«Όχι» στην τυπολατρική απόρριψη αναίρεσης είπε το ΕΔΔΑ

ΑΠΟΦΑΣΗ:

Reichman κατά Γαλλίας της 12.06.2016 (αριθμ. προσφ. 50147/11)

βλ. εδώ 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:

Εξουσιοδότηση από τον αναιρεσείοντα στο συνήγορό του και πρόσβαση σε δικαστήριο. Αποτελεί παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της ΕΣΔΑ (και δη του δικαιώματος πρόσβασης σε δικαστήριο) η τυπολατρική απόρριψη από το Ακυρωτικό Δικαστήριο της αναίρεσης του προσφεύγοντα ως απαράδεκτης γιατί η εξουσιοδότηση, για να ασκήσει αναίρεση στον συνήγορό του κατά της καταδικαστικής απόφασης του εφετείου, δόθηκε προ της εκδόσεως της εφετειακής απόφασης.

ΣΧΟΛΙΟ-ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ:

Η απόρριψη αναίρεσης για τον φορμαλιστικό λόγο ότι η εξουσιοδότηση του κατηγορουμένου προς τον συνήγορό του  για άσκηση αναίρεση δόθηκε πριν εκδοθεί η αναιρεσιβαλλομένη απόφαση παραβιάζει το δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστήριο.

ΔΙΑΤΑΞΗ:

Άρθρο 6 §1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) της ΕΣΔΑ

Άρθρο 10 (ελευθερία της έκφρασης) της ΕΣΔΑ.

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ:

Ο προσφεύγων, Claude Reichman, είναι Γάλλος υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1937 και ζει στο Παρίσι. Κατά τον εν λόγω χρόνο ο κ Reichman ήταν υπεύθυνος μετάδοσης προγράμματος στο ραδιόφωνο Courtoisie. Στις 14 Νοεμβρίου 2006 έκανε μια παρουσίαση σχετικά με την κατάσταση του σταθμού από το θάνατο του ιδρυτή του, Jean Ferré. Περιέγραψε ευθύς εξαρχής μια συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο ραδιοφωνικό σταθμό πριν λίγο καιρό, κατά την οποία ο L., ο νέος αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ραδιοφωνικού σταθμού φέρεται να εμπόδισε τους συμμετέχοντες, με τη βοήθεια σωματοφυλάκων, να εκφραστούν ελεύθερα. Στη συνέχεια επέκρινε την απόφαση του L. να αναλάβει τον έλεγχο της εκδοτικής γραμμής του ραδιοφωνικού σταθμού και δήλωσε, συγκεκριμένα: «… η οικονομική κατάσταση του ραδιοφωνικού σταθμού έχει οδήγησε σε ορισμένες … ήμουν έτοιμος να πω ακροβατικά κατορθώματα … ας πούμε, σε δράσεις των οποίων η νομιμότητα θα πρέπει να επαληθεύεται, και όλα αυτά με φέρνουν σε πολύ δύσκολη θέση… »

Στις 9 Φεβρουαρίου 2007 ο L. υπέβαλε μήνυση, μαζί με δήλωση παράστασης πολιτικής αγωγής. Στις 3 Μαΐου 2007, μια απόφαση όρισε διαχειριστή, ο οποίος ανέλαβε την σύγκληση γενικής συνέλευσης για την εκλογή νέου διοικητικού συμβουλίου και με την εξασφάλιση της καθημερινής διαχείρισης του σταθμού. Ο δικαστής σημείωσε ότι υπήρξε μια κρίση διαδοχής στο Radio Courtoisie από το θάνατο του ιδρυτή της, τον Οκτώβριο του 2006.

Τελικά, παραπέμφθηκε ο κ. Reichman να δικαστεί ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου με την κατηγορία της συκοφαντικής δυσφήμησης. Στις 17 Φεβρουαρίου 2009, το Ποινικό Δικαστήριο του Παρισιού αποφάνθηκε την ενοχή του προσφεύγοντος για συκοφαντική δυσφήμηση του μηνυτή. Καταδικάστηκε σε χρηματική ποινή 1.000 ευρώ με αναστολή, 1.500 ευρώ για χρηματική ικανοποίηση και 2.000 ευρώ για τα έξοδα του πολιτικώς ενάγοντος. Το Εφετείο επικύρωσε την καταδίκη του προσφεύγοντος.

Το Ακυρωτικό Δικαστήριο κήρυξε την αναίρεση του κ. Reichman απαράδεκτη, με το αιτιολογικό ότι ο αναιρεσείων – προσφεύγων είχε παράσχει ειδική πληρεξουσιότητας στον δικηγόρο του για να ασκήσει αναίρεση ενώπιον του Αρείου Πάγου στις 25.05.2010 κατά της τυχόν καταδικαστικής εφετειακής απόφασης, αν και η απόφαση του Εφετείου είχε εκδοθεί στις 27.05.2010 (δύο μέρες μετά).

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Το Δικαστήριο επισήμανε ότι η εξουσιοδότηση του προσφεύγοντος στον συνήγορό του καταδεικνύει μια ρητή και αποδεδειγμένη βούληση να ασκήσει αναίρεση, σε περίπτωση καταδίκης. Σημείωσε επιπρόσθετα ότι ήταν αναγκαίο να ληφθεί υπόψη ο ιδιαίτερα σύντομος χαρακτήρας της προθεσμίας για την άσκηση αναίρεσης επί νομικών ζητημάτων σε τέτοιες περιπτώσεις, δηλαδή μέσα σε 5 ημερολογιακές μέρες.

Ενόψει των περιστάσεων αυτών, το Δικαστήριο έκρινε ότι, κηρύσσοντας την αναίρεση του κ. Reichman απαράδεκτη για τον λόγο ότι είχε δώσει στον δικηγόρο του ειδική εξουσιοδότηση με σκοπό να ασκήσει ο τελευταίος αναίρεση στο Ακυρωτικό Δικαστήριο, προτού ακόμα το Εφετείο εκδώσει την απόφασή του, οι αρχές επέδειξαν υπερβολική τυπολατρία, που επέφερε δυσανάλογη προσβολή του δικαιώματός του πρόσβασης σε δικαστήριο.

Ο κ. Reichman είχε στην πραγματικότητα στερηθεί το δικαίωμα εξέτασης του βάσιμου της αναίρεσής του σχετικά με τα νομικά ζητήματα, παρόλο που ο ίδιος είχε καταδικαστεί στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών και η ελευθερία έκφρασής του απειλείτο.

Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 (όπως και παραβίαση του άρθρου 10 της Σύμβασης⁴).Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Γαλλία όφειλε να καταβάλει στον προσφεύγοντα 5.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 210 ευρώ για δικαστικά έξοδα και δαπάνες.