Η αμεροληψία του δικαστή και η… τρωθείσα τιμή της δίκαιης δίκης

ΑΠΟΦΑΣΗ:

 Mitrinovski κατά Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας της 30.04.2015 (αριθ. προσφ. 6899/12)

βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:

Ο Πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου κίνησε την πειθαρχική διαδικασία απόλυσης κατά δικαστή και ο ίδιος συμμετέχει στο όργανο που εξέδωσε την απόφαση. Έτσι το Δικαστικό όργανο που αποφάσισε την απόλυση δικαστή στερείται αμεροληψίας, καθιστώντας τη διαδικασία μη δίκαιη. Υπό αυτές τις συνθήκες το Στρασβούργο έκρινε ότι το σύστημα, στο οποίο ο δικαστής που είχε κινήσει τις επίμαχες διαδικασίες και στη συνέχεια έλαβε μέρος στην απόφαση να απολυθεί ο προσφεύγων από τη θέση του, δημιουργεί αντικειμενικές αμφιβολίες ως προς την αμεροληψία του, όταν αποφάσιζε για την ουσία της υπόθεσης του προσφεύγοντος. Και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στην κρινόμενη υπόθεση υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) της ΕΣΔΑ.

ΣΧΟΛΙΟ-ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ:

Όταν ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου κινεί την πειθαρχική δίωξη κατά δικαστή και ο ίδιος συμμετέχει στο πειθαρχικό όργανο που τον κρίνει καθιστά  τις διαδικασίες μη αμερόληπτες.

ΔΙΑΤΑΞΗ:

Άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) της ΕΣΔΑ.

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ:

 Η υπόθεση αφορούσε την απόλυση δικαστή από τη θέση του στο Δικαστήριο των Σκοπίων για λόγους επαγγελματικού παραπτώματος.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Το ΕΔΔΑ έκρινε ιδίως ότι ο ρόλος του Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου στο πλαίσιο της διαδικασίας που οδήγησε τον προσφεύγοντα στην απόλυση εστερείτο αμεροληψίας, καθώς ο ίδιος είχε κινήσει τη διαδικασία και στη συνέχεια συμμετείχε στην έκδοση της απόφασης.

Το Δικαστήριο σημειώνει ότι, το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο αποτελείτο από 15 μέλη, εκ των οποίων ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου και ο Υπουργός Δικαιοσύνης ήταν μέλη ex officio. Εξελέγησαν οκτώ μέλη από ισόβαθμους δικαστές και πέντε μέλη εξελέγησαν από το Κοινοβούλιο. Η επαγγελματική διαδικασία των παραπτωμάτων ενώπιον του ΑΔΣ ρυθμίζονταν λεπτομερώς από το Νόμο, σύμφωνα με τον οποίο η διαπίστωση από το ΑΔΣ επαγγελματικού παραπτώματος ενός δικαστή θα μπορούσε να οδηγήσει μόνο στην απομάκρυνση του εν λόγω δικαστή από τη θέση. Αυτό συμβαίνει, διότι η απόλυση ήταν το μόνο διαθέσιμο μέτρο σε περιπτώσεις επαγγελματικού παραπτώματος, σε αντίθεση με την πειθαρχική διαδικασία, για την οποία άλλα μέτρα ήταν διαθέσιμα[1]. Στην προκειμένη περίπτωση, ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατά το χρόνο αυτό και ex officio μέλος του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου, κατήγγειλε τις αμφισβητούμενες διαδικασίες που αφορούσαν τον προσφεύγοντα, τον Πρόεδρο του Εφετείου των Σκοπίων κατά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.

Το αίτημα υποβλήθηκε, αφού το ποινικό τμήμα του Ανωτάτου δικαστηρίου, το οποίο ήταν αρμόδιο να επιληφθεί των διαδικαστικών και ουσιαστικών ζητημάτων που σχετίζονται με ποινικές υποθέσεις αποφάσισε ομόφωνα, ότι «υπήρχε επαγγελματικό παράπτωμα από δύο δικαστές» σε ποινική υπόθεση Το ΑΔΣ επιβεβαίωσε ότι η απόφαση του ποινικού τμήματος του Αρείου Πάγου αφορούσε τον προσφεύγοντα. Ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου συμμετείχε στο ποινικό τμήμα και ψήφισε υπέρ των συμπερασμάτων του.

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Δικαστήριο έκρινε ότι ο προσφεύγων είχε θεμιτούς λόγους να φοβάται ότι ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου ήταν ήδη προσωπικά πεπεισμένος ότι ο προσφεύγων πρέπει να απολυθεί για επαγγελματικό παράπτωμα πριν να τεθεί το θέμα ενώπιον του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου[2].

Επισημαίνεται ότι ο Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου έθεσε σε κίνηση τη διαδικασία, στην οποία υπέβαλε αποδείξεις και επιχειρήματα προς στήριξη των ισχυρισμών του επαγγελματικού παραπτώματος του προσφεύγοντος. Κατά συνέπεια, ενήργησε ως «κατήγορος» όσον αφορά τον προσφεύγοντα. Στη συνέχεια η Ολομέλεια του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου απέλυσε τον προσφεύγοντα για επαγγελματικό παράπτωμα. Ο παραπάνω Πρόεδρος συμμετείχε στην εν λόγω απόφαση.

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Στρασβούργο έκρινε ότι το σύστημα, στο οποίο ο δικαστής που είχε κινήσει τις επίμαχες διαδικασίες και στη συνέχεια έλαβε μέρος στην απόφαση να απολυθεί ο προσφεύγων από τη θέση του, δημιουργεί αντικειμενικές αμφιβολίες ως προς την αμεροληψία του, όταν αποφάσιζε για την ουσία της υπόθεσης του προσφεύγοντος.

Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι ο ρόλος του Δικαστή αυτού στη διαδικασία απέτυχε να εξυπηρετήσει την αμεροληψία τόσο σε υποκειμενικό όσο και σε αντικειμενικό επίπεδο. Επιπλέον, το γεγονός ότι ο ίδιος Δικαστής ήταν μόνο ένα από τα 15 μέλη του ΑΔΣ, δεν μπορεί, υπό τις περιστάσεις, να οδηγήσει σε οποιοδήποτε άλλο αποτέλεσμα[3]. Ως εκ τούτου, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της ΕΣΔΑ λόγω της έλλειψης της αναγκαίας αμεροληψίας του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου που εξέτασε την υπόθεση του προσφεύγοντος.

[1]           Βλ. σκέψη 20.

[2]          Βλ. και Werner κατά Πολωνίας της 15.11.2001, αριθ. προσφ. 26760/95, § 41.

[3]          Βλ. και απόφαση Fazlı Aslaner κατά Τουρκίας της 4.3.2014, αριθ. προσφ. 36073/04. medical steroids