για ένα μικρό παιδί, δεν επαρκούσαν από μόνες τους για να επιτευχθεί το όριο σοβαρότητας που απαιτείται για να εμπίπτουν στο πεδίο άρθρο 3. Επιβεβαίωσε, από την άλλη πλευρά, ότι πέρα από μια σύντομη περίοδο κράτησης, η επανάληψη και η συσσώρευση των επιπτώσεων που προκαλούσε, ιδίως σε ψυχικό και συναισθηματικό επίπεδο, η στέρηση της ελευθερίας είχε αναγκαστικά επιβλαβείς συνέπειες σε ένα μικρό παιδί, στη συνέχεια το προαναφερθέν όριο σοβαρότητας. Ως εκ τούτου, η πάροδος του χρόνου είχε ιδιαίτερη σημασία από αυτή την άποψη.
Ως προς την εφαρμογή τουκριτηρίου που αφορά τη διάρκεια της κράτησης το ΕΔΔΑ σημείωσε ότι ακόμη και αν, όπως υποστηρίζει η Κυβέρνηση, οι εθνικές αρχές έλαβαν αρχικά όλα τα απαιτούμενα μέτρα για να εκτελέσουν το μέτρο μεταφοράς όσο το δυνατόν γρηγορότερα και έτσι να περιορίσουν τη διάρκεια της κράτησης όσο το δυνατόν περισσότερο, το απόλυτο δικαίωμα που προστατεύεται από το άρθρο 3 απαγορεύει σε συνοδευόμενο ανήλικο να κρατηθεί υπό τις προαναφερθείσες συνθήκες για υπέρμετρη διάρκεια.
Λαμβάνοντας υπόψη την πολύ νεαρή ηλικία του δεύτερου προσφεύγοντος, τις συνθήκες υποδοχής στο κέντρο κράτησης Metz-Queuleu και τη διάρκεια της κράτησης που διήρκεσε 9 μέρες, το Δικαστήριο θεώρησε ότι οι αρμόδιες αρχές υπέβαλαν το παιδί σε μεταχείριση που υπερέβαινε το όριο σοβαρότητας που απαιτείται από το άρθρο 3. Έχοντας υπόψη τους άρρηκτους δεσμούς που ενώνουν μια μητέρα και το 7,5 μηνών μωρό της, καθώς και τα συναισθήματα που μοιράζονται, το Δικαστήριο θεώρησε ότι το ίδιο ισχύει, στις ιδιαίτερες περιστάσεις της υπόθεσης, και στην περίπτωση της πρώτης προσφεύγουσας.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.
ΑΡΘΡΟ 5 ΠΑΡ. 1
Στην προκειμένη περίπτωση, από το διάταγμα της 12 Ιανουαρίου 2021 που διατάσσει την αρχική κράτηση της πρώτης προσφεύγουσας προέκυπτε ότι η νομαρχιακή αρχή ζήτησε, εάν λαμβάνοντας υπόψη το βρέφος, ένα λιγότερο περιοριστικό μέτρο από την κράτηση θα ήταν δυνατό. Θεώρησε ότι, στο πλαίσιο της ταχείας εκτέλεσης της μεταφοράς των προσφευγόντων στην Ισπανία, δεν ήταν πλέον δυνατή η προσφυγή στα μέτρα κατ’ οίκον περιορισμού που είχαν εφαρμοστεί αρχικά, λαμβάνοντας υπόψη τον κίνδυνο φυγής που αποκαλύφθηκε, την άποψή του, αφενός, από την πρόθεση της ενήλικης προσφεύγουσας να αρνηθεί να πραγματοποιήσει τη διαδικασία μεταφοράς, που εκδηλώνεται με την άρνησή της να δεχτεί την εθελοντική πρόταση μεταφοράς και, αφετέρου, την απόκρυψη των στοιχείων της ταυτότητάς της. Η νομαρχιακή αρχή έκρινε επίσης ότι ούτε οι δηλώσεις της A.C. ούτε τα έγγραφα του φακέλου αποκάλυψαν μια κατάσταση ευπάθειας που πιθανόν να αποκλείσει την κράτηση, ενώ επεσήμανε τη δυνατότητα, για την τελευταίο, να ζητήσει αξιολόγηση της ευάλωτης κατάστασης της από το κέντρο διοικητικής κράτησης.
Όσον αφορά την παράταση της κράτησης των προσφευγόντων στις 14 Ιανουαρίου 2021, ο δικαστής ελευθερίας και κράτησης και επιβεβαιώθηκε κατ’ έφεση, στις 18 Ιανουαρίου 2021, εάν δεν του ανήκει κατ’ αρχήν, στο πλαίσιο της τον έλεγχο συμμόρφωσης με το άρθρο 5 § 1, για να υποκαταστήσει την αξιολόγησή του με αυτή των εθνικών αρχών, το Δικαστήριο έπρεπε να επαληθεύσει, εφόσον πρόκειται για ανήλικο τέκνο, εάν το επίμαχο μέτρο ήταν απαραίτητο για την επίτευξη του στόχου που επιδιώκει.
Ωστόσο, το Δικαστήριο θεωρούσε ότι διαθέτει επαρκείς πληροφορίες, οι οποίες οδήγησαν, λαμβανομένων υπόψη των συνθηκών κράτησης, στη διαπίστωση παραβίασης του άρθρου 3 της Σύμβασης, διότι θεωρούσε ότι οι εγχώριες αρχές δεν επαλήθευσαν επαρκώς, στο πλαίσιο της εφαρμογής του νομικού καθεστώτος που ισχύει στη Γαλλία, ότι η παράταση της διοικητικής κράτησης της πρώτης προσφεύγουσας συνοδευόμενης από το ανήλικο παιδί της για περίοδο 28 ημερών, αν και εγκρίθηκε στις. Η 14η Ιανουαρίου 2021 με σκοπό την προγραμματισμένη αναχώρηση για την ίδια ημέρα, αποτελούσε μέτρο έσχατης ανάγκης για το οποίο δεν θα μπορούσε να αντικατασταθεί κανένα άλλο λιγότερο περιοριστικό.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 5 § 1 σε σχέση με τονM.C. όσον αφορά την παράταση της διοικητικής κράτησης.
ΑΡΘΡΟ 5 ΠΑΡ. 4
Στην παρούσα υπόθεση, όσον αφορά το δικαστικό έλεγχο της αρχικής τοποθέτησης της προσφεύγουσας συνοδευόμενη από το ανήλικο τέκνο της, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι δικαστές, επαρκώς έλαβαν υπόψη την παρουσία του ανήλικου τέκνου, στις εκτιμήσεις που προέβησανγια έλεγχο της νομιμότητας της αρχικής κράτησης. Οι εντολές της 14ης και 18ης Ιανουαρίου 2021 ανέφεραν ότι η κράτηση της A.C., συνοδευόμενου από τον M.C., ανήλικου τέκνου ηλικίας λίγων μηνών, θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν συντομότερη, αφού η πτήση για την Ισπανία έχει προγραμματιστεί για την επόμενη ημέρα της κράτησής τους και αποκλειστικά για τους περιορισμούς της μεταφοράς.
Από την άλλη πλευρά, όσον αφορά το δικαστικό έλεγχο της παράτασης της κράτησης, το Δικαστήριο σημείωσε, λαμβανομένων υπόψη όλων των λόγων των διαταγών της 14ης και 18ης Ιανουαρίου 2021, ότι, παρόλο που η γαλλική νομοθεσία προβλέπει ότι επί του θέματος «το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό μέλημα» οι εθνικοί δικαστές δεν έλαβαν επαρκώς υπόψη την παρουσία του προσφεύγοντος M.C. και την ιδιότητά του ως ανήλικου τέκνου, προτού διατάξουν την παράταση της διοικητικής κράτησης για περίοδο 28 ημερών στο πλαίσιο του δικαστικού ελέγχου που ήταν ευθύνη τους να ασκήσουν.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 5 § 1 με το σκεπτικό ότι οι εγχώριες αρχές δεν είχαν επαρκώς επαληθεύσει, στο πλαίσιο της εφαρμογής του νομικού καθεστώτος που ισχύει στη Γαλλία, ότι η παράταση της διοικητικής κράτησης της πρώτης προσφεύγουσας συνοδευόμενη από το ανήλικο τέκνο της ήταν μέτρο έσχατης ανάγκης που δεν μπορούσε να υποκατασταθεί από λιγότερο περιοριστικό μέτρο. Αυτή η έλλειψη αποτελεσματικής επαλήθευσης των συνθηκών που αφορούν τόσο τη νομιμότητα του μέτρου κράτησης σύμφωνα με το εσωτερικό δίκαιο όσο και την αρχή της νομιμότητας κατά την έννοια της ΕΣΔΑ αποδίδεται ιδιαίτερα στα εθνικά δικαστήρια, τα οποία ήταν αρμόδια για την αποτελεσματική διασφάλιση της νομιμότητας της κράτησης τοποθετώντας το ανήλικο παιδί υπό κράτηση. Ως εκ τούτου, όσον αφορά την παράταση της διοικητικής κράτησης, ο προσφεύγων M.C. δεν επωφελήθηκε από έλεγχο σχετικά με όλες τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες υπόκειται η νομιμότητα της κράτησης.
Ως εκ τούτου, διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 5 § 4 της Σύμβασης σε σχέση με τον M.C. όσον αφορά την παράταση της διοικητικής κράτησης, παραβίαση του άρθρου 3 και για τους δύο προσφεύγοντες, παραβίαση του άρθρου 5 § 1 και 4 ως προς τον Μ.C σχετικά με την παρατεταμένη κράτηση στη φυλακή.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το ΕΔΔΑ επιδίκασε στους προσφεύγοντες 10.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 9.000 ευρώ για δαπάνες (επιμέλεια echrcaselaw.com).
