Η τυπολατρία στην αναίρεση έφτασε στην αίθουσα του ΕΔΔΑ

ΑΠΟΦΑΣΗ:

Trevisanato κατά Ιταλίας της 15.09.2016 (αριθ. προσφ.32610/07)

βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:

Η υπερβολικά τυπολατρική ερμηνεία των τυπικών προϋποθέσεων αναίρεσης μπορεί να παραβιάσει το δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστήριο. Η απόρριψη ως απαράδεκτης της αναίρεσης από τον ιταλικό ΑΠ εξαιτίας της μη αναφοράς στο αναιρετήριο της διάταξης που παραβιάστηκε από τον αναιρεσείοντα δεν αποτελεί τυπολατρική ερμηνεία του ΚΠολΔ αλλά εφαρμογή της νομοθεσίας, ο δε δικηγόρος του αναιρεσείοντος όφειλε να γνωρίζει τις διατάξεις της πολιτικής δικονομίας. Μη παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της ΕΣΔΑ.

ΣΧΟΛΙΟ-ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ:

Δεν αποτελεί τυπολατρική ερμηνεία η απόρριψη της αναίρεσης για μη αναγραφή της παραβιασθείσας διάταξης στο αναιρετήριο. Ο δικηγόρος του αναιρεσείοντος οφείλει να γνωρίζει τις διατάξεις της δικονομίας.

ΔΙΑΤΑΞΗ:

Άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) της ΕΣΔΑ.

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ:

Ο προσφεύγων, ο κ. Gino Trevisanato, είναι Ιταλός υπήκοος. Όντας υπάλληλος της εταιρείας της IBM για 32 χρόνια, από τα οποία τα 23 χρόνια εργαζόταν ως διευθυντής, στις 17 Ιουνίου 1996 απολύθηκε. Ισχυριζόμενος ότι υποβαθμίστηκε εργασιακά κατά τη διάρκεια της προειδοποιητικής προθεσμίας, υπέβαλε Αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ζητώντας να ανασταλεί προσωρινά η απόφαση. Τον Αύγουστο του 1995 είχε άσκησε αγωγή επιδιώκοντας την επανατοποθέτησή του ως επικεφαλής σύμβουλος εμπορίου. Σε μια απόφαση της 29ης Αυγούστου του 1997, το δικαστήριο διέταξε την IBM να τον αποζημιώσει για τη μισθολογική διαφορά που θα έπρεπε να του είχε καταβληθεί μεταξύ του Μάιου 1995 και Ιουνίου του 1996, ενώ απέρριψε το υπόλοιπο της καταγγελίας για τον λόγο ότι η διαφορά είχε παύσει να υφίσταται μετά την απόλυση του. Στο πλαίσιο αιτήσεως αναιρέσεως από την IBM το δικαστήριο του Μιλάνου ανακάλεσε αυτή την απόφαση.

Τον Σεπτέμβριο του 2004 ο κ. Trevisanato άσκησε αγωγή κατά της εταιρείας IBM ενώπιον του Εργατικού Δικαστηρίου του Μιλάνου ζητώντας να χαρακτηρίσει άκυρη την απόλυσή του και να διατάξει την επαναπρόσληψή του. Το δικαστήριο έκρινε απαράδεκτη την αγωγή, παρατηρώντας ότι η εργασιακή σχέση μεταξύ της εταιρείας και του προσφεύγοντος είχε τελειώσει χωρίς καμία επιφύλαξη από την πλευρά του. Ο τελευταίος άσκησε έφεση κατά της αποφάσεως. Το Εφετείο του Μιλάνου απέρριψε τους ισχυρισμούς του. Τον Νοέμβριο του 2007 ο κ. Trevisanato προσέφυγε στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο. Στο μοναδικό λόγο αναιρέσεως κατήγγειλε ότι ο αποκλεισμός διευθυντικών στελεχών για τον υπολογισμό του αριθμού απασχολούμενων αναφορικά με την εφαρμογή του άρθρου 1 της οδηγίας 98/59, όπως έχει ερμηνευθεί από το Δικαστήριο της ΕΕ, ήταν σε αντίθεση με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στις 28 Οκτωβρίου 2010, το Ανώτατο Α­κυρωτικό Δικαστήριο έκρινε την Αναίρεση απαράδεκτη, ελλείψει αναφοράς της νομοθετικής διάταξης που παραβιάστηκε, σύμφωνα με το άρθρο 366bis του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Η αίτηση για την επανεξέταση και αναθεώρηση χαρακτηρίστηκε επίσης απαράδεκτη.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Το ΕΔΔΑ παρατήρησε ότι ο σκοπός του άρθρου 366bis του Ιταλικού Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠολΔ) ήταν τόσο η προστασία των συμφερόντων των διάδικων μερών όσο και η διατήρηση του ρόλου του Ακυρωτικού Δικαστηρίου ως εγγυητή της ομοιόμορφης ερμηνείας του νόμου. Το Δικαστήριο έκρινε ότι ο περιορισμός που επιβάλλεται από το άρθρο 366bis επιδιώκει θεμιτό σκοπό, ικανοποιώντας τις απαιτήσεις τόσο της ασφάλειας δικαίου όσο και της ορθής απονομής της δικαιοσύνης.

Το Δικαστήριο είχε, ωστόσο, παρατηρήσει σε αρκετές περιπτώσεις ότι η υπερβολικά τυπολατρική ερμηνεία των τυπικών προϋποθέσεων αναίρεσης θα μπορούσε να παραβιάσει το δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστήριο.

Στην προσφυγή του στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο ο κ. Trevisanato είχε διαμαρτυρηθεί για τον αποκλεισμό του από το πεδίο εφαρμογής του νόμου 223/1991, με το επιχείρημα ότι αυτό έγινε κατά παράβαση της ευρωπαϊκής οδηγίας αναφορικά με την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών που αφορούν τις ομαδικές απολύσεις, επικαλούμενος για το λόγο αυτό μια απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Ωστόσο, στο λόγο αναίρεσης, ο κ. Trevisanato δεν ανέφερε τη νομική διάταξη που ο ίδιος ισχυρίζεται ότι είχε παραβιαστεί. Το Ακυρωτικό Δικαστήριο απέρριψε την Αναίρεση, κρίνοντας ότι δεν διέθετε επαρκή και κατάλληλη διατύπωση ως προς τη διάταξη του νόμου στο θέμα για τους σκοπούς του προσδιορισμού της ουσίας της αναίρεσης και της τεκμηρίωσής της.

Το Δικαστήριο σημείωσε ότι η Αναίρεση του κ. Trevisanato είχε πράγματι αποτύχει να αναγράψει τη διάταξη που παραβιάστηκε στο αναιρετήριό του, όπως απαιτείται από τη διάταξη του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Η απαίτηση ο προσφεύγων να συμπεριλάβει στον λόγο αναιρέσεως με ρητή αναφορά τη νομική διάταξη που φέρεται να έχει παραβιαστεί δεν συνεπάγετο καμία ιδιαίτερη προσπάθεια εκ μέρους του προσφεύγοντα. Η απόφαση μη αποδοχής της αναίρεσης του προσφεύγοντος, δεν θα μπορούσε, επομένως, να θεωρηθεί ως υπερβολική τυπολατρική ερμηνεία των κανόνων.

Επιπλέον, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι ο κανόνας που εφαρμόζεται από τον Άρειο Πάγο, δεν ήταν αποτέλεσμα δικαστικής απόφασης αλλά αντίθετα είχε εισαχθεί από τον νομοθέτη με το άρθρο 366bis του ΚΠολΔ.  Ο δικηγόρος του προσφεύγοντος όφειλε, επομένως, να γνωρίζει την σχετική υποχρέωση, με βάση το γράμμα της διατάξεως του ΚΠολΔ και την ερμηνεία του Ιταλικού Αρείου Πάγου, η οποία ήταν σαφής και συνεκτική.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι ο κ. Trevisanato δεν είχε υποστεί δυσανάλογο περιορισμό του δικαιώματος πρόσβασης σε δικαστήριο και ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης.