Οι δικαστικοί αιφνιδιασμοί στις δίκες στερούν τον διάδικο από δίκαιη δίκη. Τα δικαστήρια δεν μπορούν να βασίζουν τις αποφάσεις τους σε πραγματικά ή νομικά στοιχεία που δεν έχουν συζητηθεί στη διάρκεια της διαδικασίας ούτε να εξάγουν συμπεράσματα, που οι διάδικοι δεν μπορούν να προβλέψουν

ΑΠΟΦΑΣΗ

Rivera Vazquez και Calleja Delsordo κατά Ελβετίας της 22.01.2019 (αρ. 65048/13)

βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Δικαίωμα ακρόασης. Στέρηση του δικαιώματος στην εκπροσώπηση από δικηγόρο, χωρίς να ληφθούν οι απόψεις των προσφευγόντων για το ζήτημα. Το εθνικό Ομοσπονδιακό Δικαστήριο έκρινε αυτεπαγγέλτως μη νόμιμη την παράσταση του δικηγόρου των προσφευγόντων, λόγω εικαζόμενης ύπαρξης σύγκρουσης συμφερόντων στο πρόσωπό του. Οι προσφεύγοντες δεν ενημερώθηκαν και δεν τους ζητήθηκαν οι απόψεις τους, ούτε τους δόθηκε η ευκαιρία να διορθώσουν την έλλειψη εκπροσώπησης, σε αντίθεση με τις ρητές απαιτήσεις του νόμου.

Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η αρχή της διεξαγωγής της δίκης κατ΄ αντιμωλία απαιτεί από τα δικαστήρια να μη βασίζουν την απόφασή τους σε πραγματικά ή νομικά στοιχεία που δεν έχουν  συζητηθεί στη διάρκεια της διαδικασίας και τα οποία οδηγούν στην συναγωγή συμπερασμάτων, που κανένας από τους διαδίκους  δεν θα μπορούσε να προβλέψει. Η αρχή της αντιδικίας και η αρχή της ισότητας των όπλων των διαδίκων απαιτούν όπως κάθε διάδικος σε μία δίκη πρέπει να έχει τη δυνατότητα να μην βρίσκεται σε σαφή μειονεκτική θέση σε σχέση με το άλλο μέρος. Παραβίαση του άρθρου  6 § 1 της ΕΣΔΑ.

ΔΙΑΤΑΞΗ

Αρθρο 6 παρ. 1

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Οι προσφεύγοντες Sergio Rivera Vazquez και Katherine Danise Calleja Delsordos, είναι μεξικανοί, οι οποίοι γεννήθηκαν το 1961 και το 1973 και ζουν στις ΗΠΑ.

Τον Απρίλιο του 2008 και τον Ιούλιο του 2009, οι προσφεύγοντες συνήψαν μισθωτήρια για τη μίσθωση κατοικίας, με ετήσιο ενοίκιο 83.800 και 62.800 ευρώ. Ο εκμισθωτής δεν τους παρέσχε το επίσημο έντυπο για τον καθορισμό του αρχικού ποσού ενοικίου.

Τον Οκτώβριο του 2010, οι προσφεύγοντες, εκπροσωπούμενοι από την Ένωση Ενοικιαστών της Γενεύης, η οποία ενήργησε συγκεκριμένα μέσω του P.S., άσκησαν αγωγή για τον καθορισμό του αρχικού μισθώματος. Το Δικαστήριο με αρμοδιότητα τις μισθώσεις απέρριψε την προσφυγή των προσφευγόντων και εκείνοι άσκησαν έφεση. Η έφεση αυτή απορρίφθηκε από το δευτεροβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο επικύρωσε την πρωτοβάθμια απόφαση του και έκρινε ότι οι προσφεύγοντες κατά κατάχρηση του δικαιώματός τους διαμαρτύρονται για την παράλειψη του εκμισθωτή να τους ειδοποιήσει για τον καθορισμό του αρχικού ποσού ενοικίου μέσω επίσημου εντύπου. Οι προσφεύγοντες κατήγγειλαν τις μισθώσεις τους το Δεκέμβριο του 2012. Στις 21 Ιανουαρίου 2013 υπέβαλαν προσφυγή ενώπιον του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου, εκπροσωπούμενου από τον P.S.. Το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο δέχτηκε εν μέρει την προσφυγή και παρέπεμψε την υπόθεση ξανά προς εκδίκαση. Επίσης, δεν τους επιδίκασε καμία αποζημίωση, με την αιτιολογία ότι δεν είχαν νομίμως εκπροσωπηθεί.

Στηριζόμενοι στο άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα ακρόασης), οι προσφεύγοντες διαμαρτυρήθηκαν για την απόφαση του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου να αποκλείσει τον δικηγόρο τους P.S., από το να τους εκπροσωπήσει, χωρίς να τους δοθεί η δυνατότητα να εκφράσουν την άποψή τους επί του θέματος, αλλά και την απόφαση του να μην τους επιδικάσει δικαστικές δαπάνες για την αμοιβή του δικηγόρου τους, παρότι ήταν οι νικητές διάδικοι.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ….

Άρθρο 6 § 1

Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι η αρχή της αντιδικίας και η αρχή της ισότητας των όπλων, ήταν θεμελιώδη στοιχεία της έννοιας της δίκαιης δίκης κατά την έννοια του άρθρου 6 § 1 του νόμου Σύμβαση.

Το άρθρο 40 του Ομοσπονδιακού Νόμου περί δικαιοδοσίας προέβλεπε το δικαίωμα των προσφευγόντων να εκπροσωπούνται από δικηγόρο της επιλογής τους, και έτσι υπέγραψαν μια μορφή εξουσιοδότησης προς τον P.S., ο οποίος ήταν εγγεγραμμένος στην Ένωση της Γενεύης. Η ικανότητά του να εκπροσωπεί τους ενοικιαστές είχε ήδη αμφισβητηθεί σε μία παράλληλη διαδικασία λόγω σύγκρουσης συμφερόντων του με την Ένωση Ενοικιαστών της Γενεύης (ASLOCA).

Εντούτοις, το Στρασβούργο διαπίστωσε ότι, κατά τη διαδικασία αυτή, ο δικηγόρος P.S. αμφισβήτησε την ύπαρξη σύγκρουσης συμφερόντων και η απόφαση του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου που διαπίστωσε ότι θα έπρεπε να αποκλειστεί εκδόθηκε περισσότερο από ένα μήνα μετά την υποβολή της προσφυγής των προσφευγόντων. Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, όσον αφορά τη διαφορά μεταξύ των προσφευγόντων και του εκμισθωτή τους ενώπιον του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου οι προσφεύγοντες είχαν αναθέσει την υπεράσπιση των συμφερόντων τους σε δικηγόρο που εμφανίστηκε να τους εκπροσωπήσει ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου. Ως εκ τούτου, δεν ήταν ενήμεροι για τις απροσδόκητες και ξαφνικές συνέπειες της απόφασης του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου να αποκλείσει τον δικηγόρο τους.

Το ΕΔΔΑ παρατήρησε ότι, αφενός ο P.S., εφόσον δεν θα μπορούσε να προδικάσει την απόφαση του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου στην παράλληλη διαδικασία, δεν ήταν υποχρεωμένος να συμβουλεύσει τους πελάτες του να αλλάξουν δικηγόρο κατά την υποβολή της άσκησης των αξιώσεών τους. Από την άλλη πλευρά, όπως είχε σημειώσει το ίδιο το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο, ο P.S. δεν εκπροσωπούσε νόμιμα τους προσφεύγοντες δεδομένου ότι υπήρχε μια σύγκρουση συμφερόντων που λογικά θα υπονόμευε την υπόθεσή τους. Ως εκ τούτου, χωρίς να το γνωρίζουν, κατά τη στιγμή που υπέβαλαν την αγωγή τους, δεν είχαν επωφεληθεί από συμβουλές από δικηγόρο που είχε τις προϋποθέσεις να τους εκπροσωπήσει.

Το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι η αρχή της διεξαγωγής της δίκης κατ΄ αντιμωλία απαιτεί από τα δικαστήρια να μη βασίζουν την απόφασή τους σε πραγματικά ή νομικά στοιχεία που δεν έχουν  συζητηθεί κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και τα οποία οδηγούν στην έκβαση συμπερασμάτων, τα οποία κανένα από τα μέρη δεν θα μπορούσε να προβλέψει. Επίσης, επεσήμανε επίσης ότι η αρχή της αντιδικίας και η αρχή της ισότητας των όπλων απαιτούν ότι κάθε διάδικος σε μία διαφορά πρέπει να έχει τη δυνατότητα να θέσει την υπόθεση υπό συνθήκες που να μην τον θέτουν σε σαφή μειονεκτική θέση σε σχέση με το άλλο μέρος.

Εν προκειμένω, το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο είχε στερήσει από τους προσφεύγοντες την εκπροσώπηση  τους μετά την άσκηση της αγωγή τους, δεδομένου ότι προέβαλε αυτεπαγγέλτως το ζήτημα της ικανότητας του P.S. να τους εκπροσωπεί, αλλά οι προσφεύγοντες δεν είχαν ενημερωθεί για το θέμα αυτό και δεν τους ζητήθηκαν οι απόψεις τους, ούτε τους δόθηκε η ευκαιρία να το διορθώσουν κατάσταση, αντίθετα με τους ρητές απαιτήσεις του νόμου.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η απόφαση του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου να στερήσει στους προσφεύγοντες την εκπροσώπηση τους από δικηγόρο, η οποία είχε ληφθεί μάλιστα ελλείψει αντιδικίας, τους είχε θέσει αντικειμενικά σε σαφώς μειονεκτική θέση αναλογικά με το άλλο μέρος, το οποίο εκπροσωπήθηκε νόμιμα.

Συνεπώς, το δικαίωμα των προσφευγόντων είχε παραβιαστεί και υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1.

Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελβετία πρέπει να καταβάλει στους προσφεύγοντες 2.334 ευρώ για ηθική βλάβη και 7.000 ευρώ για έξοδα και δικαστικές δαπάνες (επιμέλεια echrcaselaw.com).