Η διαμονή υπόπτων για μήνες στην Ζώνη Διέλευσης του Αεροδρομίου αποτελεί στέρηση της ελευθερίας τους και εξευτελιστική μεταχείρισή τους.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Z.A. κ.α. κατά Ρωσίας της 21-03-2017 (αριθμ. προσφ. 61411/15, 61420/15, 61427/15, and 3028/16)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Διαμονή σε ζώνη διέλευσης. Στέρηση της ελευθερίας. Απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση. Οι προσφεύγοντες κατέχουν έγγραφα ταυτότητας από το Ιράκ, το Πακιστάν, τη Σομαλία και τη Συρία και έτυχε να ταξιδεύουν ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλον, δια μέσω του αεροδρομίου Sheremetyevo της Μόσχας. Οι αρχές αρνήθηκαν την είσοδό τους στη χώρα καθώς διαπίστωσαν παρατυπίες σε ταξιδιωτικά έγγραφα.. Ως εκ τούτου κατέληξαν να μείνουν για αρκετούς μήνες ο καθένας στη ζώνη διέλευσης του αεροδρομίου, ενώ και οι τέσσερις προσφεύγοντες υπέβαλαν αίτηση για το καθεστώς του πρόσφυγα στη Ρωσία, η οποία δεν έγινε δεκτή. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι ο περιορισμός τους στη ζώνη διέλευσης συνιστούσε από μόνος του στέρηση της ελευθερίας τους. Επιπλέον, οι προσφεύγοντες για όσα καιρό έμειναν εκεί δεν μπορούσαν να ικανοποιήσουν ούτε τις βασικές τους ανάγκες . Οι συνθήκες μάλιστα υπονόμευαν την αξιοπρέπειά τους και τους έκανε να αισθάνονται ταπεινωμένοι. Το Δικαστήριο κατέληξε στην απόφαση ότι η παραμονή του στη ζώνη διέλευσης παραβίασε το άρθρο 5 της ΕΣΔΑ και μεταχείρισή τους ήταν απάνθρωπη και εξευτελιστική κατά παράβαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 3
‘Αρθρο 5
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι υποψήφιοι σε αυτή την υπόθεση είναι τέσσερα άτομα, οι οποίοι κατέχουν έγγραφα ταυτότητας από το Ιράκ, το Πακιστάν, τη Σομαλία και τη Συρία.
Ενώ ταξίδευαν, ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλον, δια μέσω του αεροδρομίου Sheremetyevo της Μόσχας, οι Ρωσικές συνοριακές αρχές αρνήθηκαν την είσοδο στους προσφεύγοντες εξαιτίας παρατυπιών στα ταξιδιωτικά τους έγγραφα. Ως αποτέλεσμα, τρεις από τους προσφεύγοντες κατέληξαν να διαμένουν πέντε και οκτώ μήνες τη χρονική περίοδο 2015/2016 στη ζώνη διέλευσης του αερολιμένα. Ένας από τους προσφεύγοντες, από τη Σομαλία, διέμενε στη ζώνη για ένα χρόνο και έντεκα μήνες από τις 9 Απριλίου 2015 μέχρι και τις 9 Μαρτίου του 2017. Και οι τέσσερις προσφεύγοντες υπέβαλαν αίτηση για το καθεστώς του πρόσφυγα στη Ρωσία, χωρίς επιτυχία. Οι προσφεύγοντες από το Ιράκ και τη Συρία τελικά επαναπροωθήθηκαν αντίστοιχα μέσω του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες («UNHCR»), στη Δανία και τη Σουηδία. Ο προσφεύγων από τα Παλαιστινιακά εδάφη κατάφερε να φύγει από το αεροδρόμιο όταν επιβιβάστηκε σε πτήση για την Αίγυπτο. Ο προσφεύγων από τη Σομαλία έφυγε για το Mogadishu καθώς είχε χάσει κάθε ελπίδα απόκτησης του καθεστώτος του πρόσφυγα στη Ρωσία.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το άρθρο 5 (δικαίωμα στην ελευθερία και στην ασφάλεια)
Πρώτον, θεωρώντας ότι η κράτηση των προσφευγόντων στη διεθνή ζώνη του αεροδρομίου Sheremetyevo είχε ως αποτέλεσμα οι προσφεύγοντες να υπόκεινται στο ρωσικό δίκαιο, το Δικαστήριο απέρριψε το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι οι προσφεύγοντες δε βρίσκονταν σε ρωσικό έδαφος. Επιπλέον, οι προσφεύγοντες, οι οποίοι είχαν υποβάλλει αίτηση για την αναγνώρισή τους ως πρόσφυγες, και η αίτησή τους δεν είχε ακόμα εξεταστεί, δεν είχαν επιλέξει να διαμένουν και να κρατούνται στη ζώνη διέλευσης, καθώς δεν μπορούσαν ούτε να εισέλθουν σε ρωσικό έδαφος, ούτε και κάποιο άλλο κράτος πέρα από εκείνο από το οποίο είχαν μόλις φύγει. Ως εκ τούτου δεν είχαν συναινέσει στη στέρηση της ελευθερίας τους. Ως εκ τούτου το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο περιορισμός τους και η κράτησή τους στη ζώνη διέλευσης ανέρχονταν σε de facto στέρηση της ελευθερίας.
Το άρθρο 3 (συνθήκες κράτησης)
Το Δικαστήριο αποδέχτηκε ότι οι προσφεύγοντες δεν είχαν πρόσβαση στη ζώνη διέλευσης σε βασικές ανέσεις, όπως κρεβάτι, ντους, μπάνιο ή εξοπλισμός μαγειρικής, καθώς οι κυβέρνηση δεν παρουσίασε οποιοδήποτε αποδεικτικό στοιχείο για να αποδείξει το αντίθετο. Θεώρησε απαράδεκτο το γεγονός ότι ο καθένας θα μπορούσε να κρατείται υπό συνθήκες στις οποίες οι βασικές ανάγκες δεν καλύπτονταν. Οι συνθήκες στις οποίες οι προσφεύγοντες έπρεπε να διαμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, τους είχαν ως εκ τούτου προκαλέσει μεγάλη ψυχική οδύνη, υπονόμευαν την αξιοπρέπειά τους και τους έκανε να αισθάνονται ταπεινωμένοι και απαξιωτικά. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η μεταχείριση ήταν απάνθρωπη και εξευτελιστική, κατά παράβαση του άρθρου 3.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ρωσία όφειλε να καταβάλλει, για ηθική βλάβη 15.000 ευρώ στον προσφεύγοντα από τα Παλαιστινιακά εδάφη, 20.000 ευρώ σε καθένα από τους προσφεύγοντες από τη Συρία και το Ιράκ, και 26.000 ευρώ στον προσφεύγοντα από τη Σομαλία, και 3.500 ευρώ απονεμήθηκαν σε κάθε προσφεύγοντα για τα δικαστικά έξοδα.
